Πίστεψες τότε λοιπόν ότι το Fractal μπορεί να γίνει το νέο Ποπ & Ροκ; Το λάθος μου είναι ότι δεν το πίστεψα. Τώρα, κατόπιν εορτής το μετανιώνω. Υπήρξε κάποτε ένας άνθρωπος που ήταν πολύ μέσα στη μουσική, που μας είπε από πολύ νωρίς κιόλας – δεν είχαν φανεί καν οι δυνατότητές μας- «παιδιά σταματήστε ό,τι κάνετε, και ασχοληθείτε μόνο με αυτό». Εμείς φυσικά γελάσαμε. Ως προς αυτό το κομμάτι, θεωρώ ότι το Fractal ακολούθησε μέχρι κάποιο σημείο παράλληλη πορεία με το Magnet, που είναι το μόνο μουσικό που συνεχίζω να έχω συνδρομή ακόμη και σήμερα. Όταν βγάλαμε κάποια χρήματα, τα επενδύσαμε και οι δύο τελείως λάθος. Αυτός όμως τελικά βρήκε χρηματοδότη. Εγώ γονάτισα. Το δεύτερο ήταν ότι δεν μπήκαμε πολύ γρήγορα στο διαδικτυακό παιχνίδι. Και το τρίτο λάθος ήταν που το ξεκίνησα ξανά και το συνεχίζω ακόμη, όπως μπορώ τουλάχιστον.
Ένα από τα πιο κλασικά εξώφυλλα του Fractal. Το τεύχος συνοδευόταν από το 7ιντσο των Διάφανων Κρίνων.
Μία από τις πιο κομβικές, πάντως, στιγμές στην ιστορία του Fractal, άρα επαγωγικά ολόκληρου του μικρόκοσμου, όπως λέγαμε πριν, των fanzines, ήταν και η συναυλία των Life Without Buildings, που από το πουθενά «βούλιαξαν» το ΑΝ Club. Κατά τη γνώμη μου δύο άλλα ήταν τα πραγματικά πολύ σημαντικά βράδια, στα οποία οδηγηθήκαμε γιατί προυπήρξε μια αλληλουχία γεγονότων, που κι εγώ τώρα κοιτώντας πίσω την αντιλαμβάνομαι και η οποία έχτισε μια κατάσταση. Ένα διήμερο το ’94, που πείσαμε τον Κουτσούμπα (σ.σ. ο «εγκέφαλος» του ΑΝ) να μας δώσει το μαγαζί Παρασκευή και Σάββατο και του είπαμε «ό,τι βγει δώστο στις μπάντες που θα φέρουμε». Έπαιξαν οι Groove Machine, οι Honeydive, οι Ziggy Was και οι Make Believe, αν θυμάμαι καλά. Έγινε της κακομοίρας. Ήμασταν δύο-τριών χρόνων φανζινάκι. Αλλά είχε δημιουργηθεί μέσα σε βάθος δεκαετίας, μια κατάσταση στην οποία συμμετείχαμε ενεργά και συνειδητά και αποδεικνύαμε ποιοι είμαστε και τι κάνουμε. Δεν αφήναμε να αιωρούνται συννεφάκια πουθενά. Προτιμώ εκείνη την περίοδο που με κράζανε και δύο περίεργοι παρά τώρα που δε μας νοιάζει τίποτα. Έλεγες «το fanzine κάνει τρία ευρώ, και ένα ευρώ που παίρνει ο βιβλιοπώλης, τέσσερα, δεν το πουλάμε παραπάνω. Τέλος πάντων.
Αργότερα, στα early 00s, ρισκάραμε και φέραμε δύο μπάντες , που ήταν εντελώς άγνωστες, ήμασταν όμως σίγουροι ότι ήταν πολύ καλές. Τους Ιταλούς Giardini di Miro και τις Electrelane, δύο μπάντες που δεν είχαν ακουστεί ποτέ πριν στην Ελλάδα. Οι Electrelane, μάλιστα, έκοψαν στο An περισσότερα εισιτήρια από τις Τρύπες. Και ντρέπομαι γι’ αυτό, γιατί σημαίνει ότι τους πήξαμε τους ανθρώπους εκεί μέσα. Τους λέγαμε, βέβαια, να μην μπουν… Αυτό το live μας έδειξε ότι κάτι μπορούμε να γίνει. Και μετά φέραμε τους Life Without Buildings. Δεν ήταν καλό live ούτε σπουδαία μπάντα, αλλά έχει μείνει στον κόσμο. Εμένα όμως μου στοίχισε πάρα πολύ ψυχολογικά. Γιατί θεώρησα ότι έκανα ένα πολύ κούφιο hype, ότι κακώς έκανα τόσο ντόρο για μια μπάντα τόσο δεύτερη -που ακόμα τους αγαπάω, πρέπει να σου πωκαι. Με πήρε από κάτω. Εξαιτίας αυτού και σε συνδυασμό με το ότι μπλέχτηκα με τη νύχτα με το Corto Maltese (σ.σ. το μπαρ που άνοιξε στο Ψυρρή και το οποίο για κάποια χρόνια μάζευε όλη την «indie-ligencia» της Αθήνας), οδήγησαν στην αναστολή έκδοσης του Fractal για κάποιο διάστημα. Μέχρι το 2004 που κυκλοφόρησε και πάλι με τους Pixies στο εξώφυλλο. Και μετά το 2006, με εξώφυλλο ένα έργο του Banksy, τη Mona Lisa να κρατάει bazooka. Η επόμενη σημαδιακή κίνηση για μένα έγινε το Μάιο του 2013. Είχα αρχίσει να συνέρχομαι από ένα πολύ επικίνδυνο έμφραγμα και συνειδητοποίησα πως η ζωή μου μικραίνει πολύ χωρίς το fanzine μου. Χωρίς καμία δέσμευση σε χρόνους παραγωγής και ανάγκες «επικαιρότητας», φτιάξαμε ένα περιοδικό που μοιάζει με gadget λόγω της διπλής χαρτονένιας συσκευασίας, κάναμε όρκο τιμής να μην ξαναβγούμε χωρίς βινύλιο και ξεκινήσαμε το νέο ταξίδι. Το πιο πρόσφατο τεύχος μας περιείχε το τρομερό ντεμπούτο single των Holy Strangers, ενώ το τεύχος που θα βγει το Φθινόπωρο θα περιέχει ένα 7ιντσο των Christian Bland & The Revelators, side project των Black Angels, στο οποίο διασκευάζουν και Spacemen 3.
Οι Strokes, ο Lou Reed και η Debbie Harry φιγουράρουν στο εξώφυλλο του τεύχους που ήταν αφιερωμένο στη μουσική σκηνή της Νέας Υόρκης.
Τότε δεν άνοιξες και εκείνο το μαγαζί δίπλα στο Vinyl Microstore; Αν θες τη γνώμη μου, δεν πολυκατάλαβα τη σκοπιμότητα του, ποιος ο λόγος της ύπαρξής του δηλαδή, πέρα από headquarters του Fractal. Αυτό ήταν το μεγάλο λάθος. Ήταν πράγματι μία περίοδος που είχαμε εδραιωθεί. Του στιλ – και ελπίζω να μην ακουστεί περίεργο – «who the fuck is Ποπ & Ροκ». Και το εννοούσαμε. Όχι όμως στη λογική του «τι να μας πει ο τάδε που γράφει εκεί», αλλά σόρι ρε φίλε δε γίνεται να κάνεις αυτά τα cover stories την ώρα που γίνεται κοσμογονία, έχουν ανοίξει οι κρουνοί και βγαίνουν μουσικάρες από παντού και μέσω των modem που έβγαζαν εκείνο τον περίεργο ήχο, είχε αρχίσει να έρχεται η πληροφορία πολύ πιο γρήγορα, έστω και ως ξερή πληροφορία. Εμείς θυμάμαι ότι πηγαίναμε στο Rough Trade και μας αντιμετώπιζαν με περίπου τον ίδιο σεβασμό που αντιμετωπίζουν το ΝΜΕ. Αλήθεια το λέω. Οι άνθρωποι εκεί είχαν πάθει σοκ με το Fractal. Είχαμε κάνει και ένα μεγάλο αφιέρωμα για τα 20 χρόνια και είχαν τρελαθεί. Νομίζω ότι ήταν στο τεύχος Strokes. Το οποίο αν και τέτοιο, κατά βάση στο εξώφυλλο είχε τη Debbie Harry. Το είχε πάει ένας συντάκτης στον manager των Strokes σε μία συναυλία τους κι εκείνος είχε πάρει backstage και παραληρούσε. Γενικά κάποια περίοδο είχαμε ένα feedback απ’ έξω που εύκολα ψωνιζόσουν.
Εμείς ζούσαμε πραγματικά εκεί που ζούσε το αντίστοιχο έντυπο του εξωτερικού. Δεν περιμέναμε να πάρουμε την πληροφορία και να την αντιγράψουμε.
Πως να σου το πω, υπήρξε μια περίοδος που νιώθαμε πιο άνετα όταν πίναμε καφέ στα γραφεία της Domino παρά στα παράρτημα της Virgin στην Ελλάδα. Ήταν και η περίοδος που είχαν κοπεί τα πολλά βινύλια. Παλιότερα έβγαινε που και που το Maximum Rock ‘n’ Roll με ένα flexi. Αν εξαιρέσεις ένα γερμανικό και ένα αυστραλέζικο που είχαν ήδη κλείσει, δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο άλλο περιοδικό που να βγαίνει με εφτάιντσο σε κάθε τεύχος. Έχοντας, λοιπόν, όλο αυτό το feedback, αισθανόμασταν ότι ήμασταν πάρα πολύ καλοί σε αυτό που κάναμε. Δεν το λέω ψωνίστικα. Τι κάναμε; Ένα fanzine, εντάξει, αλλά το κάναμε καλά. Ε, κάποια στιγμή κοιτάς γύρω σου και βλέπεις τα πράγματα ακριβώς όπως είναι και όχι όπως θες να είναι. Και λες «άντε γαμηθείτε».
Με τις μεγάλες δισκογραφικές που μεσουρανούσαν τότε υπήρχε καλή συνεργασία ή σας αντιμετώπιζαν σαν εξωγήινους; Είχαμε πολύ καλή σχέση. Και διαφημίζεις μας έβαζαν μετά από κάποια στιγμή. Ο Πετρίδης, ας πούμε, μπορεί να ενοχλιόταν από διάφορα που γράφαμε, αλλά καταλάβαινε. Και όσο μπόρεσε μας στήριξε. Πέραν του ότι εκείνο τον καιρό χρειαζόσουν και την εταιρία για να γίνει μια συνέντευξη τηλεφωνικά, είχε σημασία να σου καλύψει ακόμη και το κόστος του τηλεφωνήματος. Μιλάμε για μπατίρηδες μικροεκδότες που παλεύαν με χαρτζιλίκια να βγάλουν ένα έντυπο και να το κάνουν όσο πιο αξιοπρεπές μπορούσαν. Πάνω απ’ όλα το Fractal χρωστάει πάρα πολλά σε μία δισκογραφική που δυστυχώς δεν υπάρχει πια – και είναι ντροπή αυτό. Η Hitch-Hyke μας στάθηκε όπως στάθηκε σε όλα τα fanzines. Δεν υπήρχε fanzine που να πέρασε από τα γραφεία της Hitch-Hyke και να μην πήρε πρόμο. Δεν υπήρχε fanzine που να πουλούσε πάνω από 1000 αντίτυπα και να μην πήρε διαφήμιση πληρωμένη κατευθείαν από το εξωτερικό, με report που έστελνε η ίδια η Hitch-Hyke στην εταιρία έξω και έλεγε «πουλάνε τόσα, πιστεύω ότι θα έχουμε τέτοια απόδοση, δώστε τους μια διαφήμιση». Τι να πρωτοπώ για τον Αιμίλιο Κατσούρη. Άφησε το στίγμα του όχι σε μια γενιά ακροατών, αλλά σε οτιδήποτε αξιοπρεπές υπάρχει σε αυτό που λέμε, ξέρω γω, «πρώην indie»; Ας το πούμε απλώς ενδιαφέρουσα μουσική. Σε ό,τι σχετίζεται με την ενδιαφέρουσα μουσική και έχει τις ρίζες του μέχρι το 2000 και κάτι, είναι σημείο αναφοράς αυτός ο άνθρωπος. Η Hitch-Hyke έφερε στην Ελλάδα σχεδόν τα πάντα, όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα και όσο το δυνατόν σε πιο προσιτές τιμές.
Tricky στο εξώφυλλο, Raining Pleasure στο 7ιντσο βινύλιο.
Εκείνη την περίοδο, μαζί με το hype που λες, θυμάμαι να έχει ξεκινήσει ένα ιδιότυπο backlash για το Fractal στη σκηνή των φανζινάδων. Ότι ήσασταν τρόπον τινά καθεστώς. Πράγματι υπήρξε αυτό. Είναι και λογικό. Κάθε fanzine ζει όσο αντέχει τη φθορά ο εκδότης του. Και δεν είναι μόνο οικονομική η φθορά. Βγήκαμε εμείς, το Merlin’s είχε κουραστεί, πήραμε τη θέση του, μετά από εμάς βγήκανε τα site, εντάξει, έτσι πάει. Ξέρω κόσμο που ακόμα και τώρα ανακαλύπτει ότι κάποτε υπήρξαμε και συνεχίζουμε να υπάρχουμε με κάποιο τρόπο και στέλνει κάτι mail, που θέλω να τους πω «ώπα, εντάξει ρε παιδιά». Καταλαβαίνω όμως γιατί συμβαίνει αυτό. Ήμασταν στο μεταίχμιο, σε μία εποχή που η πληροφορία δεν έτρεχε τόσο πολύ όπως τώρα. Και ο άλλος έτυχε να μάθει από σένα τους Godspeed You! Black Emperor, τους Mogwai, τους Stereolab, τους Pavement. Συμβαίνουν αυτά. Έτσι πάει. Είναι σαν αυτό που σου είπα πριν, που συνεχίζω τη συνδρομή μου στο Magnet. Γουστάρω που υπάρχει ρε παιδί μου. Και ξέρω ότι υπάρχει κόσμος που γουστάρει που υπάρχουμε. Όπως υπάρχουμε τέλος πάντων. Δυστυχώς φοβάμαι ότι όλο αυτό δεν είναι αρκετό. Όχι για μένα, που εντάξει, όποτε μπορώ να βρω τα χρήματα βγάζω μια έκδοση και τα χρήματα που βγαίνουν τα ξαναπετάω για ένα επόμενο τεύχος. Τώρα, ας πούμε, έχουμε καιρό να βγάλουμε γιατί η αγορά είναι γονατισμένη. Θα μου πεις, δε χάλασε ο κόσμος, όταν εισπράξουμε, θα τυπώσουμε.
Υπάρχουν φορές που νοσταλγείς εκείνη τη «χρυσή εποχή»; Την έχουμε μυθοποιήσει λίγο γιατί η πληροφόρηση ήταν πιο δύσκολη. Σε μια τέτοια εποχή εκτιμάς πολύ αυτόν που θα σου δώσει σωστή πληροφορία. Μιλάμε για μουσικόφιλους. Για ανθρώπους που αν τους δώσεις ένα δίσκο που θα αγαπήσουν, θα αγαπάνε κι εσένα για πάντα. Παλιά η δισκοθήκη εξέπεμπε ένα δέος. Δεν έχει να κάνει με το πόσα φράγκα έσκασε κάποιος για να αποκτήσει τους δίσκους, αλλά με το πόσα άλλα πράγματα στερήθηκε για να τους αποκτήσει. Όπως και να χει, με το Fractal που επιμένω να το βγάζω και αυτή την εποχή, προσπαθώ να αποτυπώσω τη διαδικασία της ακρόασης του δίσκου, όχι του τραγουδιού ή του βίντεο στο youtube. Γιατί αν κάτι έμαθα από τον Κατσούρη της Hitchhyke, από τον Κρίθαρη της Wipe Out, από τον Αργυρίου της Lazy Dog (σ.σ. και εκδότη του Mic.gr) είναι ότι πρέπει να τιμάς ως πηγή αυτόν που ρισκάρει το βιος του για να βγάλει ένα γαμημένο δίσκο. Τα punk ethics που λένε οι Αμερικάνοι.
Το τρέχον τεύχος του Fractal Press κυκλοφορεί με 7ιντσο βινύλιο Thee Holy Strangers, του side-project του Alex K. των Last Drive. Το επόμενο θα συνοδεύεται από 7ιντσο των Christian Bland & The Revelators, side project των Black Angels.
Ο Παναγιώτης Μπάρλας κάνει εκπομπές κάθε Κυριακή βράδυ στο Intersonik Net Radio και ανεβάζει συνέχεια mixtapes εδώ.
