Τι γυρεύουν οι έφηβοι μαθητές στη Στέγη και γιατί το «5» είναι ο μαγικός αριθμός τους;

Ξεκινάει σήμερα το Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, εκεί που οι έφηβοι μαθητές που αγαπούν το θέατρο με θεματικό άξονα το «5» θα αναμετρηθούν με τους συγγραφείς, τα κείμενα, το κοινό αλλά και τους ίδιους τους εαυτούς τους. Σε τι συνίσταται ο κανόνας του «5»; 5 σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς γράφουν 5 νέα θεατρικά έργα. 5 αναγνωρισμένα έργα της σύγχρονης ξένης δραματουργίας προστίθενται στο ρεπερτόριο του φεστιβάλ.  5 νέοι σκηνοθέτες μαζί με την ομάδα της Grasshopper Youth εμψυχώνουν, σκηνοθετούν και στήνουν νέες εφηβικές παραστάσεις. Οι έφηβοι καταλαμβάνουν τη σκηνή της Στέγης για να τη γεμίσουν με φρεσκάδα και αυθεντικότητα

Η Μυρτώ Λάβδα, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων Στέγης Ιδρύματος Ωνάση  και η Σοφία Βγενοπούλου, που βρίσκεται στον συντονισμό και την καλλιτεχνική επιμέλεια του φεστιβάλ ως μέλος της Ομάδας Grasshopper Youth απαντούν στις ερωτήσεις της Popaganda σχετικά με το Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου και τις προκλήσεις του.

Τι θα δει όποιος έρθει στη Στέγη κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου; Μυρτώ Λάβδα: Φέτος, για άλλη μια χρονιά, ακούμε τις σκέψεις και τη φωνή των εφήβων στη Μικρή Σκηνή της Στέγης. Η ομάδα μας, σε συνεργασία με εξειδικευμένους επαγγελματίες, εξόρμησε σε σχολεία εντός και εκτός της Αθήνας. Έτσι λοιπόν η σχολική κοινότητα αλλά και το ευρύ κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει μαθητές από διαφορετικές γειτονιές της Αθήνας, από τον Ασπρόπυργο μέχρι το Κουκάκι, από τα Καλύβια έως τη Νέα Φιλαδέλφεια και το Χαϊδάρι και από το Κρυονέρι έως τον Πειραιά.

Ποιοι είναι οι συγγραφείς που έχουν επιλεγεί;  Μυρτώ Λάβδα: Με πρωταγωνιστές αυτού του θεατρικού ταξιδιού τους εφήβους της Αθήνας, θα δούμε πέντε νέα ελληνικά εφηβικά έργα, γραμμένα από πέντε σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς, τη Γλυκερία Μπασδέκη, τη Μαρία Τοπάλη, τον Θανάση Τριαρίδη, τον Γιάννη Τσίρμπα και τον «δικό μας» Βαγγέλη Κυριακού, χρόνια συνεργάτη μας στο Φεστιβάλ αλλά και σύγχρονη ξένη λογοτεχνία, όπως το LogoX, ένα έργο εμπνευσμένο από το A Shop Selling Speech της Sabrina Mahfouz, το Juvie του Jerome McDonough, την παράσταση Ο ήχος από τα κόκαλα που σπάνε, μια παράσταση βασισμένη στο ομώνυμο γαλλικό έργο της Suzanne Lebeau (“Les bruit des os qui craquent”), Το μαγαζί με τ’ ακορντεόν της Cush Jumbo και το Κίτρινο φεγγάρι του David Greig. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι όποιος είναι μαζί μας στο τριήμερο αυτό Φεστιβάλ θα δει εφήβους να κατακτούν τη θεατρική σκηνή, να επεμβαίνουν σε αυτήν, να γίνονται μια μεγάλη οικογένεια με τους εκπαιδευτικούς και τους συμμαθητές τους, να χειροκροτούν τους φίλους τους, να λένε αλήθειες, να ξεδιπλώνουν τις ανησυχίες και τα συναισθήματά τους σε μια στέγη ανοικτή προς όλους.

Πώς καταλήξατε στα συγκεκριμένα κείμενα των συγκεκριμένων πέντε Ελλήνων και ξένων λογοτεχνών; Σοφία Βγενοπούλου: Το καλοκαίρι που προηγείται του φεστιβάλ διαβάζουμε πολλά έργα προκειμένου να βρούμε κάποια που προσφέρονται για τους δικούς μας μαθητικούς θιάσους, αλλά και για την κοινωνική συγκυρία που βιώνουν κάθε φορά οι νέοι άνθρωποι στην χώρα μας. Αυτή την χρονιά επιλέξαμε πολλά έργα βαθιά πολιτικά, για παράδειγμα ένα έργο που μιλάει για την στράτευση νεαρών εφήβων στον πόλεμο και τι σημαίνει να χάνεις την παιδικότητα και τελικά την ζωή σου ακόμα παιδί. Ίσως αυτό βοηθήσει να κάνουμε μικροί και μεγάλοι το ταξίδι στα παπούτσια των παιδιών κάποιων χωρών που αντί να μαθαίνουν και να δημιουργούν,  πολεμούν και  καταπίνονται από την βία και τελικά τον θάνατο. Τέτοιες οικογένειες και παιδιά έχουν βρει καταφύγιο στην χώρα μας και  μάλλον χρειάζεται να κατανοήσουμε καλύτερα από τι προσπαθούν να ξεφύγουν. Πολύ σημαντικό θεωρήσαμε  το έργο της Mahfouz Το μαγαζί που πουλάει λόγο, που θίγει και εξετάζει το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου. Το Juvie εκτυλίσσεται σε μια νύχτα σε ένα κρατητήριο για  ανήλικους.

Γιατί το συγκεκριμένο έργο σας τράβηξε το ενδιαφέρον; Σοφία Βγενοπούλου: Η εφηβική παραβατικότητα  και το πώς την αντιμετωπίζει το σωφρονιστικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα, όπως πολύπλοκο και τρομακτικό ταυτόχρονα είναι πώς μια νέα ζωή μπορεί να καταστραφεί από μια πολύ λάθος κίνηση, και τι ελπίδα υπάρχει μετά από αυτό άραγε, τι  χώρος για επανόρθωση;  Αυτό λοιπόν μας απασχολεί, να αγγίζουμε με τα έργα αυτά περιοχές της ανθρώπινης εμπειρίας που θα βοηθήσουν τα παιδιά να καταλάβουν καλύτερα όλες τις πλευρές της ζωής.

Κι όσον αφορά τους Έλληνες συγγραφείς; Σοφία Βγενοπούλου: Επιλέγουμε να προσκαλέσουμε ανθρώπους που θαυμάζουμε την δουλειά τους και θέλουμε πολύ να γνωρίσουν τη νέα γενιά και να ασχοληθούν με αυτήν.

Πώς οι μαθητές δουλεύουν τα κείμενα σε συνεργασία με τους συγγραφείς; Σοφία Βγενοπούλου: Οι προσκεκλημένοι συγγραφείς περνάνε δύο με τρία εργαστήρια με τα παιδιά και αντλούν το υλικό τους, με όποιον τρόπο ο καθένας επιλέγει δεν υπάρχει δηλαδή κάποιος κανόνας. Μετά επεξεργάζονται εκείνοι αυτό το υλικό και μας παραδίνουν ένα έργο γραμμένο ειδικά για τον εν λόγω θίασο. Ύστερα αναλαμβάνει ο σκηνοθέτης  μαζί με τον θίασο να ερμηνεύσουν το κείμενο με όποιον τρόπο επιλέξουν.

Πώς αντιλαμβάνονται οι έφηβοι την εμπειρία του χτισίματος μιας παράστασης; Σοφία Βγενοπούλου: Νομίζω ότι ως επί το πλείστον ανατρέπεται αρκετά η ιδέα που είχαν μέχρι τώρα για το θέατρο και αυτό που βλέπω να συμβαίνει  είναι ότι γοητεύονται από την συλλογική δημιουργία, αλλά και από το ότι μαθαίνουν να δίνουν νόημα σε ό,τι λένε και ό,τι κάνουν. Και ότι το θέατρο είναι μια τέχνη που στην πραγματικότητα ασχολείται με αυτά που δεν λέγονται, αυτά που είναι ανάμεσα στις γραμμές. Αυτό τα παιδιά τα εκπλήσσει με έναν πολύ υπέροχο τρόπο. Και να σας πω την αλήθεια, αυτά είναι και τα πράγματα στα οποία εμείς τουλάχιστον σαν ομάδα επιμένουμε.

Τι το νέο φέρνει η ερασιτεχνική ματιά του εφήβου πάνω στη σκηνή; Μυρτώ Λάβδα: Την πάντα τρομερή ενέργειά τους σε όλη τη διάρκεια αυτού του εγχειρήματος, τη φρεσκάδα και την αυθεντικότητα της σκέψης τους, τον κριτικό λόγο και το οξύ βλέμμα τους για ζητήματα που καθημερινά προβληματίζουν όλους μας. Μας ξυπνούν, μας ανοίγουν τα μάτια. Γιατί τα δικά τους, ενώ κοιτούν κατάματα το πρόβλημα όσο σκληρό και αν είναι αυτό, φέρνουν ταυτόχρονα έναν αέρα αισιοδοξίας και ελπίδας. Αυτό είναι που καθιστά αυτή την ηλικία τόσο γοητευτική και που μας εμπνέει να συνεχίζουμε να τους στηρίζουμε και να αποτελούν το επίκεντρο της εκπαιδευτικής πολιτικής μας.

Εσείς τι μαθαίνετε χάρη σε αυτή τη διαδικασία; Μυρτώ Λάβδα:  Μας διδάσκουν κάθε χρόνο πώς είναι να είσαι έφηβος. Μαθαίνουμε πλάι τους και προσπαθούμε να γινόμαστε καλύτεροι. Και η ματιά τους, πιστέψτε με, δεν είναι καθόλου ερασιτεχνική. Αντιθέτως είναι γεμάτη από έναν «επαγγελματισμό» που λίγοι διαθέτουν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μα τι είναι αυτό το «Flix it στη Στέγη»;

 Υπάρχει παράσταση που είναι ακατάλληλη για παιδιά κάτω των 13. Ποια είναι η πρόκληση του να έρχονται σε επαφή και να διαχειρίζονται οι έφηβοι παραστάσεις που οριακά είναι ακατάλληλες για αυτούς; Σοφία Βγενοπούλου:  Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι δεν υπάρχουν απαγορευμένα θέματα για παιδιά, σε οποιαδήποτε ηλικία οφείλουμε να δίνουμε απαντήσεις για οτιδήποτε ερωτηθούμε. Πρέπει αυτό βέβαια να γίνεται με λόγια κατάλληλα για την ηλικία τους και με όσες πληροφορίες  γύρω από ένα θέμα είναι απαραίτητες για να καταλάβουν αυτό που χρειάζονται, και όχι με καταιγισμό πληροφορίας και εικόνων που δεν μπορούν να κατανοήσουν και να επεξεργαστούν. Τώρα οι έφηβοι πάνω από 13 νομίζω ότι είναι εκτεθειμένοι σε τόσα πράγματα, σε τόσο τραύμα προσωπικό και συλλογικό, που μόνο μέσα από την τέχνη και την αισθητική με την οποία ελπίζω ότι ντύνεται μια παράσταση μπορούν να βρουν παρηγοριά  και να ξυπνήσουν την φαντασία και την επινοητικότητά τους, για να αντιμετωπίσουν όλα αυτά. Η αλήθεια δεν είναι πάντα όμορφη, το θέατρο οφείλει να μιλάει για την αλήθεια και την πραγματική ζωή, όλη την ζωή.

Ποια ήταν τα συμπεράσματα από τα προηγούμενα χρόνια που διεξήχθη το φεστιβάλ; Μυρτώ Λάβδα:  Αυτό είναι το έβδομο Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου της Στέγης και το υποδεχόμαστε για άλλη μια φορά μαζί με την πιο δυναμική γενιά, τους εφήβους. Οι έφηβοι όλα αυτά τα χρόνια ξεκλειδώνουν την αλήθεια και το ταλέντο τους και ανακαλύπτουν τον εαυτό τους πάνω στη Μικρή Σκηνή της Στέγης. Κάτι που όλα αυτά τα χρόνια αποτελεί βασική επιθυμία μας και βασική κατάκτηση του Φεστιβάλ.

Και ποιος είναι ο σκοπός του; Μυρτώ Λάβδα:  Το Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου, ως θεσμός, έχει σκοπό την απελευθέρωση δυνατοτήτων και συναισθημάτων, που δίνουν φωνή σε όσους σήμερα αποκαλούμε παιδιά ή εφήβους, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν ήδη το μέλλον μας, τον πολίτη του 21ου αιώνα. Είναι προτεραιότητα για εμάς να συνεχίσουμε να αναδεικνύουμε τη δυναμική και το χαρακτήρα του εφηβικού θεάτρου, σκέψη που αναδείχτηκε από όλη την προηγούμενη εμπειρία, καθιστώντας τους εφήβους συνδημιουργούς, αλλά και να τοποθετήσουμε το θέατρο στον κορμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας.