Ίαν Άντερσον: «Αν οι Jethro Tull έμπαιναν στο Rock & Roll Hall of Fame θα ένιωθα πολλή ντροπή»

Σε παλιότερες συνεντεύξεις σας έχετε πει πως δεν αποδέχεστε τον όρο rock icon. Τι είναι αυτό που σας ενοχλεί;  Είμαι απλά ένας εργαζόμενος μουσικός. Μην ξεχνάμε ότι δε μεγάλωσα σε μια εποχή που είχαμε διεθνείς σταρ κι όλη αυτή την εμπορική πλευρά της επιτυχίας. Μεγάλωσα ακούγοντας μουσική από ηλικιωμένους ανθρώπους, άκουγα τζαζ, μπλουζ…Οι μουσικοί μου ήρωες ήταν κατά βάση άνθρωποι μεγαλύτεροι από τον πατέρα μου, αν αυτό είναι δυνατόν. Επομένως δεν έβαλα ποτέ στόχο την ιδέα του «σταριλικιού», μεγάλωσα με την εντύπωση πως, αν είμαι τυχερός, θα μπορούσα να γίνω απλά ένας επαγγελματίας μουσικός. Κι αυτό νομίζω είμαι σήμερα. Δεν βλέπω τον εαυτό μου σαν ροκ σταρ, αυτό είναι μακριά από τον τρόπο αντίληψής μου.

Κι αν υποθέταμε ότι του χρόνου οι Jethro Tull θα έμπαιναν στο Rock & Roll Hall of Fame, θα αποδεχόσασταν αυτή την τιμή; Θα ένιωθα πολλή ντροπή για αυτό. Θα έπρεπε να σκεφτώ μια καλή δικαιολογία για να μην παραβρεθώ στην τελετή. Κάτι όπως το ότι θα έπρεπε να κάνω μια εγχείριση ή ότι το όνομά μου είναι σε λίστα αποστολής στον Άρη κι άρα θα έλειπα για πολλά χρόνια ή για πάντα. Είναι πάντως κάτι που δεν θα ήθελα.
Σε κάθε περίπτωση, το Rock & Roll Hall of Fame είναι ένας αμερικανικός θεσμός που αφορά την αμερικανική μουσική. Δεν είμαι Αμερικανός και δεν κάνω αμερικάνικη μουσική. Η μουσική μου είναι πολύ πιο ευρωπαϊκή. Είναι άλλωστε αυτή που έμπλεξε με παράξενο τρόπο τα είδη κι ονομάστηκε progressive. Πραγματικά δεν θα ήθελα να βρεθώ εκεί. Από την άλλη, δεν θα ήθελα με κάποιο τρόπο να τους προσβάλω και να φαίνεται ότι αρνούμαι κάτι που για άλλους θεωρείται τιμή. Εξάλλου, μην ανησυχείς, αυτό είναι κάτι που δεν πρόκειται να συμβεί. Δεν πρόκειται να προταθούμε ποτέ γιατί ο τύπος που λέγεται Γιαν Βένερ και είναι μέλος του Rock & Roll Hall of Fame (και στο παρελθόν εκδότης του Rolling Stone) μισεί τους Jethro Tull, οπότε είμαστε αρκετά ασφαλείς.

Φαντάζομαι πως με δεδομένα όσα μόλις είπατε ήταν επόμενο να μην παίξετε ως Jethro Tull στο Woodstock πίσω στο 1969…Όταν ήμασταν στις ΗΠΑ στην δεύτερη περιοδεία μας, έπεσε σαν πρόταση στο τραπέζι. Κι εγώ ρώτησα τι είναι αυτό. Κι έμαθα πως θα έχει πολλούς γυμνούς χίπηδες να τρέχουν γύρω γύρω παίρνοντας ναρκωτικά. Και δεν ένιωθα άνετα με το να παίξουμε σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Είπα ευγενικά όχι και καταλήξαμε να παίζουμε αλλού με τους Led Zeppelin, που είχαν κλείσει κι αυτοί κάπου στην Καλιφόρνια.
Εκ των υστέρων, συνειδητοποίησα ότι αυτή ήταν μια πολύ καλή επαγγελματική κίνηση. Ήταν πολύ νωρίς για τους Jethro Tull να παίξουν μπροστά σε ένα τεράστιο κοινό και σε ένα πλαίσιο που θα μας έβαζε στα στενά όρια μια μουσικής περιόδου για πάντα. Δέκα χρόνια μετά, φίλοι μας που ήταν επίσης στο label της Chrysalis τότε και είχαν τους ίδιους αντζέντηδες κλπ., έπαιζαν ακόμα το ίδιο srtlist που είχαν και στο Woodstock. Τόσα χρόνια μετά περιορισμένοι,  σαν να είχαν μόνο ένα πράγμα για να τους θυμάται ο κόσμος. Ευτυχώς που δεν παίξαμε λοιπόν.

Δεν ενδώσατε δηλαδή ποτέ στο τρίπτυχο “sex, drugs & rock’n’roll”… Όχι ακόμη. Δεν έχει έρθει ακόμη η σωστή ώρα. Αλλά ποτέ δεν ξέρεις. Μπορεί να με περιμένει στη γωνία, ποιός ξέρει;
Θα σου πω πάντως μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Ήταν κάποτε να συναντήσουμε τον Έλβις στα καμαρίνια του. Κι αρνήθηκα ευγενικά. Οποιοσδήποτε άλλος θα έκανε σαν τρελός για να συναντήσει τον Έλβις. Αλλά μόλις είχα παρακολουθήσει μια εμφάνισή του και ήταν ξεκάθαρα εντελώς εκτός ελέγχου από τα ναρκωτικά, δεν μπορούσε να θυμηθεί τους στίχους των κομματιών, ήταν φριχτό. Και σκέφτηκα ότι δεν θα ήθελα να τον συναντήσω έτσι. Δεν ήμουν ποτέ μεγάλος φαν του. Αλλά σκέψου να τον συναντούσες στα παρασκήνια και να μην μπορούσε να μιλήσει σωστά. Δεν θα ήθελα να θυμάμαι τον Έλβις έτσι. Δε  θα ήταν ωραίο. Φυσικά οι υπόλοιποι απογοητεύτηκαν, αλλά δικαιολογήθηκα ευγενικά ότι έπρεπε να γυρίσουμε στο ξενοδοχείο και να ξεκουραστούμε γιατί είχαμε ένα μεγάλο σόου την επόμενη μέρα. Οπότε ο Έλβις θα έπρεπε να περιμένει. 

Έχετε κι άλλες τέτοιες απογοητευτικές συναντήσεις με μεγάλους μουσικούς; Την τελευταία φορά που συνάντησα τον Βαν Μόρισον, ήταν αρκετά απογοητευτικός. Απλά με κοίταξε σαν να ήμουν εξωγήινος και γύρισε την πλάτη του. Ενώ κάποια χρόνια νωρίτερα η σύζυγός μου τον είχε καλέσει για δείπνο, τον είχε περιποιηθεί, όσο βρισκόταν σε μια φάση της ζωής του που τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά γι’ αυτόν. Νόμιζα πως ήμασταν παλιόφιλοι με τον Βαν Μόρισον αλλά με απογοήτευσε την τελευταία φορά που τον είδα.
Ο Μπράιαν Μέι των Queen, επίσης, απλά μου γύρισε την πλάτη. Ομοίως, ο Ντέιβιντ Γκίλμουρ των Pink Floyd. Η ειρωνεία είναι πως είμαι μεγάλος θαυμαστής του. Όπως επίσης, μπορεί να μην είμαι φαν των Queen αλλά εκτιμώ πολύ τον Μπράιαν Μέι ως κιθαρίστα. Και πετυχαίνεις αυτούς τους ανθρώπους και λες για παράδειγμα «Γεια σου Μπράιν, είμαι ο Ίαν Άντερσον από τους Jethro Tull, χαίρομαι πολύ που σε γνωρίζω» κι εκείνος απλά σε αγνοεί. Μετά νιώθεις λίγο περίεργα.
Είναι πολλοί βέβαια οι μουσικοί που έχω γνωρίσει και είναι πολύ καλοί τύποι. Και πολλές φορές αυτοί που είναι και λίγο «κακόφημοι». Ο Ρίτσι Μπλάκμορ ας πούμε είναι πάντα χαρά να τον συναντάς. Ο Χιου Κόρνγουελ από τους Stranglers. Όπως κι ο Τζόνυ Ρόττεν από τους Sex Pistols.
Βέβαια υποθέτω πως όλοι έχουν μια κακή μέρα. Μπορεί επίσης πολλοί να έχουν ίδιες ιστορίες με μένα: «Πέτυχα τον Ίαν Άντερσον στα παρασκήνια κι απλά με προσπέρασε», ξέρεις.

Οι Jetrho Tull ανήκουν στο progressive, δηλαδή ένα από τα πιο πολύπλοκα ροκ είδη. Πώς πιστεύετε, λοιπόν, ότι αυτές οι μεγαλεπήβολες prog συνθέσεις των Jethro Tull μπορούν να μιλήσουν σε μια νέα γενιά ακροατών που έχει «εκπαιδευτεί» στην αποσπασματική λήψη της πληροφορίας; Όπως αντίστοιχα εγώ όταν ήμουν μικρός άκουγα τα blues γηραιότερων ανθρώπων, υποθέτω πως έτσι και σήμερα πολλά νέα παιδιά ακούνε το progressive που έγραψαν πολύ μεγαλύτεροι άνθρωποι. Κι εγώ ως έφηβος άκουγα πολλά πράγματα: ποπ, φολκ, εκκλησιαστική μουσική… Αυτά όμως που μου έκαναν το κλικ ήταν τα blues και η τζαζ. Σήμερα που οι νέοι έχουν πολύ πιο εύκολη πρόσβαση σε όλη την μουσική που έχει ποτέ ηχογραφηθεί, είναι μερικά κλικ μακριά στο πληκτρολόγιό τους. Μπορούν έτσι να ανακαλύψουν τους Led Zeppelin, τους Jethro Tull, τους Rolling Stones, τον Captain Beefheart, τον Φρανκ Ζάππα. Είναι εκεί έξω και τους περιμένουν.

Το 1972 πάντως κυκλοφορήσατε με τους Jethro Tull τον δίσκο Thick As A Brick που στην ουσία παρωδούσε το είδος του progressive rock… Ναι, παρωδούσαμε τον τρόπο που το prog concept άλμπουμ είχε γίνει δημοφιλές από μπάντες όπως οι Yes. Και οι Yes ήταν μια καλή μπάντα, με εξαιρετικούς μουσικούς, στην πραγματικότητα έκανα απλά ένα αστείο με όλο αυτό. Με τις prog μπάντες που έπαιρναν τον εαυτό τους πολύ στα σοβαρά κι έκαναν επίδειξη των δυνατοτήτων τους ως μουσικοί. Δεν χρησιμοποίησα αυτό το άλμπουμ με κακές διαθέσεις, ήθελα απλά να κάνω λίγη πλάκα. Στην πραγματικότητα ήταν ένας δίσκος θεωρητικά γραμμένος από ένα 8χρονο παιδί-θαύμα. Σαν ένα αγόρι να μεγαλώνει στον κόσμο και να αποκτά τις αντιλήψεις των ενήλικων. Δεν είναι ο εαυτός του, αλλά αυτό που έχει διδαχθεί να είναι. Αυτό που επιβάλλουν τα πράγματα που είναι αποδεκτά από την κουλτούρα των γύρω του. Έχει μια διεστραμμένη εικόνα του κόσμου. Και μεγαλώνει λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε έχει συγκεκριμένα πράγματα εμφυτευμένα στην κουλτούρα του. Επομένως, ήθελα να δείξω πως κάποιος βρίσκει τον δρόμο του σε έναν τέτοιο κόσμο.

Σήμερα, πώς βλέπετε αντίστοιχα τα πράγματα; Φυσικά, είναι πολύ χειρότερα με τα social media. Παρουσιάζουν μια εντελώς διεστραμμένη εικόνα των συναισθημάτων και της ιδιοσυγκρασίας των ανθρώπων. Είναι αρκετά τρομακτικό πως οι νέοι άνθρωποι μεγαλώνουν και το μόνο που ξέρουν είναι το Facebook και το Instagram. Είναι ένας πολύ μπερδεμένος κόσμος και δε νομίζω πως εκεί βλέπουν τη ζωή όπως θα την αντικρίσουν βγαίνοντας έξω στον δρόμο, σπουδάζοντας και βρίσκοντας μια δουλειά. Είναι όλα μια παραμόρφωση. Τα άτομα που έχουν πρόσβαση στο Facebook από την παιδική τους ηλικία θα έχουν μερικές πολύ παράξενες απόψεις για τον κόσμο. Ενδέχεται να ψηφίζουν τον Ντόναλντ Τραμπ.

Αν δεν είχατε επιλέξει το φλάουτο ως όργανο-σήμα κατατεθέν σας, ποιό θα ήταν ίσως η άλλη σας επιλογή; Πάντα έπαιζα έτσι κι αλλιώς ακουστική κιθάρα, στην οποία και γράφω κομμάτια. Αλλά υπάρχουν τόσοι καλύτεροι κιθαρίστες από μένα, επομένως το γύρισα στο φλάουτο. Αν πάντως έπρεπε να επιλέξω κάποιο άλλο όργανο, θα ήταν ένα πληκτρολόγιο υπολογιστή για να γράφω απλά τους στίχους.

Έχω έναν φίλο που ισχυρίζεται πως το Aqualung είναι το μοναδικό άλμπουμ που του έχει αλλάξει τη ζωή… Ελπίζω να μην είναι στην φυλακή. Οι άνθρωποι συνηθίζουν να το λένε αυτό για τις μεγάλες τους επιρροές. Είναι πολύ κολακευτικό να το ακούς. Θα μπορούσε να έχει πει ότι ο Σαίξπηρ του άλλαξε τη ζωή. Ή ότι πήγε να δει το Φόρεστ Γκαμπ και του άλλαξε τη ζωή. Υπάρχουν πολλά πράγματα εκεί έξω που θα μπορούσαν να έχουν αυτόν τον αντίκτυπο. Απλά, θα πρέπει να είσαι λίγο προσεκτικός. Πιθανότατα βρέθηκε απλά στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή. Είχε την ευκαιρία να ακούσει κάτι και να τον επηρεάσει. Υπάρχουν όμως πολλά πράγματα εκεί έξω. Κάποιοι διαβάζουν τη Βίβλο για να αλλάξει η ζωή τους. Ή το Κοράνι. Ή τους New York Times. Υπάρχουν πολλά πράγματα με αυτή τη δύναμη, αρκεί να βρεις αυτά που δεν θα σου κάνουν κάποιο κακό.

Εσείς έχετε αντίστοιχα κάποιο άλμπουμ που νιώθετε πως με κάποιο τρόπο άλλαξε τη ζωή σας; Δεν άλλαξε ακριβώς τη ζωή μου, αλλά ήταν σαν να μου έδειξε μπροστά. Το 1967 που σκεφτόμουν σοβαρά να γίνω επαγγελματίας μουσικός, οι Beatles κυκλοφόρησαν το Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band. Κι ήταν κάτι πολύ ενδιαφέρον. Δεν ήμουν φαν των Beatles, αλλά ξαφνικά κάτι ενδιαφέρον συνέβαινε. Ήταν progressive pop. Ήταν σαν μια πινακίδα που μου έδειχνε κάπου και μου έλεγε «μπορείς να κάνεις κάτι που είναι πιο δημιουργικό και εφευρετικό από το να παίζεις απλά blues». Ένα μήνα αργότερα οι Pink Floyd κυκλοφόρησαν το The Piper at the Gates of Dawn με τον Syd Barrett. Λειτούργησε κι αυτό σαν πινακίδα: Ένας δρόμος είναι τα blues, ένας η τζαζ, ένας η φολκ κι ο άλλος το progressive. Θα μπορούσα να έχω πάει σε πολλούς δρόμους, αλλά διάλεξα τον δικό μου.

Όταν κανείς έχει μια μεγάλη πορεία στο χρόνο, όπως εσείς με τους Jethro Tull, είναι εύκολο να μην κοιτάτε στο παρελθόν σας; Για παράδειγμα, το 2012 κυκλοφορήσατε έναν σόλο δίσκο που ήταν το sequel του Thick As A Brick… Από παλιά μου ζητούσαν να κάνω αυτό το sequel, αλλά επέμενα να λέω όχι. Εκείνη μου φάνηκε η σωστή στιγμή γιατί μιλούσα για τον δίσκο σε έναν παλιό φίλο και κάποιος από τους δυο μας αναρωτήθηκε «τι να απέγινε ο Τζέραλντ Μπόστοκ;», ο ήρωας δηλαδή του Thick As A Brick. Κι αναρωτήθηκα, τι θα έκανε σήμερα αν ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο. Κι έτσι βρέθηκε το concept του Thick As A Brick 2.
Πρέπει πάντως να μην ξεχνάμε ότι όλα αυτά τα χρόνια που παίζω μουσική, επισκέπτομαι το παρελθόν μου κάθε βράδυ πάνω στην σκηνή. Γιατί παίζω κομμάτια που γράφτηκα 30, 40, 50 χρόνια πίσω. Κι είμαι πάντα σε επαφή με τον νεαρότερο εαυτό μου. Δεν έχει να κάνει με νοσταλγία. Έχει να κάνει με το ότι παίζεις μουσική που έπαιξες και πριν 24 ώρες. Όταν είσαι σε περιοδεία παίζεις κάτι που έπαιξες πριν μια μέρα, όχι πριν 24 χρόνια. Οπότε παραμένει φρέσκο στο μυαλό σου. Είναι μια εμπειρία. Όταν είμαι στη σκηνή, τραγουδώ τους στίχους σαν να είμαι ηθοποιός, αναλαμβάνω έναν ρόλο. Είναι πολύ σημαντικό για μένα να σκέφτομαι τους στίχους όταν τους τραγουδάω. Όχι απλά να τραγουδάω λέξεις. Να τραγουδάω τις ιδέες και τα συναισθήματα που υπάρχουν πίσω από αυτές.

Μετράτε πάνω από 50 χρόνια καριέρας με τους Jethro Tull, αλλά και σόλο. Θα το κάνετε λοιπόν όσο τραβήξει; Μοιάζει καλή ιδέα. Εγκεφαλικά μοιάζει καλό, γιατί όταν είσαι μουσικός αναγκάζεσαι να χρησιμοποιείς το μυαλό σου, τη μνήμη σου. Και επειδή είμαι και σωματικός περφόρμερ, κάνω και λίγο αερόμπικ κάθε βράδυ στην σκηνή. Για κάτι που άλλοι κάνουν στο γυμναστήριο, εγώ έχω τη σκηνή μου. Είναι κάτι που με κρατά σε φόρμα, κι έπειτα, το να πηγαίνω στο γυμναστήριο θα ήταν πολύ βαρετό. Το να στέκεσαι στην σκηνή και να παίζεις τη μουσική σου είναι πολύ πιο συναρπαστικό.