Αν δεν υπήρχε ένας συγκεκριμένος άνδρας, το λογοτεχνικό ντεμπούτο της Pauline Harmange, με τίτλο «Μισώ τους Άνδρες», ίσως και να είχε περάσει απαρατήρητο. Το φεμινιστικό δοκίμιο, το οποίο μεταξύ άλλων, προτείνει την συνολική αποφυγή των ανδρών ως έναν νόμιμο αμυντικό μηχανισμό κατά της εκτεταμένης μισογυνίας, δημοσιεύθηκε αρχικά στα γαλλικά από τον μη κερδοσκοπικό τύπο Monstrograph και στην πρώτη του έκδοση εκτυπώθηκαν μόλις 400 αντίγραφα. Την ημέρα που κυκλοφόρησε τον περασμένο Αύγουστο ωστόσο, ένας υπάλληλος του γαλλικού υπουργείου για την ισότητα των φύλων, ο Ralph Zurmély, έστειλε email στον Monstrograph από τον κυβερνητικό του λογαριασμό.
Έγραψε πως το βιβλίο ήταν προφανώς, «μια ωδή στη μισανδρία». Ο Zurmély, ο οποίος δεν είχε διαβάσει το βιβλίο, το χαρακτήρισε ως «υποκίνηση έμφυλης βίας» και έκλεισε το mail του γράφοντας: «Σας ζητώ να αποσύρετε αμέσως αυτό το βιβλίο από τον κατάλογό σας, υπό την επιφύλαξη νομικής δίωξης». Η απειλή όμως, «εκπυρσοκρότησε». Το «Μισώ τους Άνδρες» άρχισε να συζητιέται εκτενώς στα γαλλικά μέσα και έστρεψε την προσοχή στη μισανδρία, την αντιπάθεια ή τη δυσπιστία προς τους άνδρες, ως κοινωνικό φαινόμενο. Επειδή το Monstrograph δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στη ζήτηση, ένας μεγάλος εκδοτικός οίκος, ο Seuil, κέρδισε έναν πόλεμο υποβολής προσφορών για να μπορέσει να ανατυπώσει το βιβλίο, το οποίο έχει πουλήσει 20.000 αντίτυπα από τότε. Μάλιστα, έχουν πωληθεί και δικαιώμaτα μετάφρασης σε 17 γλώσσες.
Εν τω μεταξύ, το γαλλικό Υπουργείο Ισότητας των Φύλων προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από το απειλητικό email του Ralph Zurmély. Εκπρόσωπος του υπουργείου, είπε ότι «καταδίκαζουν σθεναρά αυτήν την απομονωμένη πράξη» και πρόσθεσε πως ο Zurmély ήταν σε διαδικασία μετακίνησης σε διαφορετική δουλειά, «κατόπιν δικού του αιτήματος».
View this post on Instagram
Για την Harmange, που είναι μόλις 26 ετών, η όλη εμπειρία μοιάζει εξωπραγματική. «Το βιβλίο αυτό γίνεται η αρχή της καριέρας μου, η οποία έμοιαζε να είναι ένα σχεδόν απρόσιτο όνειρο». Όλη αυτή η προσοχή όμως, έχει και την αρνητική της πλευρά, καθώς δεν είναι λίγοι εκείνοι που της επιτίθενται καθημερινά στα social media. «Υπάρχουν στιγμές που λέω στον εαυτό μου ότι δεν έχω συμφωνήσει σε τίποτα από όλα αυτά».
Το «Μισώ τους Άνδρες» ξεκίνησε το 2019 ως μια ανάρτηση στο μπλογκ της, η οποία είχε να κάνει με το φεμινιστικό burnout. Η Harmange είχε αποφοιτήσει ένα χρόνο νωρίτερα με πτυχίο επικοινωνίας από το πανεπιστήμιο και εργαζόταν ως freelancer. Τα δοκίμιά της αφορούσαν θέματα που κυμαίνονταν από την ευεξία έως και την περιβαλλοντολογία και είχαν αποκτήσει λίγους αλλά σταθερούς αναγνώστες.
Οι εκδότες του Monstrograph, είδαν την ανάρτηση της και της ρώτησαν αν θα την ενδιέφερε να την μετατρέψει σε βιβλίο. Για την Harmange, η οποία εργάζεται εθελοντικά σε μια οργάνωση που υποστηρίζει θύματα βιασμού, η μισανδρία είχε καταλήξει να είναι ο καλύτερος τρόπος για να μπορέσει να εκφράσει την αγανάκτησή της με τη συστημική έμφυλη βία. «Είναι μια προσβολή που ακούν όλες οι φεμινίστριες», λέει. «Ό, τι κι αν πεις, μόλις επικρίνεις τους άντρες, σε κατηγορούν ότι είσαι μίσανδρη. Τότε ήταν που κατάλαβα πως στην πραγματικότητα, είμαι ακριβώς αυτό το πράγμα».
Το σύντομο, και ευκολοδιάβαστο «Μισώ τους Άνδρες» είναι μέρος μιας πρόσφατης αναβίωσης της μισανδρίας στη γαλλική φεμινιστική λογοτεχνία. Όπως η Harmange, έτσι και η Alice Coffin, μια εκλεγμένη σύμβουλος της πόλης του Παρισιού, άγγιξε το μισανδρία στο βιβλίο της “Lesbian Genius”. Ενώ το βιβλίο είναι κυρίως μια επανάληψη της εμπειρίας της ως λεσβίας δημοσιογράφου και ακτιβίστριας, σε συνδυασμό με μια σειρά συνεντεύξεων με Αμερικανούς δημοσιογράφους της L.G.B.T κοινότητας, ένα τμήμα του είναι αφιερωμένο στον «πόλεμο των ανδρών κατά των γυναικών». Η Coffin υποστηρίζει ότι η τέχνη που φτιάχνεται από άνδρες είναι μια «επέκταση του συστήματος της κυριαρχίας» και γενικά την αποφεύγει.
View this post on Instagram
Η ειλικρίνεια του έργου της Coffin και της Harmange χτύπησε νεύρο στη Γαλλία. Η χώρα έχει αργήσει να ανταποκριθεί στο κίνημα #MeToo, εν μέρει και λόγω του ηλικιακού χάσματος ανάμεσα στις μεγαλύτερες σε ηλικία φεμινίστριες και τις νεότερες, πιο ενεργές ακτιβίστριες, που επισημαίνουν την έλλειψη προόδου. «Οι φεμινίστριες έχουν ξοδέψει πολύ χρόνο και ενέργεια καθησυχάζοντας τους άντρες ότι όχι, δεν τους μισούμε πραγματικά», λέει η Harmange. «Δεν έχουν κάνει και πολλά σε αντάλλαγμα όμως».
Η απογοήτευση με τη γαλλική πολιτική συνέβαλε στη μετατόπιση της νεότερης γενιάς. Ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουήλ Μακρόν κάποτε δήλωνε ότι η ισότητα των φύλων θα ήταν «ο μεγάλος σκοπός της θητείας του», η κυβέρνησή του έχει επικριθεί για την εφαρμογή λίγων φεμινιστικών πολιτικών. Πέρυσι μάλιστα, ο κ. Μακρόν διόρισε ως υπουργό Εσωτερικών έναν άντρα που είχε προηγουμένως κατηγορηθεί για βιασμό, τον Γκεράλντ Νταρμανίν, .
Σε συνέντευξη της η Coffin είπε ότι οι άντρες «είχαν την ευκαιρία τους» να πιέσουν για ισότητα. «Θα μπορούσαν να είχαν πάρει τα μηνύματα που στέλναμε εδώ και πολύ καιρό, αλλά προφανώς δεν δείχνουν μεγάλο ενθουσιασμό για τον σκοπό αυτό».
Σε αυτό το πλαίσιο, η Harmange και η Coffin υποστηρίζουν ότι η τοποθέτηση της αδελφοσύνης των γυναικών πάνω από την ευχαρίστηση των ανδρών, είναι ένα λογικό επόμενο βήμα. Η ιστορικός Colette Pipon, η οποία έγραψε βιβλίο για την εμφάνιση της μισανδρίας στις παρυφές του γαλλικού φεμινισμού στη δεκαετία του 1970, περιγράφει το φαινόμενο αυτό ως μια μη βίαιη απάντηση στο σεξισμό και τη μισογυνία, προσθέτοντας ότι είχε στρατηγική αξία για τα φεμινιστικά κινήματα. «Συχνά οι γυναίκες που έχουν πιο ριζοσπαστικές απόψεις κάνουν τις υπόλοιπες να μοιάζουν πιο λογικές και τους επιτρέπουν να επιτύχουν αλλαγή», τονίζει.
Μερικές γυναίκες όμως, εξακολουθούν να πιστεύουν πως το να βάζεις όλους τους άνδρες στο ίδιο τσουβάλι, κάνει περισσότερο κακό, παρά καλό. Σε ένα κείμενο γνώμης στην εφημερίδα Le Journal du Dimanche, η φιλόσοφος Élisabeth Badinter επέκρινε την «δυαδική σκέψη» του «πολεμικού νεοφιμινισμού». Άλλες υποστηρίζουν την άποψη της Harmange και της Coffin, αλλά δεν χαρακτηρίζουν τους εαυτούς του ως μίσανδρες. Η Rokhaya Diallo, μια εξέχουσα μαύρη δημοσιογράφος και ακτιβίστρια για την ισότητα των φύλων και την φυλετική ισότητα, λέει πως δεν θα ήθελε να «επικεντρώσει τον ακτιβισμό της στους άνδρες». Η Diallo σημειώνει επίσης, ότι είναι πιο δύσκολο για τις μη λευκές γυναίκες να ακολουθήσουν τον τρόπο σκέψης και δράσης των Harmange και Coffin. «Όταν είσαι μη λευκή φεμινίστρια, αυτό μεταφράζεται γρήγορα ως ένα είδος μίσους προς τους λευκούς», είπε. «Η μισανδρία έτσι θα αποκτήσει φυλετικό πρόσημο».
Η απειλή της σχεδόν συνεχούς παρενόχλησης παραμένει πραγματική. Η Coffin είπε πως τους τελευταίους μήνες λαμβάνει χιλιάδες εχθρικά μηνύματα την ημέρα. Έχει υποβάλει πολλές αναφορές στην αστυνομία, συμπεριλαμβανομένων και τριών για απειλές θανάτου, ενώ κάποια στιγμή τέθηκε και υπό αστυνομική προστασία. Η Harmange δέχθηκε επίσης απειλές για βιασμό και θάνατο. Και οι δύο συγγραφείς δήλωσαν ότι η παρενόχληση αυτή έγινε χειρότερη όταν μεγάλοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί «έβαλαν πλάτη» σε επικριτές του έργου τους. Ένας δημοσιογράφος του ραδιοφωνικού σταθμού Europe 1 μάλιστα, δεν δίστασε να αποκαλέσει τα γραπτά της Coffin ως «ένα γενοκτονικό σχέδιο». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, η Harmange, που πιστώνει εν μέρει τα κοινωνικά μέσα για την πολιτική της αφύπνιση ως φοιτήτρια, να περιορίσει τον χρόνο που περνά στο twitter σε μόλις πέντε λεπτά την ημέρα.
Ωστόσο, δεν είναι μόνες τους σε αυτό, καθώς έχουν βρει συμμάχους. Οι εκφράσεις υποστήριξης έχουν μετριάσει την επίδραση της παρενόχλησης και η Coffin επισήμανε την «χαρά» που της έδωσε η δημοσίευση των εμπειριών της ως γυναίκα και ως λεσβία: «Η γλώσσα είναι πολύ σημαντική για να ελευθερωθεί το μυαλό», λέει, και το γεγονός ότι συγγραφείς σαν κι εκείνες αγκαλιάζονται από τον μικρό γαλλικό εκδοτικό κόσμο – ο οποίος κατηγορείται συχνά για έλλειψη ποικιλομορφίας – υποδηλώνει ότι τα πράγματα ίσως αλλάζουν. Η μυθιστοριογράφος Chloé Delaume, που αυτοχαρακτηρίζεται ως μίσανδρη, κέρδισε το βραβείο Médicis το Νοέμβριο. Σε συνέντευξη της, είπε πως όταν ήταν ακόμα νέα στη λογοτεχνική σκηνή, τη δεκαετία του 2000, η μισανδρία θεωρούνταν ως κάτι το αστείο.
Η Harmange ετοιμάζεται να δημοσιεύσει άλλα τρία βιβλία, συμπεριλαμβανομένων ενός μυθιστορήματος που έγραψε πριν από το «Μισώ τους Άνδρες» και ενός δοκιμίου για τη δύσκολη εμπειρία της με την άμβλωση. Πάνω απ ‘όλα, η επιτυχία του «Μισώ τους Άνδρες» σημαίνει ότι μπορεί να πληρώσει τους λογαριασμούς της. Για πρώτη φορά μετά από χρόνια, η Harmange λέει πως δεν χρειάζεται να αναρωτιέται αν θα έπρεπε να επιστρέψει στο πατρικό της σπίτι. «Ποτέ δεν ήμουν αρκετά γενναία για να είμαι πρότυπο, μια γυναίκα που μπορεί και εμπνέει», έγραψε πριν από δύο χρόνια στο μπλογκ που οδήγησε στο «Μισώ τους Άνδρες». Για μια γενιά Γαλλίδων φεμινιστριών, μπορεί και να έχει γίνει πλέον μια γυναίκα που μπορεί και εμπνέει .
