Τη Λένα Κιτσοπούλου την πρωτογνώρισα στη σκηνή του Αμόρε, σκηνοθετημένη από τον Γιάννη Χουβαρδά. Έκτοτε την έχω δει άπειρες φορές να κυκλοφορεί την νύχτα πίνοντας ποτά, να περπατάει ξημερώματα στην πόλη καπνίζοντας κι ισορροπώντας στους κοθόρνους της, σαν ένα απόκομο, μαγνητικό αλλά συγχρόνως γήινο, σάρκινο πλάσμα. Την παρακολουθώ να εκδίδει βιβλία που γίνονται γεγονότα και λαμβάνουν βραβεία (Οι Νυχτερίδες), να σκηνοθετεί θεατρικά της έργα (Μαιρούλα) ,να διασκευάζει σκονισμένους κλασικούς (Χαίρε Νύμφη του Ξενόπουλου), να κάνει γυμνές φωτογραφήσεις. Την ακούω να τραγουδάει με τον Γιάννο Περλέγκα και την αυθεντικότητα των παλαιάς κοπής ερμηνευτών τα αγαπημένα της ρεμπέτικα.
Τον Νίκο Καραθάνο τον πρωτοσυνάντησα σε παράσταση του Δημήτρη Μαυρίκιου. Από τότε τον έχω δει να ζει με ένταση την νύχτα, να πρωταγωνιστεί με πάθος σε παραστάσεις άλλων και, κυρίως, αυτό που δεν θα ξεχάσω ποτέ, να στήνει με πάθος τις δικές του παραστάσεις. Η Γκόλφω του άνοιξε πανηγυρικά τις θύρες της Επιδαύρου σε ένα εξοβελισμένο είδος:στο βουκολικό δράμα. Το Δεκαήμερό του ( Βοκάκιος) είναι ό,τι πιο σαρκικό έχει δει η ελληνική σκηνή στη διαχρονία της , κι ωστόσο μετάγγιζε σαν χείμαρρος στη σκηνή ανοιξιάτικη ποίηση και μεταφυσική.
Φωτογραφία: Βασίλης Μακρής
Και οι δυο, παρότι καλλιτέχνες με διαφορετική γενεαλογία, είναι φύσει και θέση αποδομητές, που επανεφευρίσκουν, χωρίς φόβο, τα μέσα και το περιεχόμενο της θεατρικής πράξης. Η προβοκατόρισσα, θεομπαίχτρια Λένα βγάζει (σαν ωστικό κύμα) μεγάλη οργή (είναι, αδιαμφισβήτητα, η Ανχέλικα Λίντελ της Ελλάδας) αλλά–μυστηριωδώς- αναδίδει ταυτόχρονα θλίψη και τρυφερότητα. Ξερνά στα έργα της (που είναι σάρκα απ΄την σάρκα της) όλη τη νοσηρότητα της νεοελληνικής κοινωνίας κι επαρχίας, και όλα τα απωθημένα και τα στερεότυπα που πνίγουν το φύλο της. Επειδή ο Αθανάσιος Διάκος, στο ομώνυμο «μνημείο» αποδόμησης – θεατρικό της επανεμφανιζόταν στο παρόν ως αιμομείκτης σουβλατζής, δέχτηκε απειλές απ΄τη Χρυση Αυγή.
Ο Νίκος (που ενσάρκωσε τον Διάκο στην επεισοδιακή παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών) δεν έχει ίχνος οργής πάνω στη σκηνή – του εξαντλείται στη ζωή, στην οποία παραμένει ένας από τους πιο ευαισθητοποιημένους θεατρανθρώπους σε κοινωνικά ζητήματα. Ως καλλιτέχνης έχει αποδείξει ότι πρωτίστως είναι ποιητής.
Αυτοί οι δύο τόσο διαφορετικοί -και τόσο όμοιοι –καλλιτέχνες, τα τελευταία χρόνια (η πρώτη καλλιτεχνική γνωριμία τους έγινε στο ΔΗΠΕΘΕ Λαρισας, χάρη στο Βασίλη Παπαβασιλείου), επιδιώκουν να συναντώνται συστηματικά. Οι ιδιότητες της Λένας, που ξεγλιστρά διαρκώς απ ΄το θέατρο, κουβαλώντας ωστόσο σε οτιδήποτε κι αν κάνει τη θεατρική της φύση, ποικίλουν στις συνεργασίες τους. Άλλοτε παίζει σε παράσταση του Καραθάνου: στο Σιρανό και στον Ματωμένο Γάμο παλαιότερα, και στον Βυσσινόκηπο που παρουσιάζεται στη Στέγη αυτές τις μέρες (μέχρι 9 Μαίου). Αν και στον Τσέχοφ δεν παίζει απλά: έχει μεταμορφώσει τον άχαρο ρόλο της γκουβερνάντας Σαρλότα Ιβάνοφνα σε έναν κομπέρ με μαγικές ιδιότητες, ο οποίος εμφανίζει ελέφαντες στη σκηνή και κραυγάζει (η πρόζα είναι δική της): «Εγώ δεν ξέρω τι είμαι. Δεν είμαι κανονική». Άλλοτε σκηνοθετεί η ίδια τον Καραθάνο (Ματωμένος Γάμος). Άλλοτε εμβολίζει με στίχους παραστάσεις του Νίκου, όπως συνέβη ήδη απ’ τις Οκτώ Γυναίκες, κι εν συνεχεία με την Γκόλφω και το Δεκαήμερο.
Μπορεί λοιπόν να έχουν άλλες καταβολές, άλλη αισθητική, αλλά στη βάση τους βρίσκεται το ίδιο καύσιμο: Σε ό,τι κάνουν και οι δύο βάζουν πρωτίστως ψυχή και πάθος. Έχουν τρελή λαχτάρα για ζωή (που μεταφέρεται και στο σανίδι). Αυθεντικότητα. Ανθρωπίλα. Γιατί είναι ανθρώπινοι, και δεν φοβούνται να αποκαλύψουν την γύμνια τους, ακόμη και με τον κίνδυνο της γελοιοποίησης .
Ρώτησα τον Νίκο τι είναι αυτό που τον τραβάει τόσο πολύ στη Λένα: «Έχει μέσα της μια πολύ πολύ βαθιά τρυφερότητα και μια τεράστια αγάπη για τη ζωή. Η Λένα είναι η Λένα μου»
Κι η Λένα; «Με τον Νίκο αισθάνομαι ελεύθερη. Ξέρω ότι με θέλει για αυτό που ξερει ότι είμαι.Μ’αρέσει που “εκμεταλλεύεται” κι αυτό που κάνω εκτός θεάτρου.»
Φωτογραφία: Βασίλης Μακρής
Νίκος Καραθάνος, «Βυσσινόκηπος» του Άντον Τσέχωφ, 22 Απριλίου – 9 Μαΐου 2015 20:30 Κεντρική Σκηνή, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.
