«Έβγαλα όλη τη Σχολή τρώγοντας πατάτες» έχετε πει. «Πρηζόταν η κοιλιά μου, τουμπάνιαζε, αλλά δεν με ένοιαζε»… Ωραία ήταν αυτά. Μακάρι να γύριζα πίσω να τον έβρισκα και να μην έτρωγα ούτε πατάτες, τίποτα, αρκεί να τον έβρισκα και να κάναμε μάθημα.
Αυτό το «τουμπάνιαζε η κοιλιά μου αλλά δε με ένοιαζε», μου θυμίζει τις superhero διηγήσεις των μπαμπάδων μας. Σίγουρα όμως υπήρξαν και παιδιά που ενώ έκαναν ανάλογες θυσίες, δεν έφτιαξαν όνομα όπως εσείς… Όλοι της γενιάς μου έχουν μια τέτοια ιστορία, λίγο σαν ασπρόμαυρη ελληνική ταινία. Αλλά έτσι ήταν τα πράγματα. Το θέμα είναι πως αναλώνεσαι μέσα στο χρόνο. Τότε δεν είχαμε τίποτα να μας αποσπά, είχαμε μόνο το θέατρο, άντε και λίγο ραδιόφωνο. Από αυτή την άποψη, η εποχή βοηθούσε. Ναι, ήρθαμε ξυπόλυτοι από την επαρχία στις μεγαλουπόλεις, αλλά υπήρχε ένα όνειρο, ένας στόχος, που μπορεί να ήταν κρυμμένος, αλλά αν τον έψαχνες λίγο τον έβρισκες. Υπήρχε ελπίδα. Ενώ τώρα κοιτάζω το γιο μου: τελείωσε το Πάντειο αριστούχος, μιλάει γλώσσες, τέλειωσε και τη Σχολή εδώ και τον βλέπω ώρες-ώρες να κοιτάει το πάτωμα.
Έχετε παραδεχτεί ότι θα προτιμούσατε να μη γίνει ηθοποιός… Εντάξει, από την άλλη όμως, εγώ είμαι πολύ ευτυχισμένος που βγήκα στο θέατρο. Γιατί πριν, στα καράβια, τρόμαξα. Γύρισα όλο τον κόσμο. Τα κύματα και οι φουσκοθαλασσιές με τρόμαξαν. Ένιωθα ότι μπορεί να γίνω τροφή για τα ψαράκια. Έτσι λοιπόν έφυγα και αναζήτησα κάτι άλλο. Πιάστηκα από ένα μικρό φωτάκι και πήγα και βρήκα τον Κουν. Τον ανακάλυψα μόνος μου. Έψαξα αποδώ, έψαξα αποκεί, τον βρήκα, πήγα. Όταν τον άκουσα να μου μιλάει, είπα «αποδώ και πέρα δεν θα κάνω τίποτ’ άλλο». Είχα τεράστια προβλήματα. Οικονομικά, υπαρξιακά… Γιατί είμαστε περίεργοι οι ηθοποιοί, εγωκεντρικοί, ιδιόρρυθμοι, ό,τι θες είμαστε. Αλλά πέρασα όμορφα. Γιατί λοιπόν να στερήσω αυτό το δικαίωμα από το παιδί μου, αφού το θέλει;
Πώς αισθάνεστε όταν συναντάτε στο δρόμο έναν παλιό σας μαθητή, που ενώ πιστεύατε πολύ στο ταλέντο και την εργατικότητά του, δε βρίσκει δουλειά σαν ηθοποιός; Ε δεν είναι και ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος. Κουβεντιάζουμε, συζητάμε… Η απειλή της ανεργίας είναι φριχτή, για όλους μας. Τώρα πια έχει παραγίνει. Και δεν μπορείς να είσαι και εκλεκτικός. Γίνονται κάτι σήριαλ, για ανθρώπους που ξέρουν και τα παίζουν, αλλά επί της ουσίας μια καλή σειρά δεν υπάρχει.
Το σινεμά; Γνωρίζει μια άνθηση το σινεμά. Με τον «Κυνόδοντα» τρελάθηκα. Του Αβρανά δεν την είδα, θα τη δω, είμαι σίγουρος πως θα είναι καλή. Να, η γενιά του σινεμά πήρε τα πράγματα στα χέρια της, ενώ η γενιά του θεάτρου δεν τα ‘χει καταφέρει ακόμα. Κάτι σαραντάρηδες, σαρανταπεντάρηδες που βγήκαν τα τελευταία χρόνια, είναι ατομικιστές και εγωιστές. Δεν υπήρξε μια ομαδική δουλειά, δεν κουβεντιάζουνε, καθένας κοιτάει τον εαυτό του. Ίσως φταίει και αυτή η κρίση που μας διέσπασε όλους και κοιτάμε πώς θα βγάλουμε ένα μεροκάματο.
Χρόνια έχουμε να σας δούμε στο σινεμά πάντως… Τελευταία ταινία ήταν το «Λιβάδι που δακρύζει» του Θόδωρου Αγγελόπουλου (2004). Σπουδαίος άνθρωπος. Δυόμισι χρόνια το δουλεύαμε και ήθελα να μείνω εκεί για πάντα, να τον ακούω. Ήταν κυρίαρχος μέσα στο πλατό, στο τεράστιο πλατό. Ήξερε απόλυτα τι ήθελε. Και ήταν ποιητής. Δεν του άξιζε αυτός ο θάνατος. Ε κι ύστερα είχα κάνει με τον Παντελή Βούλγαρη το «Όλα είναι δρόμος», το ’98.
Τι σημαίνει για εσάς το «Ηλία Ρίχτο» από την ταινία αυτή; Μέχρι σήμερα πάω να παίξω στην επαρχία και με φωνάζουν Μάκη Τσετσένογλου… Έρχονται κάποιες στιγμές και στο θέατρο και στο σινεμά και στα γραπτά που ταιριάζουν όλα. Ανεξήγητα πράγματα… Μία λήψη ήταν η σκηνή. Όταν άκουσα το “cut”, έβαλα τα κλάματα. Βραβεύτηκα για τη δουλειά αυτή, Α’ ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Θυμάμαι λοιπόν τότε ο Τάσος Ζωγράφος μου είχε πει: «Πήρες βραβείο Αρμένη; Τώρα θα περιμένεις 10-15 χρόνια κι αν σε ξαναπάρουν ποτέ». Στην Αμερική αν τιμηθείς με βραβείο, σε ζητάνε αμέσως για άλλες δουλειές. Εδώ σε ξεχνάνε.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Ξέρω κι εγώ… Μίσος είναι; Φθόνος είναι; Μικρή αγορά και θέλουν να μπουν καινούριοι; Δεν ξέρω τι φταίει και με έχουν στην απέξω, όταν έχω δώσει δείγματα γραφής αξιόλογα.
«Όταν πεθάνω θα ήθελα να μείνει μια σκόνη, χωρίς καμιά αξία» σας άκουσα να λέτε πέρυσι. Διδάσκοντας όμως υποκριτική, δεν έχετε την κρυφή επιθυμία κάποιο από τα παιδιά να έχει να λέει για ‘σας, όπως εσείς για τον Κουν; Αν είναι να πουν, θα πουν. Δεν μπορείς να το επιδιώξεις, να γίνεις ο αγαπημένος τους. Εγώ καταρχάς είμαι ο «κακός» της σχολής, ο αυστηρός. Όλοι οι άλλοι έχουν τα τηλέφωνα των παιδιών, τα e-mail, facebook… Εγώ φωνάζω δεν πρέπει, δεν χρειάζεται, μην μου το κάνετε αυτό το πράγμα.
Κρατάτε μια απόσταση… Η απόσταση είναι το πιο ωραίο πράγμα στη ζωή. Πρέπει να κρατάς απόσταση ακόμα και με το σύντροφό σου. Μια μικρή, ανεπαίσθητη. Μια ζελατίνα που όποτε θέλεις τη σπας.
Ποιο είναι το πιο όμορφο πράγμα που έχετε δει στη ζωή σας; Όταν μου έφεραν το γιο μου σε κάτι πάνες και τον πρωτοείδα. Και όταν είδα για πρώτη φορά σκηνοθετική του δουλειά. Ζήλεψα και χάρηκα. Και στις δύο περιπτώσεις, με πήραν τα κλάματα. Απλώς στην πρώτη μοίραζα πεντοχίλιαρα, ενώ στην άλλη δεν είχα. Η κρίση βλέπεις…
Ο Γιώργος Αρμένης σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Ο Νηρέας ο Βάρας», από 21 Φεβρουαρίου στο Νέο Ελληνικό Θέατρο (Σπ. Τρικούπη 34). www.armenis.gr
