Anouar Brahem – Souvenance
O δρόμος για τ΄ αστέρια με μουσικές εξαίσιες ανάμεσα σε Δύση κι Ανατολή…
Η αφάνταστη ομορφιά της μουσικής του Anouar Brahem. Οι αργόσυρτες, υπνωτικές μελωδίες που πέφτουν στην πληγή σαν βάλσαμο. Η ατελεύτητη φαντασία στις συνθέσεις του. Κι ένα ούτι με ήχο λιτό και πολυσχιδή ταυτόχρονα. Ακριβή και ευφάνταστο. Χωρίς ίχνος επίδειξης αλλά μ’ έναν τρόπο πηγαίο που αναβλύζει από το τεράστιο ταλέντο και την μεγάλη μουσική προσωπικότητα του Τυνήσιου συνθέτη και δεξιοτέχνη μουσικού.
Ο Brahem ήταν από τους πρωτοπόρους στον κόσμο που από τις αρχές των 90s μέσα από την δισκογραφία του συνδύασε με τον καλύτερο τρόπο την κλασική αραβική μουσική με την ευρωπαική τζαζ. Άλλωστε ο αυτοσχεδιασμός είναι και στα δύο μουσικά είδη, εγγεγραμμένος βαθιά στο DNA τους. Οπότε, όλα ήρθαν φυσικά, αβίαστα και εν τέλει έγιναν μαγικά.
Το Souvenance είναι ένας πραγματικά σπουδαίος δίσκος που θα μείνει καταχωρημένος στο σώμα της Μεγάλης Μουσικής του Κόσμου. Είναι μουσική για ούτι, κουαρτέτο και ορχήστρα εγχόρδων. Leader είναι ο Anouar Brahem από την Τυνησία που χειρίζεται το ούτι σαν κομμάτι της καρδιάς του και προέκταση των χεριών του. Στο πιάνο είναι ένας άλλος κορυφαίος μουσικός της σύγχρονης ευρωπαικής τζαζ και τους αυτοσχεδιασμού, ο Γάλλος Francois Couturier. O πολύπειρος Klaus Gesing στο μπάσο κλαρινέτο και ο ικανότατος Bjorn Meyer στο μπάσο. Την ορχήστρα διευθύνει ο Pietro Mianiti.
O ίδιος ο Brahem περιγράφει σε πέντε αράδες το πνεύμα, την αίσθηση και την καταγωγή της μουσικής του σαν αναμέτρηση με το άγνωστο, το απρόοπτο, το απύθμενο, το ανεξερεύνητο. Ανεξερεύνητο που γίνεται όμως απτό και αισθητό ακριβώς μέσα από την αγωνία της έκφρασης, της δημιουργίας και εν τέλει της μεγάλης τέχνης. «Εξαιρετικά γεγονότα καθορίζουν ξαφνικά τις καθημερινές ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Οδηγούμαστε μέσα από το άγνωστο με πελώριους φόβους, αλλά και χαρές κι ελπίδες . Ό,τι συμβαίνει ξεπερνάει τη φαντασία μας. Μου πήρε πολύ χρόνο για να καταφέρω να γράψω αυτήν τη μουσική» σημειώνει ο Anouar στο εσώφυλλο του δίσκου του αποδίδοντας έτσι με καθαρότητα την αγωνία του δημιουργού αλλά και το μεγαλείο της πραγματικής δημιουργίας. Από την άλλη τα λόγια αυτά είναι και αναφορά στα «απρόσμενα» γεγονότα που ξέσπασαν στην Τύνιδα και μετατράπηκαν γρήγορα στην λεγόμενη «Αραβική άνοιξη», αλλάζοντας πολλά στον αραβικό κόσμο.
Το Souvenance ξεκινάει με έναν συγκλονιστικό διάλογο του Brahem με τον Couturier, ανάμεσα δηλαδή στο ανατολίτικο ούτι και το δυτικότροπο πιάνο , όπου σαν ακροατής απολαμβάνεις το υποδειγματικό παίξιμο των δύο ευφυών μαιτρ του είδους. Το δωδεκάλεπτο «Improbable day» είναι η απόλυτη εισαγωγή στο «θέμα» του διπλού αυτού δίσκου. Και η πρώτη πλευρά κορυφώνεται με τα κομμάτια «Tunis at down» και «Youssef ‘ s song» και όποιος τα ακούσει πέφτει στην ηδονική χαύνωση των λωτοφάγων συντρόφων του Οδυσσέα που ξέχασαν τα πάντα εκπίπτοντας στην κατάσταση της αποθέωσης και της κυριαρχίας του ενστίκτου απέναντι στη λογική. Μιλάμε για τον τέλειο παράδεισο και μάλιστα χωρίς καν τεχνητά μέσα. Μόνο με τη Μουσική!
Στο 2ο cd/μέρος του Souvenance κυριαρχεί η επίσης άψογη και υποδειγματική συνεργασία του κουαρτέτου με την ορχήστρα που ολοκληρώνει και απογειώνει το δημιούργημα του Anouar Brahem. Το αποτέλεσμα είναι ένας ήχος εύθραυστος και λυρικός από τη μία, αλλά και έντονα δραματικός από την άλλη. Και το εντυπωσιακό είναι οτι ο Brahem έγραψε μουσική για ορχήστρα εγχόρδων για πρώτη φορά!
O Brahem γεννήθηκε το ΄57 στο Χαλφαουίν της Τύνιδας. Είχε την τύχει να τον βοηθάει ο πατέρας του από μικρό κι έτσι να ξεκινήσει το ούτι από τα 10 του. Σπούδασε στο εθνικό ωδείο και κυρίως έμαθε δίπλα στο μεγάλο δάσκαλο Ali Sitri σε βάθος την κλασική αραβική μουσική. Όντας όμως ανήσυχο πνεύμα πήγε το 1981 στο Παρίσι. Εκεί «βούτηξε» στη τζαζ και τη σύγχρονη μουσική της Δύσης. Άρχισαν τα σόλο κονσέρτα, οι συμμετοχές σε φεστιβάλ, η συνεργασία με τον Μωρίς Μπεζάρ. Ώσπου επέστρεψε στην πατρίδα του και ξεκίνησε γράφει μουσική που ξεχωρίζει απ’ το σωρό. Γνωρίστηκε και με τον Manfred Eicher, τον «κύριο ECM» και το παραμύθι ξεκίνησε…
Έχει, βέβαια, σπουδαίους συμπαίκτες στη διαδρομή του, σαν τον Jan Garbarek, τον Richard Galliano, τον Manu Katche’, τον Surman, τον Holand ή τον Trovesi. Η μέχρι τώρα συγκομιδή είναι 11 υπέροχοι προσωπικοί δίσκοι και μια συλλογή. Το αποκορύφωμα θα τολμήσω να πω ότι είναι το πρόσφατης κυκλοφορίας Souvenance. Αλλά τότε, ποιό είναι το λιγότερο καλό;
Broken Fingers – Cyclothymia
Ο κυκλοθυμικός μουσικός χορός του Γιώργου Δασκαλάκη και της παρέας του…
Στο μικρό οκτασέλιδο που βρίσκει όποιος ανοίξει το cd των Broken Fingers, εκτός από τα κλασικά με τα ονόματα των συντελεστών, τις σχετικές ευχαριστίες και την «τζαζ αισθητικής» ασπρόμαυρη φωτογραφία του γκρουπ εν δράσει, θα διαβάσει και κάποιους στίχους (στα αγγλικά). Δεν είναι και το πιο συνηθισμένο σαν γεγονός, αλλά είναι πολύ χαρακτηριστικοί προφανώς όσο και δηλωτικοί της εσωτερικής, υπαρξιακής φάσης του συνθέτη των κομματιών του Cyclothymia, την εποχή που φαντάστηκε και έγραψε τη μουσική που ακούμε εμείς σήμερα. Στίχοι που κατά τη δική μου ανάγνωση υποδηλώνουν μοναξιά, εσωστρέφεια, αίσθηση εγκλωβισμού αλλά και ένα σκίρτημα, μια διάθεση «να ανοίξει τα μάτια και το παράθυρο , να αντικρίσει τον ήλιο». Όμως, είναι όμορφα έξω ή μήπως δεν είναι; Είναι πρωί ή μήπως όχι; Ο ήλιος λάμπει ή μήπως δεν τον πρόλαβα πάλι;
Οι στίχοι αυτοί γίνονται στο τέλος του δίσκου ένα τολμηρό ηχητικό άκουσμα-τραγούδι-απαγγελία από μια γυναικεία φωνή, παραμορφωμένη, απόμακρη σαν μέσα από όνειρο που επενδύεται από την πειραματική μουσική διάθεση και φρασεολογία του γκρουπ. Όλα τελειώνουν με τη λέξη κλειδί Cyclothymia, να επαναλαμβάνεται ηθελημένα μονότονα και να επενδύεται εν τέλει με τα γοητευτικά φωνητικά της Εύας Θεοχαράκη σαν να κλείνει ένας κύκλος αμφισημίας αισθημάτων και ήχων. Κύκλος που ξεκινάει με το εντυπωσιακό «Sub 16» και δίνει την ευκαιρία στον ήχο της κιθάρας του Δασκαλάκη να κατακτήσει τον ακροατή του από την αρχή και συνεχίζεται με συνθέσεις που συνδιάζουν δημιουργικά τη τζαζ παράδοση με την σύγχρονη ευρωπαική της εκδοχή, πασπαλισμένη επιδέξια με κάποιες νότες fusion που λειτουργούν σαν το πιπέρι σε μια σύνθετη και καλοδουλεμένη συνταγή.
Το Cyclothymia είναι η πρώτη δισκογραφική δουλειά του Δασκαλάκη και των Broken Fingers και το στοιχείο που την αναδεικνύει πραγματικά είναι η αυτοσχεδιαστική δεινότητα που διακρίνει όλους τους μουσικούς που συμμετέχουν στο project. Hxoγραφήθηκε ζωντανά σε ένα στούντιο στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας όπου σπούδαζαν και έπαιζαν όλοι τους πριν ένα-δυο χρόνια. Για την ιστορία και επειδή το αξίζουν, να αναφέρουμε όλα τα ονόματα του βασικού σχήματος και των καλεσμένων του: Γιώργος Δασκαλάκης (κιθάρα), Alejandro Rivas Pinto (άλτο, σοπράνο και τενόρο σαξόφωνο), Πάνος Μαράντος (διπλό μπάσο), και Martin Grabher (ντραμς). Μαζί τους σε δύο κομμάτια ο Karem Ruiz Martinez στο βαρύτονο σαξόφωνο και η Εύα Θεοχαράκη που κάνει φωνητικά στον επίλογο του δίσκου. Θα περιμένουμε με ενδιαφέρον την επόμενη δουλειά του Γ. Δασκαλάκη που έτσι κι αλλιώς επιστρέφοντας στα πάτρια παίζει πια με τους Μάριο Βαληνάκη (σαξόφωνο), Κώστα Πατσιώτη (κοντραμπάσο) και Χρήστο Κωνσταντινίδη (ντραμς).
