Ξαφνικά προβάλλει μπροστά μου μια ξανθιά γεμάτη εκρηκτική ενέργεια, υπερκινητική Κόρα Καρβούνη. Άλλαξε το χρώμα στα μαλλιά της για την παράστασή της. Είχα καιρό να τη συναντήσω, αλλά συνεχίζει να είναι γεμάτη ορμή. «Έχουμε μπει σε ένα φαύλο κύκλο μεμψιμοιρίας και γκρίνιας, είμαστε σε ένα “ωχ, τι πάθαμε”! Αν δεν θελήσουμε να βγούμε από αυτό, θα ρουφηχτούμε βαθύτερα», λέει κάποια στιγμή στην κουβέντα μας με φόρα.
Πρόσφατα χιόνισε ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας. Εμείς το απολαμβάνουμε το χιόνι. Στη Μόρια και αλλού κάποιοι συνάνθρωποί μας υπέφεραν. Ποιος φταίει; Οι Έλληνες ψάχνουμε πάντα ποιος φταίει, αντί να κοιτάξουμε τον εαυτό μας με τις επιλογές του. Γι’ αυτό που συμβαίνει παραθέτω τους στίχους του Παλαμά: «Χειμώνας άγριος. Κι η φωτιά, καλοκαιριά στην κάμαρά μου. Ντρέπομαι για την ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου». Εγώ που ζω στην Ομόνοια μονο πρόσφυγες έχω γύρω μου.
Αισθάνεσαι ανασφάλεια; Όχι, δεν τους φοβάμαι καθόλου. Μα είναι άκακοι, δεν κάνουν κάτι σε μένα. Ίσα ίσα που θέλουν να πάρουν οι άνθρωποι τα χαρτιά τους και να φύγουν. Δίπλα ακριβώς από το σπίτι μου είναι κι ένας ξενώνας. Είναι στενάχωρο να βλέπεις έτσι κάποιους ανθρώπους. Ποιος θα ήθελε, ποιος θα μπορούσε να θέλει να είναι στη θέση τους; Κανένας! Βλέποντάς τους εκτιμώ τη ζωή μου. Κάποιοι από τους πρόσφυγες βεβαίως έχουνε λεφτά και μένουνε σε ξενοδοχεία. Πολλές φορές με έχουνε σταματήσει να τους πω πού έχει ξενοδοχείο. Ωραία, κάποιοι έχουν λεφτά, το θέμα είναι να μην τους εκμεταλλευτούμε τελείως.
Εσύ κάνεις κάτι γι’ αυτούς; Πηγαίνω ρούχα και τρόφιμα, ό,τι μας περισσεύει, και τα δίνω στην πλατεία Βικτωρίας. Δεν έχω ενοχές, γιατί κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου να βοηθήσω. Θλίψη έχω, όχι ενοχή. Ζω στην Ομόνοια. Οι άνθρωποι αυτοί αποτελούν την καθημερινότητα μου.
Κι εγώ μένω κέντρο, αλλά πώς είναι να ζεις στην Ομόνοια; Δύσκολα. Σε πιάνει η καρδιά σου. Είναι πολύ θλιβερό να βλέπεις παιδάκια και μαμάδες σε αυτή την κατάσταση. Η Ομόνοια έχει είτε πρεζάκια είτε εξαθλιωμένους πρόσφυγες. Παλιά είχε μόνο πρεζάκια. Τώρα με τους πρόσφυγες είναι διπλή η θλίψη.
Αρχίζεις και συνηθίζεις με την κρίση; Προσαρμόζονται οι άνθρωποι; Οι άνθρωποι πάντα προσαρμόζονται. Ρωτήστε και τους πρόσφυγες! Η κρίση ποτέ δεν με αιφνιδίασε.
Για ποιο λόγο; Υπήρχε πάντα στην ζωή μου. Δεν με φοβίζει. Το μόνο που με νοιάζει ειναι η υγεία.
«Την κρίση θα την ξεπεράσουμε μόνο όταν το θελήσουμε εμείς. Αλλά τη θυματοποίηση την έχουμε μέσα μας, πηγαίνει πολύ στον Έλληνα. Έχουμε μπει σε ένα φαύλο κύκλο μεμψιμοιρίας και γκρίνιας, είμαστε σε ένα “ωχ, τι πάθαμε”!»
Πώς είναι να είσαι ηθοποιός σ’ αυτό το περιβάλλον, στην Ελλάδα του 2017; Έχεις την αγωνία της επόμενης μέρας; Εγώ ποτέ δεν ήμουνα πλούσια, ούτε έβγαζα πολλά χρήματα. Αυτό έχει σχέση και με το επάγγελμά μου, που είναι πολύ επισφαλές. Έτσι κι αλλιώς πάντα έψαχνα δουλειά τρεις φορές το χρόνο.
Αυτό δεν χειροτέρεψε; Το ότι πρέπει να ψάξω τρεις φορές το χρόνο για δουλειά δεν έχει αλλάξει. Αν κάτι χειροτέρεψε είναι το ότι δεν πληρώνονται πλέον οι ηθοποιοί, δεν υπάρχει τηλεόραση, δεν γίνονται ταινίες.
Οι μισθοί στο θέατρο σε τι επίπεδα πέσανε; Ο μέσος μισθός άντε να ’ναι 600 ευρώ, για όσο καιρό παίζεται η παράσταση. Οι πρόβες κυρίως δεν πληρώνονται. Αυτό στο ελεύθερο θέατρο. Υπάρχουν και παιδιά που μπορεί να πάρουν 10 ευρώ τη μέρα για την παράσταση, και πολλά λέω. Το πολύ συγκινητικό είναι οι πολλές καινούριες ομάδες, που προσπαθούν και κάνουν παραστάσεις με δικά τους χρήματα.
Δικά τους ή των γονιών τους; Δεν είναι όλα των γονιών. Ξέρω ομάδες αυτοδημιούργητες. Είναι συγκινητικό. Οι περισσότεροι φυσικά πληρώνουν για να παίξουν. Δεν πιστεύω πως μπορούμε να ζήσουμε καλά. Κι εγώ δύσκολα τη βγάζω. Δεν έχω βοήθεια από την οικογένεια, ούτε χαρτζιλικώνομαι. Ζω αποκλειστικά από το επάγγελμά μου και παλεύω να πληρώνομαι όσο πιο καλά μπορώ.
Είσαι χρόνια πρωταγωνίστρια. Μπορείς και αμοίβεσαι καλά; Είμαι αρκετά χρόνια στη δουλειά, από το 2002, και έχω ένα όνομα στη δουλειά.
Αυτό εξαργυρώνεται όμως; Και βέβαια. Ακριβώς επειδή τώρα μπορώ να εξαργυρώσω το όνομα το κάνω και για τους υπόλοιπους που δεν μπορούν. Ζητάω πάντα να πληρώνομαι. Το κάνω γιατί σ’ αυτή τη δουλειά δεν είμαστε από ψώνιο, βιοποριζόμαστε και πασχίζουμε υπό πολύ δύσκολες συνθήκες.
Το Εθνικό Θέατρο φαίνεται πως θέλει να αποφύγει την υπογραφή συλλογικής σύμβασης. Το τελευταίο οχυρό του κλάδου σας πέφτει όχι από Τρόικες και Κουαρτέτα αλλά εκ των έσω. Το μόνο εχέγγυο που είχαμε οι ηθοποιοί ήταν η συλλογική του Εθνικού. Αν πλέον δεν έχουμε κι αυτή, είμαστε στον αέρα. Φρίκη! Θα είναι ένα τεράστιο λάθος αν δεν υπογραφεί, δεν θα έχουμε καμία ασφάλεια. Τουλάχιστον έλεγες μέχρι τώρα να πας στο Εθνικό.
Στο μεταξύ οι πάντες όχι μόνο κάνουν τη δική τους ομάδα αλλά και τη δική τους θεατρική στέγη. Δεν σου πέρασε ποτέ από το μυαλό κι εσένα; Γενικά, μ’ ενδιαφέρει η σκηνοθεσία, αλλά όχι η παραγωγή. Αλλά, ναι, θα ήθελα να δημιουργήσω μια ομάδα, να ηγηθώ, να σκηνοθετήσω. Έχω στο νου πολλά κείμενα αλλά θα ήθελα να ξεκινήσω με μια κωμωδία. Κουράστηκα τόσο δράμα! Θα ήθελα να ξεκινούσα κάνοντας Μποστ.
«Οι άνθρωποι πάντα προσαρμόζονται. Ρωτήστε και τους πρόσφυγες! Η κρίση ποτέ δεν με αιφνιδίασε.»
Αν ξεκινούσες πάλι, με το θέατρο θα ξανασχολιόσουν; Εννοείται! Πλάκα κάνεις; Το θέατρο το λατρεύω. Είναι ο χώρος στον οποίο εκφράζομαι μεν, για τον οποίο ευθύνομαι δε. Το θέατρο ειναι ευθύνη.
Δεν το μετάνιωσες ούτε μια φορά; Δεν λέω ότι είναι η πιο εύκολη δουλειά, απαιτεί μεγάλη πειθαρχία, μεγάλες στερήσεις, αλλά σου δίνει και πολύ μεγάλη χαρά όποτε πετυχαίνει μια παράσταση. Ο τρόπος που αντιδρά το κοινό, οι διαφορετικές συνεργασίες με εξαιρετικούς ανθρώπους. Βέβαια, είμαι και από τα άτομα που ήταν εξαρχής πολύ τυχερά και είμαι ευγνώμων. Μαζί με τον Μάκη Παπαδημητρίου μάς πήρε αμέσως πρωταγωνιστές τελειώνοντας τη σχολή του Εθνικού Θεάτρου ο Θεοδωρόπουλος στο θέατρό του. Από πολύ μικροί είχαμε σκηνική εμπειρία. Μάθαμε τι σημαίνει να είναι μια παράσταση πάνω μας και να την παίζουμε 2 χρόνια. Μεγάλο σχολείο!
Τι σου έχει δώσει η τέχνη σου κι εσύ τι στερήθηκες γι’ αυτή; Το θέατρο επειδή ειναι live μου δίνει ζωή. Από την άλλη, έχω στερηθεί πολλά. Γιορτές, γάμους, διακοπές… Ακόμα και το δικαίωμα να αρρωστήσω.
Πώς είναι να παίζεις άρρωστος; Φρίκη! Έχω παίξει με 40 πυρετό, χωρίς φωνή και με διάρροια και εμετό!
Τα έβγαλες πέρα; Τον έβγαλα το ρόλο, αλλά η ψυχή μου ξέρει πώς. Δεν υπάρχει χείροτερο απ’ το να παίζεις είτε άρρωστος, είτε τραυματισμένος.
«Δεν έχω βοήθεια από την οικογένεια, ούτε χαρτζιλικώνομαι. Ζω αποκλειστικά από το επάγγελμά μου και παλεύω να πληρώνομαι όσο πιο καλά μπορώ.»
Υποδύεσαι την Μπλανς Ντυμπουά, ένα ρόλο εντελώς κόντρα, στην πρώτη σου συνεργασία με το ρεαλιστικό θέατρο της Ελένης Σκώττη. Ποια είναι η Μπλανς ειδικά σήμερα; Η Μπλανς είναι το διαφορετικό. Αυτό που είναι βαθιά ευαίσθητο και το κρύβει. Μια Μπλανς είμαστε υπό μια έννοια όλοι. Αυτό που θ;eλαμε να κ;aνουμε όμως δεν ήταν μια Μπλανς πεταλούδα του Νότου. Το 2017 θέλουμε να πούμε κάτι άλλο. Ένας άνθρωπος εύθραυστος και τσακισμένος από το θάνατο και την έκλυτη ζωή, ο οποίος μάχεται να επιβιώσει σε νέες συνθήκες, σε νέο τόπο, είναι κάτι πολύ σύγχρονο. Όλοι μας αυτή τη στιγμή μαχόμαστε. Το δυσάρεστο είναι πως οτιδήποτε διαφορετικό αποβάλλεται, δεν το αντέχει η κοινωνία.
Πιστεύεις ότι κάποια στιγμή η ελληνική κοινωνία θα την σκαπουλάρει την κρίση; Την κρίση θα την ξεπεράσουμε μόνο όταν το θελήσουμε εμείς. Αλλά τη θυματοποίηση την έχουμε μέσα μας, πηγαίνει πολύ στον Έλληνα. Έχουμε μπει σε ένα φαύλο κύκλο μεμψιμοιρίας και γκρίνιας, είμαστε σε ένα «ωχ, τι πάθαμε»! Αν δεν θελήσουμε να βγούμε από αυτό, θα ρουφηχτούμε βαθύτερα. Ναι, ήρθε η κρίση, αλλά δεν είναι μονο οικονομική, υπάρχει κρίση σχέσεων, κρίση αξιών, κι εμείς ασχολούμαστε με τα χρήματα!
Να φύγεις έξω το έχεις σκεφτεί; Ήταν να φύγω το 2012, αλλά θεώρησα πως θα ήμουν κότα αν δεν πάλευα εδώ. Ήθελα να κάνω στην Αγγλία σπουδές σκηνοθεσίας, ένα MFA. Δεν με δέχτηκαν τα Πανεπιστήμια. Δεν είχανε εμπιστοσύνη ούτε στην οικονομία μας, ούτε στο Ωνάσειο που είχε δώσει την υποτροφία. Δεν μας εμπιστεύονταν τους Ελληνες. Κι ενώ είχα περάσει από συνεντεύξεις με τους διευθυντές του προγράμματος, είχαν δει το βιογραφικό μου, τις συστατικές επιστολές και από τον Μάικλ Μπίλιγκτον και τον Πέτερ Στάιν, δεν με δέχτηκαν για την τελική συνέντευξη.
Υπάρχει ρατσισμός κατά των Ελλήνων; Εκείνη την περίοδο υπήρχε το “go greek for a week”. Γίνε Έλληνας για μια βδομάδα. Κι αυτές οι σχολές είναι επιχειρήσεις, αν δεν πάρουν χρήματα δεν θα σε δεχτούν. Μου είπαν ότι δεν είχα αρκετή εμπειρία και εγώ είχα παίξει σε δέκα Επιδαύρους! Αλλά δεν το έβαλα κάτω. Σκέφτηκα καλύτερα να παραμείνω στη χώρα μου και να παλέψω εδώ. Ένιωσα σαν να κιότευα αν έφευγα. Κι ο Μπίλιγκτον μού είπε: «τι th θες τη σκηνοθεσία; Εσύ είσαι έτοιμη να σκηνοθετήσεις με τη σκηνική σου εμπειρία». Παραξενεύτηκε που ήθελα να σπουδάσω.
Σε τι ελπίζεις; Στα παιδιά που έρχονται κι έχουν έρθει να τα αγαπήσουμε πιο πολύ απο τον εαυτό μας.
Τι σου δίνει δύναμη; Το ότι είμαι ζωντανή. Δεν εκτιμά κανένας το θείο δώρο που έχει τη ζωή. Ύβρις.
Το Λεωφορείο ο Πόθος παρουσιάζεται από την ομάδα Νάμα, σε μετάφραση Γιώργου Χατζηνικολάου και σκηνοθεσία Ελένης Σκότη, στο Σύγχρονο Θέατρο, με τους Κόρα Καρβούνη, Γιάννη Τσορτέκη, Ηλιάνα Μαυρομάτη, Γιώργο Δάμπαση κ.ά.
