Βρεθήκαμε με τον Γιώργο Κοντραφούρη μέσα στην καρδιά του Αυγούστου, με αφορμή το φεστιβάλ Jazz On Tinos, το οποίο διοργανώνει για όγδοη χρονιά, και θα λάβει χώρα από τις 26 ως και τις 28/8 στο νησί της Μεγαλόχαρης που ήταν πολύ στα πάνω του και φέτος το καλοκαίρι. Τον συνάντησα στη Νέα Σμύρνη, σε ένα σπίτι όπου κάποτε έμενε ο Μίκης Θεοδωράκης. Είχε μόλις γυρίσει από διάφορες εμφανίσεις ανά την Ελλάδα, και ετοιμαζόταν να φύγει ξανά για το Ελσίνκι, αυτή τη φορά για να λάβει μέρος στο Μαραθώνιο! Όπως θα καταλάβετε, ο Γιώργος Κοντραφούρης δεν είναι μόνο ένας από τους πλέον σημαντικούς έλληνες τζαζ πιανίστες και παίκτες hammond, αλλά και μια συναρπαστική προσωπικότητα που αξίζει να γνωρίσει κανείς…
Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Τι σε τράβηξε στο πιάνο για πρώτη φορά; Η μαμά μου με έβαλε! Δεν το καλάβαινα στην αρχή. Επτά χρονών ήμουνα. Όταν πήγα στο γυμνάσιο άρχισα το μπάσο για να παίζω σε συγκροτήματα ροκ. Ποτέ δεν άφησα το πιάνο όμως. Και μετά μέσα από το ροκ κατάλαβα ότι με το πιάνο μπορείς να παίξεις blues.
Δεν είχες εσύ περιέργεια για τη μουσική δηλαδή… Όχι. Επτά χρονών τι περιέργεια να έχεις; Εϊχα πολύ μετά. Μετά τα 15.
Έχεις παίξει και σε ροκ δίσκους αν δεν απατώμαι… Βέβαια. Μπάσο. Με τους Εναλλάξ, με τον Νίκο Καλλίνη, κάναμε ένα δίσκο. Συμμετείχαμε και στην ιστορική συλλογή Συνταγή Αντί Θανάτου. Μαζί με τα Αρνάκια, τις Κουμπότρυπες, τους Αντί… Βγήκε και σε επανέκδοση πριν λίγο καιρό. Πριν τρία χρόνια παίξαμε ξανά στο Γυάλινο Μουσικό θέατρο, ως Εναλλάξ! Κι έπαιξα ξανά μπάσο!
Και στην τζαζ πώς έφτασες; Σιγά – σιγά, από το blues, με το πιάνο. Άκουσα στο ραδιόφωνο το A Night in Tunisia του Bud Powell κι άρχισα σιγά-σιγά. Πήγα και βρήκα το Μάρκο Αλεξίου κι άρχισα να κάνω μαθήματα. Ήταν ο μόνος, δεν υπήρχαν σχολές. Αλλά το πιο σημαντικό δεν είναι η τζαζ. Είναι ότι ασχολήθηκα με τη μουσική. Κι εξακολουθώ να ασχολούμαι, και δείχνω ενδιαφέρον για όλα τα είδη. Να, σήμερα άκουγα Ian Dury πριν από λίγο! Η τζαζ προέκυψε λογω του πιάνου, αλλά ποτέ δεν άφησα κι όλα τα άλλα. Ας το θέσουμε έτσι.
Πρέπει να πω ότι, καθώς σε ανακάλυψα αρκετά νωρίς, είχα πάντα την αίσθηση πως έχεις μια παιγνιώδη διάθεση προς τη μουσική… Ναι! Εντάξει, την παίρνω και στα σοβαρά, σαφέστατα. Αλλά αφήνω και περιθώριο στο παιχνίδι. Δεν θέλω να χάσω το ενδιαφέρον μου, θέλω πάντα να έχω ενθουσιασμό ακούγοντας κάτι. Γι αυτό έχω και το Baby Trio και παίζω με τα πιτσιρίκια. Ο λόγος είναι αυτός, ότι θέλω να κρατήσω αυτόν τον ενθουσιασμό.
Να σταθούμε εδώ και να εξηγήσουμε τι ακριβώς είναι το Baby Trio… Κατ’αρχάς να πούμε ότι τώρα το Baby Trio βρίσκεται στην έβδομη βερσιόν του! Έχουμε κάνει μόλις τρία gigs με τα καινούρια μέλη που είναι 19 χρονών! Είναι ο Κωστής Φαναράς στην κιθάρα και στα ντραμς ο Έκτορας Ρέμσακ που έχει μισή πολωνική καταγωγή, με κοινό τους στοιχείο πως είναι κι οι δύο από την Κέρκυρα. Παίξαμε μαζί στη Δονούσα και στο Τζαζ Φεστιβάλ στο Μαρούσι. Το Baby Trio λοιπόν είναι κάτι σαν σχολείο. Το ξεκίνησα το 2007, και κεντρική ιδέα του είναι πως μόλις κάποιος πάει 25 χρονών, φεύγει από το συγκρότημα και μπαίνει ένας καινούριος! Εκεί δηλαδή που έχει γίνει γκρουπ κανονικό, διαλύεται και φτιάχνεται από την αρχή. Το 25 που βάζω, είναι ένα όριο μέχρι το οποίο πιστεύω πως θα έχουν εξελιχθεί και θα μπορούν να βγουν μόνοι τους σαν leaders. Αλλά τώρα έχει αρχισει και γίνεται πιο νωρίς αυτό: ο Γιάννης Παπαδούλης κι ο Μιχάλης Τσιφτσής που ήτανε πρin, είναι leaders από μόνοι τους, παίζουν συνέχεια, βγαίνουν στο εξωτερικό, παίζουν σε όλα τα γκρουπ… Τη στιγμή λοιπόν που το Baby Trio φτάνει να παίζει πάρα πολύ καλά, πρέπει να διαλυθεί και να αρχίσει από την αρχή. Έχουν περάσει από το γκρουπ ο Κωνσταντίνος Στουραΐτης, o Βασίλης Ποδαράς που είναι τώρα στο Next Step Quintet, o Βαγγέλης Κοτζάμπασης… Ξέρεις, όταν είχα ξεκινήσει εγώ να παίζω με το Γιώργο Τρανταλίδη, θεωρούσα πως έχουμε πολύ μεγάλη διαφορά, πως είμαστε άλλες γενιές -εγώ είμαι γεννημένος το ’67 κι ο Τρανταλίδης το ’52, έχουμε δεκαπέντε χρόνια διαφορά. Και φαινόταν τρομερό στα μάτια μου, γιατί εκείνος είχε προλάβει και τη γενιά πριν από μένα που ήταν μες στη χούντα, με το ξεκίνημα των Socrates κι όλα αυτά… Τώρα ο καινούριος κιθαρίστας, ο Κωστής Φαναράς, είναι γεννημένος το ’97, τον περνάω τριάντα χρόνια – τα διπλά από όσα με πέρναγε ο Τρανταλίδης! Και θα μεγαλώνει αυτή η διαφορά όπως βλέπω, στο τέλος θα τους ρίχνω 40 χρόνια!
Καινούρια δισκογραφική δουλειά σου πότε θα δούμε; Με το προηγούμενο Baby Trio κάναμε κι ένα δίσκο που θα βγει τώρα. Κι έκανα κι ένα πιάνο κουαρτέτο, το οποίο θα το λέω Στοιχειωμένα Ποιήματα, Haunted Poems. Έχω γράψει κι εγώ κάποια πεζο-ποιήματα, και θα τα απαγγείλει ο Αλκίνοος Ιωαννίδης τώρα το Σεπτέμβριο. Ο δίσκος όμως έχει γραφτεί, είναι με τον Πέτρο Κλαμπάνη στο μπάσο, τον Αλέξανδρο Δράκο Κτιστάκη στα τύμπανα, και στα κρουστά τον Άγγελο Πολυχρόνη. Ελπίζω να προλάβω να το βγάλω μέχρι τα Χριστούγεννα. Και θα επανακυκλοφορήσει και το Storyteller σε βινύλιο, 150 αντίτυπα συλλεκτικά. Για τα δέκα χρόνια από την κυκλοφορία του. Μπορεί να φανεί παράξενο, αλλά εξαντλήθηκε το cd. Του πήρε δέκα χρόνια αλλά εξαντλήθηκε, τσούκου-τσούκου κάθε χρόνο πουλούσε σταθερά!
Επειδή όμως αυτή η σκηνή έχει γίνει πιο κοινωνική, φιλοξενείται και σε venues που δεν περίμενες παλιότερα. Την άλλη φορά πήγαμε σε ένα καφενείο στον Κεραμεικό, κι έπαιζε ένα τρίο free jazz! Και γύρω πίνανε ρακές και τρώγανε καγιανά! Κι έπαιζαν οι άλλοι Ornette Coleman και δεν ενόχλησε κανέναν!
Μιλούσαμε πριν για το Γιώργο Τρανταλίδη. Πριν να αρχίσεις μαθήματα με το Μάρκο Αλεξίου, αυτή τη γενιά της ελληνικής τζαζ την ήξερες; Πού τους είχες ακούσει; Ναι. Τους ήξερα, βέβαια. Τον Τρανταλίδη, το Μάρκο, το Λάκη Ζώη, το Γιώργο Φιλιππίδη… Όλοι όσοι πηγαίνανε από το Μπαράκο τους ήξεραν. Εγώ δεν το πρόλαβα ακριβώς του Μπαράκου, αλλά πρόλαβα τον απόηχο. Κι άλλοι ήταν, όπως ο Δημήτρης Ζαφειρέλλης, ο Σάκης Παπαδημητρίου κι ο Φλώρος Φλωρίδης, οι Swing Messengers. Mόλις άρχιζες να ασχολείσαι με τη τζαζ, έβλεπες ότι κάτι υπάρχει στην Ελλάδα.
Υπήρχαν μέρη για να παιχτεί αυτή η μουσική τότε; Υπήρχε το Παράφωνο, το Half Note… Λίγα. Κοίταξε, πάντα το πράγμα κάνει κύκλους. Εγω έχω προλάβει τρεις κύκλους, θα τους θυμηθείς κι εσύ άμα τους πω. Ο ένας ήταν στο τέλος του ’80 – τότε όλοι παίζανε το Take Five! Κι όλοι σε διάφορα events θέλανε να παίζει τζαζ από πίσω, να υπάρχει ένα σαξόφωνο… Μετά γύρω στο ’95-96 είχαμε την acid jazz, ακούγαμε πιο πολύ funk, ήταν οι εποχή των US 3, του Ronnie Jordan… Ε, και τώρα πλέον υπάρχει αληθινή σκηνή, ανεξάρτητα αν μας αρέσει η όχι, υπάρχει κι αναπτύσσεται μόνη της. Βγαίνουν δίσκοι, γίνονται δουλειές, δεν το θεωρείς ως ένα παροδικό φαινόμενο, αλλά ως κάτι που στάνταρ υπάρχει.
Κι ομως, ενώ όντως υπάρχει μια ολόκληρη σκηνή, είναι πολύ λίγα τα venues που έχουν για να παίξουν… Είναι λίγα τα venues, ναι. Πάντα όμως έτσι ήταν. Επειδή όμως αυτή η σκηνή έχει γίνει πιο κοινωνιική, φιλοξενείται και σε venues που δεν περίμενες παλιότερα. Την άλλη φορά πήγαμε σε ένα καφενείο στον Κεραμεικό, κι έπαιζε ένα τρίο free jazz! Και γύρω πίνανε ρακές και τρώγανε καγιανά! Κι έπαιζαν οι άλλοι Ornette Coleman και δεν ενόχλησε κανέναν! Άλλοι τρώγαν, άλλοι ακούγανε… Ήταν μέρος της όλης πράξης, πράγμα που το θεώρησα τρομερά ωραίο. Παίζαν πολύ καλά, ο Μάριος Βαλληνάκης με τον Δελλή και το Νοταρά. Μου έκανε εντύπωση!
Για πες μου λίγο και για τη διττή σχέση σου με το πιάνο και με το hammond. Νομίζω πως για κάποια χρίνια σε απορρόφησε το δεύτερο… Ε και τώρα! Αλλά τώρα έχω αρχίσει και ξαναπαίζω πιάνο πιο πολύ. Δεν είναι ότι είχα παρατήσει το πιάνο, μάλλον ήθελα να μάθω το hammond περισσότερο, ας το θέσουμε έτσι. Μέσα είναι όλα αυτά στο φινάλε, δεν είναι ο σκοπός. Κι αν με ρωτήσεις… θα σου πω ότι παίζω μουσική με ένα όργανο!
Τι σε γοητεύει στο hammond; Πάντα μου άρεσε. Κι από τα blues, κι από τον Santana… Πάντα μου άρεσε σαν ήχος. Αν το δεις, και σε δίσκους της ελληνικής δισκογραφίας παίζω. Και στο Killer Benny με τους Page One, από τότε!
Η σχέση σου με τη Φινλανδία πώς δημιουργήθηκε; Είχαμε πάει εκεί το 2002 με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο για ένα συνέδριο και μου άρεσε, κι είπα να πάω εκεί για το master μου στο Sibelius. Και κόλλησα. Πήγα σε σχετικά μεγάλη ηλικία, 36 χρονών. Σε καλό μου βγήκε, μου άνοιξε δρόμους. Έπαιξα με όλη τη φινλανδική σκηνή. Έγινα φίλος με όλους. Από τον Eero Koivistoinen που είναι ο ιστορικός της ηγέτης, μέχρι τον Olli Ahvenlahti που έπαιζε μαζί του στους Tasavallan Presidentti, και τον Jukka Gustavson που έπαιζε όργανο στους Wigwam στα 70s – αυτά τα συγκροτήματα ήταν οι Socrates της Φινλανδίας! Αλλά και οι τωρινοί, ο Timo Lassy κι ο Teppo Mäkynen που ήταν στους Teddy Rok Seven, o Alexi Tuomarila, ο φοβερός πιανίστας που έχει παίξει και με τον Tomasz Stanko στο Dark Eyes μαζί με τον Olavi Louhivuori,με τον οποίο ήμασταν συμμαθητές στο πανεπιστήμιο.
Για να πάμε και στην Τήνο… Πόσα χρόνια κλείνει το φεστιβάλ του οποίου έχεις την καλλιτεχνική διεύθυνση; Είναι το όγδοο φέτος. Καλά πάει! Φέτος την πρώτη μέρα, Παρασκευή 26 Αυγούστου, θα παίξει η Αγγελική Τουμπανάκη στη φωνή με τον Ηλία Δουμάνη στα ντραμς, ένα ωραίο σχήμα πιο πειραματικό, και μετά οι Los Tre. Τρομερό γκρουπ. Παίζουν ένα funk παράξενο, πιο εσωτερικό, με στοιχεία από τον John Scofield, αλλά πολύ δικό τους.
Το Σάββατο 27 θα είναι η πιανίστα Julia Hülsmann με το τρίο της. Για μένα είναι τίμιο πιάνο αυτό που παίζει, χωρίς show off και έπαρση, και το εκτιμώ πάρα πολύ. Ηχογραφεί στην ECM.
Και την τελευταία μέρα, Κυριακή 28, θα είναι το Blue Note Organ Trio, που είναι ο κιθαρίστας Μιχάλης Παπαδόπουλος, που ζει στην Ελβετία, με τον οργανίστα Leonardo Corradi, πολύ μεγάλο ταλέντο από την Ιταλία, και τον Σεραφείμ Μπέλλο στα ντραμς. Και στο τέλος ίσως να παίξω κι εγώ με το τρίο μου… Το κάνω ακόμα κέφι, μου αρέσει αυτό το φεστιβάλ. Βοηθάει πολύ κι ο Μάρκος Βιδάλης από το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού.
Να πούμε επίσης πως είσαι και συλλέκτης δίσκων; Κάτι ξέρω κι εγώ γι αυτό το θέμα… Το ξέρεις πως ο δίσκος έχει ξανάρθει! Το ξέρουμε πολύ καλά αυτό. Και νομίζω ότι θα μείνει. Σαν βασικό format πιστεύω ότι θα φύγει το cd. Θα μείνουν άλλα μέσα, όπου δεν θα υπάρχει φυσική δισκοθήκη, θα είναι στο διαδίκτυο και θα ακούει ο καθένας ό,τι θέλει. Αλλά ως φυσική δισκοθήκη, το format που θα μείνει για όποιον το θέλει είναι το βινύλιο, το βλέπω. Όλοι βγάζουν πάλι βινύλια. Έχουν κι ένα άρωμα τέχνης. Ξέρεις, με διπλά εξώφυλλα και τέτοια. Και μαζεύω, τώρα το καινούριο Radiohead το πήρα σε διπλό βινύλιο. Το ίδιο κι αυτό που έκανε ο Robert Glasper για τον Miles Davis. Μαζεύω βινύλια από μικρός, και συνεχίζω ακόμα. Εντάξει, δεν έχω τόσα πολλά όσα εσύ! Αλλά συνεχίζω, τα προσέχω κι όλας, παίρνω από παντού. Θα έπαιρνα και πιο πολλά, αλλά έχω και τα όργανα! Κι από την Αμερική παίρνω, και στο Μοναστηράκι πάω. Αλλά δεν είμαι και φανατικός με τη συλλογή. Αν δεις κάτι και σου αρέσει, θα σου το δώσω, δεν τρελαίνομαι! Τρελαίνομαι για τη διαδικασία όμως… Αλλά η μουσική είναι στον αερα, την ακούς κι από μια παλιοκασέτα και μπορεί να σε επηρεάσει για όλη σου τη ζωή…
Το πόστερ της διοργάνωσης από τον Δημήτρη Καραϊσκο
Κράτα το
