Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ξεκίνησε και πάλι στους φυσικούς του χώρους (τηρώντας όλους τους κανόνες της δύσκολης αυτής εποχής) και τα φωτεινά πρόσωπα που εξαφανίζονται στα μαγικά σκοτάδια των αιθουσών του, σβήνουν απαισιόδοξες σκέψεις. Οι 197 ταινίες που ξετυλίγονται επιτέλους ξανά στη μεγάλη οθόνη (ή online για όποιον προτιμά), εκεί στις αίθουσες της προβλήτας του λιμανιού ή στο Ολύμπιον, μας κάνουν να ξεχνάμε έστω για λίγο την κατάσταση των πραγμάτων, να νιώθουμε ξανά τη χαρά που κάθε χρόνο χαρίζει σε κοινό και επαγγελματίες του χώρου η πιο σημαντική κινηματογραφική διοργάνωση της χώρας. Οι ξένοι και Έλληνες διαπιστευμένοι και καλεσμένοι κινηματογραφιστές, διανομείς, παραγωγοί, ηθοποιοί, τεχνικοί, δημοσιογράφοι και κάθε είδους επαγγελματίες του χώρου, ανακατεύονται με τους σινεφίλ, τους φοιτητές, τους απλούς θεατές. Οι προβολές, τα αφιερώματα –όπως αυτό στο μοντάζ που χρόνια το περιμέναμε–, τα ραντεβού, τα εργαστήρια, οι συζητήσεις ήδη δίνουν και παίρνουν. Κόσμος πηγαινοέρχεται στην όμορφη προβλήτα και η ατμόσφαιρα θυμίζει –αρκετά– τα παλιά κι ας μην γίνονται πια τα περίφημα πάρτι κι ας φοράμε όλοι μάσκες. Μεγάλο μέρος αυτού του κόσμου όμως, δεν βρίσκεται εκεί για να παρουσιάσει ή να δει κάποιες από τις ταινίες που φιλοξενεί το αγαπημένο φεστιβάλ. Αλλά για να υποστηρίξει και να ενισχύσει τα πρώτα βήματα μιας νέας δημιουργίας, παίρνοντας μέρος στα διάφορα τμήματα της Αγοράς, εκεί όπου η καρδιά της 7ης Τέχνης χτυπά ίσως πιο έντονα από οπουδήποτε αλλού.
Τα πρώτα βήματα μιας ταινίας, από την ιδέα της ακόμη, αλλά και τα επόμενα μέχρι να φθάσει στο πανί (ή την ψηφιακή πλατφόρμα και τις μικρές οθόνες κάθε είδους, όπως έχουν πια τα πράγματα), είναι πάρα πολλά, συχνά επίπονα και ιδιαίτερα σημαντικά. Τα διεθνή φεστιβάλ, όπως και της Θεσσαλονίκης, εδώ και χρόνια συμβάλουν με τα τμήματα των αγορών τους καθοριστικά στην ανάπτυξη και την δημιουργία μιας ταινίας. Οι δράσεις τους αποτελούν πραγματική ανάσα για τους κινηματογραφιστές, καθώς εκεί μπορούν να βρουν σύμμαχους και συνεργάτες μέσα ή έξω από τα σύνορα της χώρας τους για να αναπτύξουν τα σχέδια τους και να δώσουν σάρκα και οστά στο έργο τους.
Η Γιάννα Σαρρή, υπεύθυνη της Αγοράς του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης που έχει να επιδείξει εξαιρετικό έργο κι έχει υποστηρίξει και προωθήσει με τον καλύτερο τρόπο την ελληνική κινηματογραφία στο εξωτερικό, εξηγεί την σημαντική συμβολή αυτού του τμήματος της διοργάνωσης στην ανάπτυξη όχι μόνο εγχώριων αλλά και ξένων projects από όλη την Νοτιοανατολική Ευρώπη, την Μαύρη Θάλασσα και την περιοχή της Μεσογείου. Πολύπειρη, πάντα χαμογελαστή, χαμηλότονη, η Γιάννα Σαρρή, μαζί με την Αγγελική Βέργου στο Crossroads Co-production Forum και την Ντενίς Ανδρεώλα στον συντονισμό, έχουν δημιουργήσει εδώ και χρόνια μια ομάδα που κάνει αίσθηση χωρίς ποτέ σχεδόν να βλέπει τα φώτα της δημοσιότητας.
Για να φθάσουν οι ταινίες στις αίθουσες και να μας παρασύρουν στο όμορφο ταξίδι τους, χρειάζεται πολύς κόπος και δουλειά, αλλά πάνω από όλα απέραντη αγάπη, όπως τονίζει η ίδια. Έχοντας ξεκινήσει την πορεία της στο φεστιβάλ δίπλα στον αξέχαστο Δημήτρη Εϊπίδη, σε καίριες θέσεις των Νέων Οριζόντων του και του Διεθνούς Τμήματος, εδώ και 12 χρόνια ανέλαβε τα ηνία της Αγοράς τόσο στο φεστιβάλ κινηματογράφου όσο και σε εκείνο του Ντοκιμαντέρ –ενώ παράλληλα είναι υπεύθυνη προγράμματος του Ελληνικού Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Όποτε και να πας στα γραφεία της Αγοράς είναι πάντα εκεί, αεικίνητη και ακούραστη –εκτός κι αν έχει βγει στην προβλήτα να φωτογραφήσει σκηνοθέτες όπως ο Walter Salles, να κουβεντιάσει για κάποιο θέμα με τον Alfonso Cuaron ή να προτείνει σαλέπι στον Patrice Chereau στην πλατεία Αριστοτέλους!
Η Γιάννα Σαρρή φωτογραφίζει τον Alfonso Cuaron στην προβλήτα, σε παλιότερο φεστιβάλ.
Η Αγορά, με τμήματα όπως το Works in progress, όπου οι ενδιαφερόμενοι για συμπαραγωγή, sales agents, διανομείς και προγραμματιστές φεστιβάλ ανακαλύπτουν ταινίες ένα βήμα πριν τελειώσουν ή το Crossroads Co-production Forum, όπου παρουσιάζονται projects που ψάχνουν χρηματοδότες συμπαραγωγούς, ανοίγει διαρκώς τα φτερά της σε ότι καινούργιο και ενδιαφέρον συμβαίνει στον οπτικοακουστικό χώρο που αναπτύσσεται στις μέρες μας περισσότερο από ποτέ… σε ένα νέο κόσμο, όπως λέει η Γιάννα Σαρρή.
Γιάννα, τι είναι αυτό που θα μας απασχολήσει περισσότερο στην Αγορά φέτος; Ποια θα έλεγες ότι είναι τα κυριότερα “ατού” της;
Μετά από δύο χρόνια επανερχόμαστε στον φυσικό χώρο του φεστιβάλ – στην Αποθήκη Γ’. Έχουμε την χαρά να φιλοξενήσουμε ξανά καλεσμένους από όλο τον κόσμο. Ο αριθμός των επαγγελματιών πλησιάζει τους 400 και αυτό ξεπερνά τις προσδοκίες μας. Οπότε θέλουμε να κάνουμε εκείνο που έχει λείψει σε όλους μας περισσότερο αυτό το διάστημα, να συναντηθούμε μεταξύ μας, να ανταλλάξουμε απόψεις και να μιλήσουμε για σινεμά σε έναν όμως νέο κόσμο. Μέσα στα δύο αυτά χρόνια άλλαξαν πολλά. Διοργανώνουμε πολλές ενδιαφέρουσες συζητήσεις – τα Agora Talks – για να ορίσουμε το πλαίσιο του κινηματογράφου στο νέο κόσμο που τόσο απότομα διαμορφώθηκε μετά την πανδημία.
Παρουσιάζουμε 8 ταινίες που βρίσκονται στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης στα Agora Works in Progress και 14 κινηματογραφικά σχέδια στο Crossroads Co-production Forum. Την ερχόμενη εβδομάδα θα γίνουν πολλές συναντήσεις στην Θεσσαλονίκη, τα αποτελέσματα των οποίων θα δούμε τον επόμενο χρόνο στην μεγάλη οθόνη.
Η Γιάννα Σαρρή με τον Walter Salles.
Ποια τα καινούργια στοιχεία της -όπως π.χ. το νέο τμήμα Agora Short Film Lab;
Το Agora Short Film Lab είναι καινούργια πρωτοβουλία που σκοπό έχει να αναδείξει τα νέα ταλέντα που προέρχονται από τις ταινίες μικρού μήκους και θέλουν να κάνουν το μεγάλο βήμα προς την ταινία μεγάλου μήκους. Ήταν μια πρότασή μας που βρήκε μεγάλη ανταπόκριση και από το Φεστιβάλ της Δράμας αλλά και από το Φεστιβάλ του Clermont-Ferrand. Σκοπός του ΦΚΘ ήταν πάντα η ανάδειξη των ταλέντων οπότε και αυτή η πρωτοβουλία στοχεύει εκεί.
Στην ίδια κατεύθυνση είναι και το εργαστήρι που συνδιοργανώνουμε με το ΕΚΚ και το ICDN (International Casting Directors Network) και Ready2cast και αφορά νέους ηθοποιούς. Με την καθοδήγηση έμπειρων casting directors θα πάρουν πολύτιμες γνώσεις για την τέχνη τους.
Ποιο νομίζεις πως είναι το σπουδαιότερο έργο που προσφέρει η Αγορά στους Έλληνες κινηματογραφιστές;
Η Αγορά του ΦΚΘ όλα αυτά τα χρόνια έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη του Ελληνικού κινηματογράφου στο εξωτερικό. Είναι το σταυροδρόμι συνάντησης των νέων κινηματογραφιστών, παραγωγών και Ελλήνων επαγγελματιών με τους αντίστοιχους του εξωτερικού. Η Αγορά έχει αναπτύξει σχέση εμπιστοσύνης με τους επαγγελματίες που μας επισκέπτονται όλα αυτά τα χρόνια και γνωρίζουν ότι στην Θεσσαλονίκη θα ανακαλύψουν νέα ταλέντα από την Ελλάδα αλλά και την ευρύτερη περιοχή μας. Η μαγεία της δουλειάς μας είναι η ανακάλυψη και η αποκάλυψη των ταλέντων στον υπόλοιπο κόσμο.
Ποια είναι η γνώμη σου για την πορεία της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής στις μέρες μας;
Κάθε φορά που επισκέπτομαι ένα φεστιβάλ στο εξωτερικό, οι συνάδελφοι ρωτάνε τι νέο ετοιμάζεται στην Ελλάδα, ποιοι σκηνοθέτες βρίσκονται στην διαδικασία συγγραφής σεναρίου, είναι σε γυρίσματα ή αναζητούν χρηματοδότηση. Η πορεία κάθε εθνικής κινηματογραφίας καθορίζεται από την ζήτηση και την ανταπόκριση από το εξωτερικό. Και η ελληνική παραγωγή τα τελευταία χρόνια έχει καταφέρει να είναι στο προσκήνιο της παγκόσμιας κινηματογραφικής κοινότητας.
Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της Αγοράς του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στο διεθνές και ευρωπαϊκό κινηματογραφικό κύκλωμα;
Ο κόσμος των Φεστιβάλ αλλά και των κινηματογραφικών Αγορών γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστικός. Σε αυτό το πλαίσιο, η Αγορά της Θεσσαλονίκης αναπτύσσεται και διαρκώς προσελκύει νέα ταλέντα. Τα αποτελέσματα είναι ο καθρέφτης όσων γίνονται στο φεστιβάλ όλα αυτά τα χρόνια. Ταινίες που ξεκινάνε από το Crossroads Co-production Forum και τα Agora Works in Progress, κάνουν σημαντική πορεία σε μεγάλα φεστιβάλ όλου του κόσμου (Moon, 66 Questions – 2021, Mustang – 2015, Secret Ingredient – 2017) και μπορεί να φτάσουν και μέχρι τα Oscars (Μήλα -2020, Papicha – 2019).
Παρακολουθώντας την Αγορά χρόνια τώρα, παρατηρώ ότι σταθερά αυξάνεται ο αριθμός σημαντικών ξένων επαγγελματιών που την παρακολουθεί, όπως και τα προγράμματά της και η σημαντικότητά τους. Θεωρείς ότι σε αυτό συνέβαλε η εξαιρετική δουλειά του τμήματός σας ή και άλλα, όπως π.χ. η ανάπτυξη του ελληνικού κινηματογράφου τα τελευταία χρόνια ή οι ξένες παραγωγές που άρχισαν να έρχονται όλο και περισσότερο στη χώρα μας;
Η μαγεία του κινηματογράφου κρύβεται στην συλλογικότητα. Το συνεργείο, οι τεχνικοί, οι σκηνοθέτες, οι παραγωγοί δημιουργούν μια μοναδική σχέση με τους θεατές που παρακολουθούν μια ταινία στην αίθουσα. Πίσω από αυτό, κρύβονται ώρες συζητήσεων και συναντήσεων για να συλλέξουν τα υλικά που θα παράξουν αυτά τα μαγικά λεπτά που χανόμαστε στην σκοτεινή αίθουσα. Η Αγορά του ΦΚΘ δεν μπορεί να σπάσει αυτή την αλυσίδα! Η πρόοδος και η επιτυχία των τελευταίων ετών βρίσκεται στις συνεργίες του κινηματογραφικού κόσμου της χώρας που συνέτεινε να φτάσουμε στο επίπεδο όχι απλώς να μην αναζητούμε με το κιάλι μια ελληνική ταινία σε ένα σημαντικό φεστιβάλ του εξωτερικού αλλά να μετράμε ελληνικές συμμετοχές σε κάθε μεγάλο κινηματογραφικό φεστιβάλ του κόσμου.
Είσαι στο τιμόνι της Αγοράς, εδώ και 12 χρόνια. Πέρα από την σκληρή δουλειά τι θεωρείς πως ήταν εκείνο που οδήγησε στην ανάπτυξή της; Ποια είναι η σημαντικότερη εμπειρία που αποκόμισες; Κάποια ανάμνηση που κρατάς πάντα από την πολύχρονη θητεία σου;
Είχα την μεγάλη χαρά να ενταχθώ στην οικογένεια του ΦΚΘ το 2003, δίπλα στον Δημήτρη Εϊπίδη. Τα πρώτα χρόνια ήμουν στην ομάδα του διεθνούς προγράμματος και το 2009 ανέλαβα την Αγορά. Όταν εργάζεσαι σε ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ κινηματογράφου στην Ευρώπη, δεν υπάρχουν συστατικά που σε ωθούν για να κάνεις καλύτερα την δουλειά σου πέρα από την απεριόριστη αγάπη για το σινεμά.
Οι εμπειρίες είναι αναρίθμητες και ευτυχώς δεν σταματούν να διαμορφώνονται με κάθε νέα συνεργασία, κάθε νέα γνωριμία. Όλα αυτά τα χρόνια είχα την χαρά να γνωρίσω από κοντά σκηνοθέτες που θαύμαζα πολλά χρόνια και να ανταποκριθούν εντελώς στις προσδοκίες μου. Δεν θα ξεχάσω τον ενθουσιασμό του Patrice Chereau όταν δοκίμασε σαλέπι στην πλατεία Αριστοτέλους, την μοναδική στιγμή όταν κάναμε την πρώτη 3D προβολή στην Ελλάδα στο Ολύμπιον με την τριλογία Tulse Luper Suitcases του Peter Greenaway αλλά και την επιμονή του Werner Herzog να επισκεφτεί τα Μετέωρα με άσχημο καιρό όταν είχε έρθει στην Θεσσαλονίκη το 2009.
Ως επικεφαλής του τμήματος, νιώθεις ότι έχετε φθάσει στο σημείο που θα ήθελες, τουλάχιστον μέσα στο ευρωπαϊκό κινηματογραφικό πεδίο; Ή υπάρχουν και άλλα πράγματα που θα επιθυμούσες να γίνουν στο εγγύς μέλλον για την ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξή της;
Αν πίστευα ότι έχουμε φτάσει στο ιδανικό σημείο, τότε δεν θα είχα καμιά όρεξη για να συνεχίσω να είμαι επικεφαλής της Αγοράς. Ο οπτικοακουστικός κόσμος δίνει απεριόριστες δυνατότητες ανάπτυξης και διαρκώς εξελίσσεται. Είναι αρκετοί οι τομείς που η Αγορά πρέπει να αναπτυχθεί και να ενταχθεί για να παραμείνει πόλος έλξης της κινηματογραφικής κοινότητας. Ήδη κοιτάζουμε προς την πλευρά της τηλεόρασης αλλά και των new media. Οι online πλατφόρμες καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο χώρο αλλά δίνουν και τα εργαλεία ανάπτυξης μιας νέας κινηματογραφικής γλώσσας. Επίσης, στην Αγορά, έχουμε διαρκώς τα μάτια μας στραμμένα στις νέες τεχνολογίες. Ήδη έχουμε κάνει παρουσιάσεις που αφορούν την τεχνολογία blockchain και τις εφαρμογές της στον κινηματογραφικό κόσμο ή στις ταινίες VR ενώ παράλληλα ακολουθούμε όλα τα νέα τεχνολογικά trends.
