«Ερωτευμένα άλογα». Ποθείς, πενθείς, γιορτάζεις, ακουμπάς, ερωτεύεσαι…

Της ΟΛΓΑΣ ΣΕΛΛΑ

Η λέξη «κατάμεστη» χαρακτήριζε απόλυτα τον Χώρο Η της Πειραιώς 260 την Τετάρτη 17 Ιουλίου, τελευταία μέρα των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ στην Αθήνα. Και ήταν η μέρα που θα μπορούσα να πω μετά βεβαιότητας ότι το κοινό δεν ήταν το σύνηθες, ότι οι πολλοί ήταν άγνωστοι. Γιατί ήταν η πρώτη φορά φέτος που παράσταση του Φεστιβάλ διαδόθηκε τόσο άμεσα και τόσο έντονα, μέσα σ’ ένα βράδυ, στόμα με στόμα, ανάρτηση με ανάρτηση (από εκείνους που την είδαν στην πρεμιέρα της, στις 16 Ιουλίου). 

Ηταν τα «Ερωτευμένα άλογα», σε σκηνοθεσία Ελένης Ευθυμίου, με πρωταγωνιστές τα μέλη της ομάδας νέων καλλιτεχνών με ή χωρίς αναπηρία «Εν δυνάμει» που ιδρύθηκε το 2008 στη Θεσσαλονίκη από την Ελένη Δημοπούλου, καλλιτεχνική διευθύντρια πλέον στο ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων. Και παρότι η ομάδα έχει παρουσιάσει άλλες δύο παραστάσεις στην Αθήνα («Ο άνθρωπος ανεμιστήρας» στο Φεστιβάλ το 2015 και «Το άλλο σπίτι» στη Στέγη το 2016) δεν είχα καταφέρει να τις δω. Αυτή τη φορά ευτυχώς τα κατάφερα. 

Και είδα κάτι πραγματικά καινούργιο, τολμηρό, ουσιαστικό, παρεμβατικό, ευφάνταστο, συγκινητικό με θέμα την ερωτική αναζήτηση των παιδιών με αναπηρία. Ενα θέμα ταμπού ασφαλώς, ένα θέμα που δυσκολεύει εξίσου την κοινωνία (που αδιαφορεί και προσπερνά), τους γονείς (κάνουν ότι δεν υπάρχει) και φυσικά τα ίδια τα άτομα με αναπηρία (μαθαίνουν να αγνοούν τις ερωτικές τους επιθυμίες ή διστάζουν να τις γνωρίσουν) αγγίζεται στη σκηνή με τρυφερότητα, με θάρρος, με αλήθεια, και με τη συμβολή όλων των θεατρικών ειδών. Η χορωδιακή εκφορά του λόγου, σε αρκετά σημεία της παράστασης, δίνει τη δυνατότητα να εκφραστούν οι μύχιες σκέψεις, οι φοβίες, τα ανομολόγητα -«ποθείς, πενθείς, γιορτάζεις, ακουμπάς, ερωτεύεσαι…». 

Η μουσική έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, κι άλλοτε θυμίζει οπερέτα, άλλοτε τη Λιλιπούπολη («το χέρι, τ’ αστέρι, το ροζ το περιστέρι…»), όπως και η κίνηση, το χιούμορ, η ποίηση και φυσικά η ομαδικότητα. 

Στρωμένη με χώμα η σκηνή του Χώρου Η, και στο βάθος ένα δωμάτιο κρεβατοκάμαρας, υπερυψωμένο, με ένα μονό κρεβάτι. Εκεί βρίσκονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα κάποια από τα παιδιά της παράστασης, με ή χωρίς αναπηρία, και άλλοτε προσπαθούν να εκφράσουν το ενδιαφέρον τους με ένα τηλέφωνο, άλλοτε επιχειρούν να αγγίξουν το γυμνό τους σώμα, άλλοτε ονειρεύονται φωναχτά αυτό που επιθυμούν. Και οι δισταγμοί τους, οι αδεξιότητές τους, οι αμηχανίες τους, η αποφασιστικότητα, η απλότητα και η καθαρότητα της βούλησής τους (όπως σ’ εκείνη τη συγκλονιστική σκηνή με το κορίτσι στο αναπηρικό καροτσάκι, που ζητάει από τον άντρα να τη βοηθήσει να χαϊδέψει το σώμα της) ήταν από τις πιο δυνατές στιγμές αυτού του συναρπαστικού και αναπάντεχου φινάλε του Φεστιβάλ Αθηνών. 

Βγήκαμε βουβοί και εντυπωσιασμένοι από τον Χώρο Η. «Τι ήταν αυτό που είδαμε;» αναρωτιόταν φωναχτά μια Ελληνίδα ηθοποιός που ήταν στο κοινό. Αυτό που είδαμε λοιπόν, ήταν ένα άρτιο θέαμα μιας ομάδας ηθοποιών με ή χωρίς αναπηρία, των εθελοντών που τους στηρίζουν και των παθιασμένων ανθρώπων που τους οδηγούν σκηνικά. Κι όλα αυτά εκ των ενόντων. Χωρίς οικονομική στήριξη, χωρίς χρηματοδότηση από κάποιον φορέα. Η ομάδα «Εν δυνάμει» έχει κάνει ήδη μια μεγάλη διαδρομή, έχει αγγίξει πολλά ταμπού, έχει χαρίσει το χώρο και τον τρόπο της θεατρικής έκφρασης σε ανθρώπους που ίσως δεν το είχαν φανταστεί. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι καλεί όλους εμάς να δούμε μ’ έναν ξεχωριστό τρόπο το διαφορετικό που συνήθως αποφεύγουμε να κοιτάξουμε κατάματα.