Το Samos Young Artists Festival (SYAF) επιστρέφει για 14η χρονιά στο αρχαίο θέατρο Πυθαγορείου στη Σάμο, συγκεντρώνοντας έλληνες και ξένους ανερχόμενους αλλά και καταξιωμένους μουσικούς από όλο τον κόσμο, σε μια γιορτή γεμάτη θετικότητα. Ιδιαίτερος προσκεκλημένος της φετινής διοργάνωσης είναι ο Λεωνίδας Καβάκος, ο Έλληνας σούπερ σταρ της κλασικής μουσικής και ένας από τους διασημότερους βιολιστές στην ιστορία της μουσικής ερμηνείας.
Ο Καβάκος φυσικά δεν θα είναι μόνος. Στις επτά μέρες και νύχτες του φεστιβάλ, θα περάσουν ονόματα όπως αυτά του Διονύση Γραμμένου, της Αλεξίας Μουζά και του Αλέξανδρου Σακαρέλλου, η νικήτρια υψηλού κύρους βραβείων Γιουνσίν Σονγκ, τα μέλη του καταξιωμένου κουαρτέτου Erinyes, Στέργιος Θεοδωρίδης και Μαρίγια Ράισανεν, και η πιανίστα Πάλαβι Μαχίνταρα. Επίσης, θα συμπράξουν ο βαρύτονος Βίτορ Μπίσπο, η Ιρλανδή τραγουδίστρια Νιβ Ο’Σάλιβαν, μέλος και απόφοιτη του Opernstudio της Κρατικής Όπερας Βαυαρίας, και ο πιανίστας Μαρτσέλο Αμαράλ. Η Πορτογαλέζα τραγουδίστρια Μπεατρίς Φελίσιο θα εμφανιστεί μαζί με τον παρτενέρ της, τον κιθαρίστα Ζουάου Ντομίνγκος, και τoν Ρούι Πόσου στην πορτογαλική κιθάρα. Το έργο τους θα παρουσιάσουν και η Γαλλο-Δομινικανή τραγουδίστρια Σιρίλ Αιμέ με τον διεθνώς καταξιωμένο πιανίστα, συνθέτη και παραγωγό Ματίς Πικάρ, ο Ιταλός μπασίστας Ματέο Μπορτόνε και ο Γάλλος τζαζ ντράμερ Γιοάν Σερά.
Οι επτά ημέρες γεμάτες μουσική και πολιτισμό κάτω από τον έναστρο ουρανό, στο μαγευτικό αρχαίο θέατρο Πυθαγορείου, με θέα τη θάλασσα, τα νησιά και τις ακτές της γειτονικής Τουρκίας είναι ένας λόγος για να ξέρεις τι θα κάνεις αν βρίσκεσαι στο νησί. ‘Η ακόμη και να κανονίσεις, έστω και αυτή τη στιγμή, ένα ταξίδι που είναι ήδη έτοιμο για να σε αποζημιώσει.
Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές του φεστιβάλ, ο τσελίστας Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν, απόφοιτος του Curtis Institute of Music και νικητής του πρώτου βραβείου στον υψηλού κύρους Διεθνή Διαγωνισμό Paulo Cello στη Φινλανδία, και η πιανίστα Μάσα Ιλιάσοφ, γεννημένη και μεγαλωμένη στο Μινσκ της Λευκορωσίας, η οποία ζει και διδάσκει στο Μόναχο, έχουν στήσει ένα πρόγραμμα γεμάτο ωραίες εκπλήξεις.
Ο Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν, έτοιμος να «ανακριθεί», έσπευσε να απαντήσει στις απορίες μας για το φεστιβάλ αλλά και για μια ζωή γεμάτη μουσικότητα.
Υπάρχουν συγκεκριμένες προκλήσεις που αντιμετωπίζετε κατά τη διοργάνωση του φεστιβάλ, σε ένα τόσο μαγευτικό αλλά και απαιτητικό σκηνικό;
Έχω μια μεγάλη αίσθηση ευθύνης για όλους τους μουσικούς που προσκαλώ και τους πιστούς θεατές μας. Πολλές φορές η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ο αγώνας με τον χρόνο, το να μπορέσω να ανταπεξέλθω δηλαδή σε όλες τις απαιτήσεις του φεστιβάλ εγκαίρως. Η κύρια και μακροπρόθεσμη πρόκληση, όμως, πιστεύω ότι είναι το να προσφέρουμε έργο, να επηρεάσουμε θετικά την πολιτισμική κατεύθυνση του τόπου και να υποστηρίξουμε νέους μουσικούς στη χώρα μας. Στόχος μας για το μέλλον είναι να προσκαλέσουμε ακόμα νεότερους Έλληνες καλλιτέχνες. Δεν υπάρχει έλλειψη από ταλέντα.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας σημείο από το φετινό πρόγραμμα του φεστιβάλ;
Πιστεύω ότι η φετινή συμμετοχή του Λεωνίδα Καβάκου στις 10 Αυγούστου αποτελεί ιστορικό γεγονός. Είναι ένας θερμός υποστηρικτής της νέας γενιάς μουσικών και η εμφάνισή του μαζί με νέους Έλληνες καλλιτέχνες σε ένα αρχαίο θέατρο ενός νησιού απομακρυσμένου από το πολιτισμικά δρώμενα των μεγαλουπόλεων θα στείλει ένα μήνυμα ελπίδας σε πολλούς. Επίσης, σημαντική στιγμή θα αποτελέσει η παγκόσμια πρεμιέρα μιας σύνθεσης γραμμένης αποκλειστικά για το φεστιβάλ από τον συνθέτη Έιντριεν Γουόνγκ, μέσω του νέου προγράμματος Young Composer in Residence. Με την στήριξη του Ιδρύματος Schwarz, ο Έιντριεν παρέμεινε στη Σάμο για έναν μήνα και συνέθεσε ένα κουαρτέτο εγχόρδων πάντα εμπνευσμένος από τη φύση, την κουλτούρα και τους ανθρώπους του νησιού. Η πρεμιέρα του έργου αυτού, στις 8 Αυγούστου, θα είναι μια όμορφη εμπειρία για όλους μας. Ανυπομονώ.
Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον Λεωνίδα Καβάκο και την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών;
Γνώρισα τον Λεωνίδα Καβάκο ακριβώς πριν δέκα χρόνια, όταν είχα λάβει μέρος στα σεμινάρια που διοργανώνει κάθε χρόνο στην Αθήνα. Έκτοτε, ενώ σπούδαζα στις ΗΠΑ, τον έβλεπα σε αρκετές εμφανίσεις του στη Βόρεια Αμερική. Το 2021 όμως, έλαβα ένα τηλεφώνημα από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και μου ανέφεραν ότι ο Λεωνίδας θέλει να παίξω ως σολίστ με την ορχήστρα και τον ίδιο να διευθύνει. Ήταν μια τεράστια τιμή για μένα, μια πολύ σημαντική στιγμή, η οποία οδήγησε σε πολλές ακόμα συναυλίες μαζί του. Τον Μάρτιο του 2022 συνεργαστήκαμε μαζί για πρώτη φορά στη μουσική δωματίου. Ακόμα θυμάμαι το πόσο με είχε συνεπάρει το κύμα ενέργειας και δονήσεων που εξέπεμπε ο ίδιος από το βιολί του. Όταν παίζεις επί σκηνής με έναν τέτοιο ερμηνευτή, δεν έχεις άλλη επιλογή από το να ακολουθήσεις το βήμα του.
Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μήνυμα ή θεματική που επιδιώκετε να επικοινωνήσετε μέσω του φεστιβάλ κάθε χρόνο;
Στο φεστιβάλ προσπαθούμε να παρουσιάζουμε μια μεγάλη γκάμα μουσικών ειδών. Από τη μουσική δωματίου ως την όπερα, από τη τζαζ ως τη μουσική Φάντο. Κάθε μια από τις επτά συναυλίες, όμως, έχει τη δική της συγκεκριμένη θεματική. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε έναν ακουστικό χάρτη για τους ακροατές μας.
Πώς επιλέγετε το ρεπερτόριο για κάθε βραδιά του φεστιβάλ και ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τις αποφάσεις σας;
Επιλέγω το ρεπερτόριο βασισμένος σε πολλούς παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι βέβαια οι μουσικοί που προσκαλώ στο φεστιβάλ. Πρέπει να είναι κομμάτια που τους αρέσουν και που θέλουν να τα ερμηνεύσουν. Ταυτόχρονα όμως, μου αρέσει πολύ να προγραμματίζω έργα τα οποία ερμηνεύονται σπάνια, ειδικά στην Ελλάδα. Υπάρχουν πολλά κρυμμένα διαμάντια στη μουσική λογοτεχνία, τα οποία αξίζουν να ακουστούν.
Έχετε εμφανιστεί σε σημαντικές ορχήστρες και φεστιβάλ ανά τον κόσμο. Υπάρχει κάποια εμφάνιση που την έχετε «φυλαγμένη» πιο προσεκτικά από τις άλλες;
Θα έλεγα ότι η συμμετοχή μου στο Marlboro Music Festival παραμένει ως η πιο όμορφη στιγμή στη μουσική μου πορεία. Είναι ένα φεστιβάλ στα δάση του Vermont των ΗΠΑ, απομακρυσμένο από την κοινωνία και την καθημερινή πραγματικότητα, το οποίο μέσα σε περίπου έναν αιώνα ιστορίας έχει προσφέρει μερικά από τα πιο σημαντικά ονόματα στον χώρο μας. Πρόκειται για την Μέκκα της κλασικής μουσικής των ΗΠΑ.
Η πιο αξέχαστη και συγκινητική εμφάνιση μου, όμως, έγινε σε ένα σπίτι πριν τρία χρόνια όταν μου ζητήθηκε να παίξω για μια κυρία η οποία είχε διαγνωστεί με τερματικό καρκίνο. Το να παίζεις μουσική για έναν άνθρωπο που ξέρεις ότι σε λίγες ώρες θα φύγει απ’ τη ζωή μου έδωσε μια προοπτική για το τι είναι σημαντικό και τι δεν είναι. Κάθε μία νότα που έπαιζα είχε άλλη βαρύτητα.
Ποια είναι η σημασία του πάθους και της εκφραστικότητας στη μουσική σας ερμηνεία; Είναι σημαντική η ενσωμάτωση τους στις εμφανίσεις σας; Πόσο βοηθά την επαφή με το κοινό;
Η εκφραστικότητα γενικότερα είναι ένα σημείο κλειδί για κάθε ερμηνεία οποιουδήποτε ερμηνευτή. Είναι το συστατικό το οποίο ζωντανεύει τους ήχους και μεταμορφώνει την εμπειρία του ακροατή σε κάτι αληθινό και τρισδιάστατο. Όσο σημαντική κι αν είναι η παρουσία της εκφραστικότητας και της έμπνευσης επί σκηνής, οι μουσικοί, όντας άνθρωποι, δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε πάντα στην απαίτηση αυτή, δηλαδή στην εύρεση αυτής της χρυσής τομής. Σε αυτό το σημείο η μελέτη και η προετοιμασία παίρνει τον πρωταρχικό ρόλο. Μέσω της τεχνικής μας, πλάθουμε την έκφραση και τον χαρακτήρα που θέλουμε να δημιουργήσουμε, όπως και οι γλύπτες. Το «γλυπτό» που παρουσιάζουμε στη σκηνή είναι το αποτέλεσμα αμέτρητων ωρών προσπάθειας και μελέτης, και η έμπνευση που νιώθουμε πάνω στη σκηνή, αν έρθει, δεν είναι παρά μόνο η τελευταία πινελιά.
Πώς προσεγγίζετε τη μουσική δωματίου σε σχέση με τις σόλο εμφανίσεις σας; Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία ή φιλοσοφία που ακολουθείτε;
Στη μουσική δωματίου πρέπει να ξέρεις να ακούς και να δίνεις χώρο. Είναι μια χρυσή εξισορρόπηση της προσωπικής έκφρασης και του να μπορείς να αναγνωρίζεις πότε ένας συνεργάτης χρειάζεται την υποστήριξή σου. Ένα έργο μουσικής δωματίου είναι σαν μια συνθέτη συνταγή μαγειρικής, όπου όλα τα συστατικά είναι εξίσου σημαντικά και έχουν ως στόχο την δημιουργία μιας χαρακτηριστικής γεύσης. Αν και το να παίζεις σόλο αποτελεί μεγάλη ευθύνη, μια σωστή ερμηνεία στη μουσική δωματίου είναι ένα δυσκολότερο έργο το οποίο χρειάζεται αρκετή εμπειρία.
Πώς προετοιμάζεστε για μια εμφάνιση ή έναν διαγωνισμό; Έχετε κάποια συγκεκριμένη ρουτίνα ή τεχνικές που ακολουθείτε;
Είναι σημαντικό για μένα να μένω μόνος μου για αρκετή ώρα πριν μπω στη σκηνή. Με αυτό τον τρόπο βρίσκω μια ισορροπία μέσα μου, διώχνω σκέψεις που δεν χρειάζονται και επικεντρώνομαι σε αυτά που πρόκειται να συμβούν. Το ίδιο ισχύει μάλλον και με τους αθλητές. Ακόμα και αν υπάρχουν άνθρωποι γύρω μου, έχω μάθει να ξεχωρίζω αυτά που συμβαίνουν μέσα μου και την συμπεριφορά που βγάζω προς τα έξω. Μέσα μου προσπαθώ να γεμίσω ένα ‘κουτί’ με ενέργεια και συναίσθημα ενώ συνάμα προσπαθώ να το κρατήσω σταθερό. Είναι μια ψυχολογική διαδικασία που χρειάζεται εμπειρία και εξάσκηση.
