Ο Howe Gelb είναι μια από τις σημαντικότερες μορφές της Americana εδώ και πάνω από τριάντα χρόνια. Δημιουργός και ηγέτης των περίφημων Giant Sand. εξαιρετικά δραστήριος ως σόλο καλλιτέχνης, αλλά και ιδρυτής αναρίθμητων άλλων συγκροτημάτων (
Arizona Amp and Alternator, Melted Wires, OP8, The Band Of Blacky Ranchette και πολλά ακόμη), είναι ικανός να παίξει σχεδόν οποιοδήποτε μουσικό είδος, διατηρώντας το προσωπικό το ύφος.
Πριν λίγο καιρό στο Παρίσι, έδωσε την τελευταία συναυλία των Giant Sand κι ανήγγειλε τη διάλυσή τους. Επανήλθε όμως στην πόλη, με την οποία διατηρεί προφανείς δεσμούς, με το πιο πρόσφατο πρότζεκτ του: ένα πιάνο τρίο με την κλασική φόρμα που γνωρίζουμε από τη τζαζ: πιάνο, κοντραμπάσο, ντραμς. Φιλοδοξία του,να δημιουργήσει τα μελλοντικά standards – Future Standards άλλωστε είναι κι ο τίτλος του νέου του άλμπουμ. Τον είδα σε ένα μικρό κλαμπάκι, όπου στεκόμασταν σε απόσταση αναπνοής από το συγκρότημα: η απόλυτη φαντασίωση του fan. Ο ίδιος, σε μεγάλα κέφια, με το χαρακτηριστικό και ιδιότυπο χιούμορ του, μας χάρισε μια αξέχαστη βραδιά, χωρίς να χρειαστεί να παίξει σχεδόν κανένα από τα γνωστά του κομμάτια.
Την επόμενη μέρα, δώσαμε ραντεβού στο ξενοδοχείο του, σε ένα από τα στενά του Saint-Germain-des-Prés, της συνοικίας που έκαναν γνωστή παγκοσμίως οι υπαρξιστές πριν από μερικές δεκαετίες. Είναι ένα παλιό,μικρό κλασικό ξενοδοχείο της πόλης, χωρίς πολυτέλειες. Κατεβαίνει να με βρει με μικρή καθυστέρηση,με το κλασικό hangover από το κρασί της περασμένης βραδιάς, αλλά και το γνωστό του χαμόγελο. Φοράει ένα μπερέ που έχει αγοράσει στην πόλη, το κλασικό που φορούν κι οι Γάλλοι μιας κάποιας ηλικίας. Μετά τις πρώτες γουλιές καφέ, με προτρέπει να πάω να καθίσω σε μια παλιά φθαρμένη μπερζέρ που βρίσκεται στο στενό χωλ. Το κάνω. «Πώς αισθάνεσαι;» με ρωτά. «Όμορφα», του απαντώ αμήχανα. «Νιώσε την ενέργεια! Σε αυτή την ίδια πολυθρόνα κάθονταν ο Miles Davis κι ο Thelonius Monk όταν έρχονταν να παίξουν στο Παρίσι. Σε αυτό το ξενοδοχείο έμεναν, γι αυτό το διάλεξα κι εγώ»! Έχοντας αντλήσει, λοιπόν, έμπνευση που ελπίζω να απέβη επωφελής για την popaganda και για μένα -κι αφού φωτογραφήθηκα από τον ίδιο τον Howe στην ιστορική μπερζέρ – ξεκινήσαμε μια συζήτηση που έμελλε να αποδειχτεί συναρπαστική.
Το 2016 υπήρξε μεγάλη χρονιά για σένα… Κατ’αρχήν έγινες εξήντα ετών… Ναι, τον περασμένο μήνα. Και πήρα αυτό το καπέλο, που υποτίθεται πως το παίρνεις στα εξήντα σου!
…κι επίσης έδωσες, εδώ στο Παρίσι, την τελευταία συναυλία των Giant Sand. Ναι, προσπαθώ να το σταματήσω αυτό το πράγμα! Αλλά γίνεται αργά-αργά. Γιατί, ξέρεις, όταν πρόκειται να δώσεις μια τελευταία συναυλία, πρέπει να παίξεις παντού. Κι αυτό πήρε σχεδόν δύο χρόνια! Αλλά νομίζω πως τώρα είμαστε εντάξει, νομίζω πως τελειώσαμε.
Πώς αποφάσισες να διαλύσεις το συγκρότημα μετά από τριάντα χρόνια; Νομίζω πως όσο κι αν θες να το αποφύγεις, φτάνει μια στιγμή στη ζωή σου που ωριμάζεις. Κοιτάζεις λίγο πιο μπροστά στο μέλλον, γίνεσαι πιο αποφασιστικός. Ήταν τόσο υπέροχα στον καιρό του, το συγκρότημα φαινόταν να είναι το πιο διασκεδαστικό πράγμα που μπορούσα να κάνω, κι η τελευταία του μορφή ήταν το καλύτερο συγκρότημα που είχα ποτέ, τόσο σε περιοδεία όσο και σε ηχογραφήσεις, και νομίζω ότι ο τελευταίος δίσκος είναι ο καλύτερος που κάναμε ποτέ. Τελειοποιηθήκαμε. Πάντοτε παίζαμε διαφορετικά είδη μουσικής, αλλά αυτή τη φορά νομίζω πως τα πετύχαμε όλα. Έχουμε λοιπόν το τέλειο άλμπουμ ακριβώς στη συμπλήρωση των τριάντα χρόνων από το πρώτο μας, και περάσαμε πραγματικά υπέροχα, ήταν τόσο καλά να περιοδεύω με αυτά τα παιδιά. Και μάλιστα είναι όλοι από την Tucson , όπως όταν ξεκινήσαμε. Μετά παραστράτησα και πήρα δύο τύπους από την Καλιφόρνια – ο Joey (Burns) κι ο John (Convertino) που μετά έγιναν οι Calexico είναι από την Καλιφόρνια, κι εγώ τους έφερα στην Tucson .Μετά είχα μια δανέζικη μπάντα. Στη συνέχεια άρχισαν να ξαναμπαίνουν κάποιοι από την Tucson, και τώρα είναι πάλι όλοι από την Tucson.
Οπότε; Ένιωθα πολύ καλά με την ιδέα να σταματήσω ενόσω νιώθω τόσο καλά, αν σκεφτείς πόσο καταθλιπτικό θα γινόταν αν εξελισσόταν σε οτιδήποτε λιγότερο. Είδα λοιπόν να έρχεται αυτό το σχήμα με το πιάνο και είδα το μέλλον: ήταν να κάνω περιοδείες και να κάθομαι στο πιάνο, να γίνομαι εξήντα χρονών και να φοράω αυτό το καπέλο! Να μένω σε αυτά τα τζαζ ξενοδοχεία, τα παλιά τζαζ ξενοδοχεία, και να παίζω σε αυτά τα μικρά κλαμπ όπου υπάρχει οικειότητα, και που ήταν πάντα τα αγαπημένα μου. Και παίρνω και αρκετές μέρες ρεπό τώρα ανάμεσα στις συναυλίες, θέλω να το καθιερώσω αυτό. Αν και σήμερα είναι το πρώτο μας ρεπό μετά από οκτώ μέρες που παίζαμε… Αλλά στο εξής θέλω να έχω συναυλία, ρεπό, μετά συναυλία, μετά ξανά ρεπό. Να φροντίζω με λογική για το μέλλον. Και για να το κάνεις αυτό, πρέπει να έχεις μελλοντικά τραγούδια που θα του επιτρέψουν να συμβεί. Και σε αυτή την περίπτωση, αυτά τα standards για πιάνο που έπρεπε να τα γράψω μόνος μου, τα Future Standards, καθορίζουν και το μελλοντικό standard της ζωής μου.
Πράγματι, όπως είπες και χτες, κανείς δεν γράφει πια piano standards. Έπρεπε λοιπόν να το κάνεις εσύ. Ακριβώς. Άρα ο ανταγωνισμός μου επιτρέπει να κάνω ό,τι θέλω!
Έχεις ζήσει σε πολλά διαφορετικά μέρη. Αν δεν απατώμαι, πέρασες και κάποια χρόνια στη Δανία. Κατάγεσαι όμως από την Pennsylvania. Είναι αλήθεια πως την εγκατέλειψες μετά από μια πλημμύρα; Ναι. Όταν ήμουν 15, μια πλημμύρα παρέσυρε κι αφάνισε το σπίτι, και μετακόμισα στην Αριζόνα, όπου ζούσε ο μπαμπάς μου.
Το τοπίο της Αριζόνα σίγουρα βρήκε μια θέση στη μουσική σου. Συμβαίνει πάντα αυτό με τα τοπία, να επηρεάζουν τη μουσική σου; Νομίζω πως τα τοπία μας βρίσκονται μέσα μας. Όπου λοιπόν κι αν ζούμε, το εξωτερικό τοπίο απλώς αντανακλά το εσωτερικό μας τοπίο. Αν, ασ πούμε, νιώθεις άνετα σε μια μεγάλη πόλη όπως η Νέα Υόρκη, ή σε ένα μέρος όπως το New Mexico, στην Αθήνα ή στην Αριζόνα, κι ειδικά αν ριζώσεις εκεί, αν αποκτήσεις εκεί παιδιά, αυτό το κάνεις σε ένα μέρος που σε βοηθάει να σκέφτεσαι. Εμένα η Αριζόνα με βοηθούσε να σκεφτώ από την πρώτη στιγμή. Είναι τόσο ανοιχτή, με τόσο χώρο, είναι πολύ όμορφη. Γιατί στη ζωή μου τιγκάρω το μυαλό μου, το παραγεμίζω. Έχω ανάγκη λοιπόν από ένα μέρος που να είναι ακριβώς το αντίθετο για να το ισορροπεί.
Ξέρω πως σίγουρα αυτή είναι μια ερώτηση που σου έχουν κάνει πολλές φορές. Όμως έχεις τόσα πολλά παράλληλα πρότζεκτ, που αν άρχιζα να τα κατονομάζω θα ήταν όσο όλη η υπόλοιπη κουβέντα μας. Πώς και γιατί συμβαίνει αυτό; Αυτή η ερώτηση μου έγινε για πρώτη φορά όταν πρωτογνώρισα τον Rainer Ptacek και του έπαιζα τα διάφορα τραγούδια που έγραφα, και μου σύστησε να παίζω ένα μόνο είδος μουσικής! Δεν θα ήταν καλύτερα; μου είπε. Κι επειδή ό,τι κι αν μου λεγε ο Rainer, το σκεφτόμουν σοβαρά, άρχισα να το σκέφτομαι, γιατί κανείς δεν μου είχε δώσει μια τέτοια συμβουλή ως τότε. Δεν ήξερα καν πως έπαιζα διαφορετικά είδη μουσικής! Κι αφού το σκέφτηκα για λίγη ώρα, αναρωτήθηκα αν θα μου ήταν καν δυνατόν να παίζω μόνο ένα είδος μουσικής! Και το αστείο είναι ότι όποτε καταπιάνομαι με οποιοδήποτε είδος μουσικής, εξακολουθεί να ακούγεται σαν δικό μου κομμάτι. Δεν είναι ότι με υπερβαίνει και γίνομαι ένας καλός τεχνίτης που μπορεί να σχηματοποιήσει και να οδηγήσει εκεί τον ήχο. Αντί γι’ αυτό, απλώς φέρνω το δικό μου χάος μέσα σε αυτό το είδος, κι απλώς παίρνει γεύση από αυτό! Κι όταν ακούω τα κομμάτια, αναρωτιέμαι αν θα έπρεπε να παιχτούν από ένα άλλο γκρουπ. Η ιδέα ήταν εξ αρχής να έχω πέντε ή δέκα διαφορετικά συγκροτήματα!
Εντάξει, δεν απέχουμε και πολύ από αυτό τον αριθμό! Όντως. Μετά από λίγο καιρό κατάλαβα πως αυτό μπορεί να προκαλούσε μεγάλη σύγχυση στον κόσμο, γιατί μέχρι να μαθευτεί το νέο για κάτι που ήδη έκανες με ένα συγκρότημα, εσύ ετοιμάζεις κάτι με κάποιο άλλο, ή και με δύο άλλα συγκροτήματα! Κι έτσι σκέφτηκα να κρατήσω μόνο τους Giant Sand, και να παίζω με αυτούς όλα τα είδη μουσικής. Κι απλώς όταν κάτι γίνεται ακραίο, εννοώ από πλευράς σαφήνειας, τότε το βαφτίζω κάπως αλλιώς. Επίτρεψέ μου να σε ενημερώσω για το πώς λειτουργούσε ανέκαθεν το πράγμα: οι Giant Sand είναι μια ομάδα ανθρώπων για μια περίοδο, κι αυτή η περίοδος μπορεί να κρατήσει από μια δεκαετία, μέχρι ένα-δυο χρόνια, ή και λίγους μήνες. Όμως είναι πάντα αυτό το ίδιο σύνολο ανθρώπων που λέγεται Giant Sand, και μπορούμε να παίξουμε κάθε είδος μουσικής. Κι ύστερα, όταν κάνω σόλο δουλειές, συνήθως παίζω με μια καινούρια ομάδα ανθρώπων. Οι πρόσφατοι ήταν με piano standards, κι ο αμέσως προηγούμενος ήταν με παλιούς φίλους όπως ο M. Ward κι ο Steve Shelley, ενώ προηγήθηκε ένας με παίκτες φλαμένκο από την Ανδαλουσία, και μετά ένας με χορωδία γκόσπελ από τον Καναδά. Στους σόλο δίσκους μου λοιπόν μπορώ να έχω αυτές τις περιπέτειες, ενώ οι Giant Sand είναι πάντα το ίδιο συγκρότημα. Κάπως έτσι πάει. Υποθέτω πως αν γράψω κάμποσα country τραγούδια μαζεμένα, τότε θα κάνω ένα άλμπουμ των Blacky Ranchette, όμως στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ανάγκη γι αυτό, ούτε και για τα piano instrumentals υπάρχει ανάγκη. Μιλούσα με τον Warren Ellis, τον ξέρεις;
Βέβαια. Είμαι fan του Nick Cave, αλλά τον είδα και να παίζει προχτές στο συγκρότημα της Marianne Faithfull. Ξέρεις ζει εδώ, στο Παρίσι. Συζητήσαμε να κάνουμε ένα instrumental άλμπουμ οι δυο μας. Ίσως να είναι αυτό το επόμενο, δεν ξέρω. Επίσης, ο άνθρωπος που μου μίλησε γι αυτό εδώ το μέρος είναι ο σύζυγος της Anna Karina. Αρχίσαμε να ηχογραφούμε κάποια πράγματα μαζί για να δούμε αν εκείνη ήταν σε θέση να αντεπεξέλθει, κι έχει ακόμα τόση ενέργεια… Όμως είναι κυρίως για την ευχαρίστηση του να κάνω παρέα μαζί τους. Δεν ξέρω αν θα κάνουμε κάτι για να το κυκλοφορήσουμε ή όχι. Κάθε τόσο γράφω μουσική και της τη στέλνω, για να αποφασίσει αν θέλει να κάνουμε κάτι. Είναι γλυκό, υποθέτω.
Σχεδόν φοβάμαι να ρωτήσω για τα μελλοντικά σου σχέδια: έχεις καμιά ντουζίνα συγκροτήματα που είναι έτοιμα να κυκλοφορήσουν δίσκο, ή είναι πιο ήσυχα τα πράγματα; Φαντάζομαι πως θα εξακολουθήσει να είναι το ίδιο. Αυτή τη στιγμή το μόνο που μπορώ να σκεφτώ, είναι να παίζω πιάνο. Ταυτόχρονα, τα μέλη των Giant Sand είναι όλο και νεώτερα. Στο τελευταίο lineup υπήρχε κάποιος συνομήλικος με τον ντράμερ του piano trio, δηλαδή 29 – τριάντα χρόνια νεώτερός μου δηλαδή, στην ηλικία της κόρης μου! Και σκεφτόμουν, αυτό είναι, νεώτερος δεν πάει. Και τότε άρχισε να τραγουδάει μαζί μας ένα κορίτσι από την Κροατία, κι ήταν ακόμα νεώτερη, έχει το όνομα Lovely Quinces – συμμετείχε σε ένα τραγούδι, και σκεφτόμουν πως είναι υπερβολικά νέα, 25. τώρα όμως είναι μαζί μας ένα κορίτσι από την Tucson που είναι 22, και παίζει κιθάρα με ένα τρόπο που κανείς δεν παίζει πια! Είναι αδύνατον! Είναι το είδος της κιθάρας που άκουγα όταν ήμουν δεκατεσσάρων! Αυτός είναι ένας λόγος να σταθείς για μια στιγμή και να σκεφτείς: Τι είναι αυτό που συμβαίνει; Γιατί συναντιόμαστε όλοι εμείς, όλοι μας, με τόσο διαφορετικές ηλικίες, σε αυτό το σημείο που το αποκαλούμε Giant Sand, αυτή τη μικρή γωνιά του σύμπαντος; Τι είναι αυτό που μας κάνει όλους ίδιους; Δεν ξέρω, κι ούτε με νοιάζει να μάθω. Πες μου εσύ αν θέλεις τι είναι, ή πρότεινέ μου κάποιο βιβλίο ή μια θεωρία. Εγώ είμαι απλά ικανοποιημένος που συμβαίνει. Και νιώθω τόσο ξεχωριστός μέσα σε αυτό, γιατί εκεί μπορείς να έχεις οποιαδήποτε ηλικία. Κι όποια κι αν είναι η διάθεσή μας, το θέμα της ηλικίας δεν έχει σημασία. Η ηλικία έχει να κάνει μόνο με το σώμα, αλλά όχι με το πνεύμα. Έχεις λοιπόν ανθρώπους με τα ίδια μυαλά, ή με ίδιες καρδιές. Αστειεύομαι πάντα πως αν κάνουμε ακόμα ένα δίσκο ως Giant Sand, θα πρέπει να λέγεται The Greatest Hits – και να έχει μόνο καινούρια κομμάτια!
Το έχει κάνει κάποτε αυτό ο Phil Ochs! Πρέπει να το αναζητήσω αυτό! Α, ώστε έχει γίνει λοιπόν, Ε, ώρα να γίνει ξανά!
Μια αναπόφευκτη ερώτηση: αυτό που είσαι κι αυτό που κάνεις μοιάζει να προέρχεται από μια άλλη Αμερική από αυτή που εξέλεξε τον Ντόναλντ Τραμπ. Ναι. Δεν πρέπει να κολλάμε και πολύ με τη γεωγραφία, με τη λοταρία της γεωγραφικής τοποθέτησης. Αλλά νομίζω πως αυτό το αντιμετωπίζουμε όλοι, παγκόσμια, ότι οι αυτοκρατορίες γίνονται τόσο μεγάλες που μοιάζουν σαν ένα κύτταρο που μεγαλώνει υπερβολικά, και τελικώς διαιρείται και δημιουργεί δύο κύτταρα. Ίσως αυτή να είναι η φύση μας, είτε για καλό είτε για κακό. Δεν ξέρω ποιος είναι ο κύκλος της ανάπτυξης, είναι δύσκολο να το καταλάβει κανείς. Υπάρχουν δυνάμεις που λειτουργούν στη σκιά, χωρίς να ξέρουμε στην πραγματικότητα ποιος κινεί τα νήματα. Το μόνο λοιπόν που μπορείς να κάνεις είναι να βρεις ποιο είναι το διασκεδαστικό κομμάτι σε όλα αυτά, αλλιώς μπορεί πραγματικά να σου γυρίσει το στομάχι με όλα αυτά – όπως συνέβη σε όλους μας επί λίγες μέρες μετά τις εκλογές. Μετά την τρίτη μέρα, άρχισα να γελάω ανεξέλεγκτα μέχρι το βράδυ! Πόσο ξεκαρδιστικό είναι! Ο John Convertino πάντοτε επαναλάμβανε ένα στίχο της Joni Mitchell: laughing and crying is the same release. Είναι πραγματικά εκπληκτικό και το ίδιο το γεγονός πως έχουμε αίσθηση του χιούμορ. Γιατί την έχουμε; Πώς συνέβη αυτό; Υπάρχει σε όλα τα ζώα, ή μόνο σε μας; Νομίζω πως την έχουμε για να σώσει το τομάρι μας, φίλε μου! Αν δεις πόσο δύσκολη είναι η ζωή, πόσο τραγική, και την επόμενη στιγμή πόσο αστεία μοιάζει η τραγικότητα, η θλίψη και η γελοιότητα της προσπάθειάς μας να υπάρξουμε εδώ. Και ποια είναι η σύνδεσή μας με όλο αυτό το απέραντο διάστημα που υπάρχει παραέξω και το ξεχνάμε; Τίποτε από όλα αυτά δεν βγάζει νόημα. Κι είναι τόσο αστείο… Η Θεία Κωμωδία! Ή η τραγωδία… Εσείς οι Έλληνες προσπαθήσατε να μας προειδοποιήσετε εδώ και πάρα πολύ καιρό! Είναι όμως αλήθεια, είναι εντελώς ξεκαρδιστικό…
