Pain and Hope: Όταν δεν μπορείς να ταξιδέψεις εσύ, ας ταξιδέψουν τουλάχιστον τα έργα σου

«Η τέχνη είναι αδιαχώριστη από την δικαιοσύνη επιτέλους….» John Berger, Minors.

Από πάθος, από επιλογή, μερικές φορές από απελπισία ή από ανάγκη να αναπληρώσουν το κενό διάστημα πολλών μηνών αδράνειας, πολλοί πρόσφυγες κατέφυγαν σε διάφορες μορφές τέχνης για να αντιμετωπίσουν τις αντιξοότητες που συναντούν κάθε μέρα. Πάνω από 30,000 πρόσφυγες έφτασαν στη Βόρεια Ελλάδα τα τελευταία χρόνια κάτω από δύσκολες συνθήκες, οι οποίες συνδέονται με την αντιξοότητα του μονοπατιού της μετανάστευσης, την επαναλαμβανόμενη απώλεια, το αναπτυσσόμενο άγχος και το στρες λόγω της αβεβαιότητας που αντιμετωπίζουν για το μέλλον τους. Οι Γιατροί του Κόσμου τους προσκάλεσαν για να δημιουργήσουν μια γέφυρα μεταξύ τους, αλλά και μεταξύ των ιστοριών τους κι ως εκ τούτου να γίνουν φορείς έμπνευσης και μετασχηματισμού, δημιουργώντας την ομαδική εικαστική έκθεση Pain and Hope.

«Η έκθεση ξεκίνησε πριν δυο-τρεις μήνες στη Θεσσαλονίκη από το κλιμάκιο των Γιατρών του Κόσμου με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, βρήκαμε πρόσφυγες που ενδιαφέρονταν να συμμετάσχουν, από τον καταυλισμό των Διαβατών και διάφορες δομές φιλοξενίας, όπως της ΜΚΟ Solidarity Now» λέει στην Popaganda η  Μαριτίνα Παπαμήτρου, συντονίστρια προγραμμάτων των Γιατρών του Κόσμου. Με καταγωγή κυρίως από Συρία, Αφγανιστάν και Ιράκ, 17 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο βρήκαν ένα διέξοδο για την ανάγκη τους να εκφραστούν μέσω της τέχνης. Κάποιοι ήταν ήδη καλλιτέχνες στις χώρες καταγωγής τους, κάποιοι άλλοι είναι απλά ερασιτέχνες που άδραξαν την ευκαιρία να εκφράσουν όλο αυτό που βίωσαν μέσω της τέχνης. 

«Η ψυχοκοινωνική μας ομάδα στην Βόρεια Ελλάδα κατάφερε να κάνει δύο workshops στους πρόσφυγες, όπου οι ίδιοι οι πρόσφυγες συναποφάσισαν για το πως θα στηθεί η έκθεση» αναφέρει η Μαριτίνα Παπαμήτρου. «Στις 16 Μαρτίου στο Blue Refugee Center έγινε μια πρώτη γνωριμία μεταξύ των προσφύγων, συζήτησαν την σχέση που έχουν με την τέχνη και τι θα ήθελαν να κάνουν στο workshop, προσδιόρισαν το όνομα της έκθεσης και τα μηνύματα που θέλουν να περάσουν μέσω αυτής. Στις 23 Μαρτίου, άρχισε να στήνεται πιο οργανωμένα η έκθεση. Οι πρόσφυγες επέλεξαν τα έργα και έστησαν το Pain and Hope».

Σε μια έκθεση για τον πόνο και την ελπίδα, είναι αναμενόμενο κάποια έργα τέχνης να είναι αρκετά σοκαριστικά. Το κομμάτι της ελπίδας προσθέτει όμως τις απαραίτητες νότες αισιοδοξίας. Άντρες και γυναίκες συμμετείχαν επί ίσοις όρους, με τα δύο φύλα να εκπροσωπούνται ισόποσα. Πρώτος σταθμός της έκθεσης ήταν φυσικά η Θεσσαλονίκη, έπειτα το Pain and Hope μεταφέρθηκε στην Τσεχία, στο Refu Festival και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Πράγας, και τώρα έρχεται στην Αθήνα, στην METApolis Gallery.

«Οι ίδιοι οι πρόσφυγες δυστυχώς δεν μπορούν να ταξιδέψουν και νιώθουν εγκλωβισμένοι, αλλά θέλουν να ταξιδέψουν τα έργα τους, όσο περισσότερο μπορούν. Την Παρασκευή θα έχουμε κοντά μας τρεις από τους καλλιτέχνες και θα προσπαθήσουμε να κάνουμε ένα live βίντεο με τους πρόσφυγες που θα είναι Θεσσαλονίκη ή σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης» σημειώνει η Μαριτίνα Παπαμήτρου. 

Η έκθεση συνιστά ένα έργο κοινωνικής ενδυνάμωσης, με πίνακες ζωγραφικής και ποιήματα σε αραβικά και ελληνικά. Στα εγκαίνια, την Παρασκευή 7 Ιουλίου, στις 20:00 στο METApolis Gallery, θα προβληθεί κι ένα βίντεο, όπου όλοι οι καλλιτέχνες μιλούν στην κάμερα και εξηγούν την όλη διαδικασία που πέρασαν, κατά την διάρκεια του στησίματος της έκθεσης. 

Χάρη στο Pain and Hope, καλλιτέχνες από διάφορα κέντρα φιλοξενίας στη Βόρεια Ελλάδα, μοιράστηκαν τις πραγματικότητες τους, τα βάσανα τους αλλά και την αγάπη και την ελπίδα μέσα από τη ποίηση, τη ζωγραφική και το σχέδιο, αναζήτησαν και βρήκαν σχήματα, μορφές, που μπορούν να υποστηρίξουν τις εμπειρίες τους με έναν πιο «ανεκτό» τρόπο για εκείνους…και για τους άλλους. 

https://www.youtube.com/watch?v=U3424CLUUOw&feature=youtu.be