Ψάχνοντας μια εικόνα που να περικλείει την ατμόσφαιρα των χρόνων όταν ζούσαμε στην τροχιά της βρετανικής δισκογραφικής Sarah records, δεν βρίσκω καλύτερη από τις μέρες που περνά κάποια με PMS όταν ένα ορμονικό ρόλερ κόστερ σε βυθίζει στο λυκαυγές μιας ποιητικής αποχαύνωσης που εναλλάσσεται με παροξυσμό πασιονάριας -αν και με γρίπη. Κάπως έτσι ήταν η αντιφατική αυτή εταιρεία μέσα στο τοπίο της πρωτοανεξάρτητης ποπ στη Βρετανία: ένα επαρχιωτικό κοριτσόπουλο που αποκτούσε αργά και σταθερά διεθνή φήμη, άλλοτε με τις χειροποίητες, συντεχνιακής αισθητικής, εκκεντρικές παραγωγές της, κι άλλοτε με τους νηφάλιους μύδρους που εξαπέλυε ή τις θηλυκές αξίες που προωθούσε κατά του «μάτσο» καπιταλιστικού συστήματος που στεκόταν ηγεμονικά απέναντι ακόμη και στον «ίντι» κόσμο, μπαίνοντας στο μάτι αρκετών μουσικοκριτικών της εποχής που σ’ αυτή δεν ήθελαν να δουν τίποτα άλλο πέρα από ένα μάτσο «αδελφούλες» που κλαψούριζαν για τα μπερδεμένα τους ερωτικά και ασέξουαλ γεροντοκόρες με λουλουδάτες φούστες και άνορακ.
Ήταν τα τέλη της δεκαετίας του ’80 -αρχές ’90 και στην Ελλάδα ο απόηχος της Sarah τρύπωνε μέσα από τον εγχώριο μουσικό τύπο και έσκαγε σαν χαλασμένο πυροτέχνημα στον κονιορτό του κωστοπουλικού μέινστριμ και της πασοκικής ευωχίας: Ένα νούφαρο στη μέση του υπονόμου. Ήταν η εποχή που αγαπούσαμε αγόρια που μας έγραφαν κασέτες με τίτλους “Shadow of a Girl”, «Χαρταετοί», «Χλωμά δάχτυλα»… και τραγούδια με στίχους όπως «Είμαι ερωτευμένος με ένα κορίτσι που δεν υφίσταται» από μπάντες που λέγονταν Gentle Despite, Even as we Speak, Field Mice, Another Sunny Day… Τότε δεν υπήρχαν Google και Cloud για να κλικάρεις ονόματα και να βρεις στοιχεία. Μόνες πληροφορίες έβρισκες στα ντόπια φανζίν όπου μάθαινες ότι η Sarah ήταν το «παιδί» της Clare Wadd και του Matt Haynes δύο «αριστερών» εικοσάρηδων που το ‘χαν με τα φανζίν και τα φλέξιντισκ. Και πως είχε έδρα στο εξωτικό Μπρίστολ -λιμάνι στο νοτιοδυτικό άκρο της Αγγλίας, γνωστό για το χαρτόνι του, και για μια κρεμαστή γέφυρα -αγαπημένο σημείο για υποψήφιους αυτόχειρες.
Τα χρόνια από το ’87 έως το 95 η Σάρα ήταν ένας (σχεδόν) μοναχικός αντάρτης μέσα στο άτεγκτο τοπίο της mainstream «ίντυ» δισκογραφίας. Κάθε μία από τις σοφιστικέ επτάιντσες κυκλοφορίες ήταν και μια πολιτική τοποθέτηση υπέρ της προστασίας του ποπ καταναλωτή από τις «κακοτοπιές» της δισκογραφίας. Η Sarah απέφευγε μετά βδελυγμίας τις περιττές διπλές και τριπλές κυκλοφορίες σινγκλ που άλλο στόχο δεν είχαν από το να «αρμέξουν» οικονομικά το κοινό. Oι δίσκοι της έβγαιναν σε διάφανο πλαστικό σακουλάκι με εξώφυλλο -φακελωτό περιτύλιγμα. Μέσα τους συχνά έβρισκες μοναδικές καρτ ποστάλ- κομψοτεχνήματα που ήθελες να τα στολίσεις στον τοίχο του δωματίου σου και που άλλο στόχο δεν είχαν από το να κάνουν κόλαση τη ζωή των συλλεκτών. Δεκάιντσα και πλήρη άλμπουμ όταν έβγαιναν -σπάνια- είχαν πολύ χαμηλές τιμές, τα δε 12ιντσα ήρθαν πολύ αργότερα και δεν διέφεραν ούτε στην τιμή ούτε στο μέγεθος από τα άλμπουμ.. Μέχρι και επιτραπέζιο έβγαλε η Σάρα, την Saropoly όπου μια χούφτα τρομακτικά αμοραλιστών CEO πηγαίνουν στο Μπρίστολ με σκοπό να εξαγοράσουν το γαλατικό χωριό της ανεξάρτητης δισκογραφίας.
Η Sarah απέφευγε μετά βδελυγμίας τις περιττές διπλές και τριπλές κυκλοφορίες σινγκλ που άλλο στόχο δεν είχαν από το να «αρμέξουν» οικονομικά το κοινό.
Το παν για τη Sarah ήταν να είσαι έντιμος, ευσυνείδητος, αθώος απέναντι στο κοινό σου. Κι αυτό το κρέντο το ακολουθούσαν με ασκητική ευλάβεια. Στα δικά τους έντυπα δεν θα έβρισκες ορθογραφικά λάθη και κακοτυπωμένες φωτοτυπίες -που σε δουλειές άλλων έδιναν credentials «ίντυ» πρεστίζ αλλά συχνά απλώς συγκάλυπταν τεμπελιά και αδεξιότητα. Τα ρεφρέν στα τραγούδια δεν εμφανίζονταν στο συμβατικό χρόνο, αλλά όποτε ο καλλιτέχνης έβρισκε πραγματικά νόημα σ’ αυτό. Υπήρχαν τραγούδια που κράταγαν μόλις ένα λεπτό και λίγα δεύτερα -αν τόσα είχε να πει ο καλλιτέχνης- και μετά στοπ. Πρακτικές αδιαλλαξίας ή ακτιβισμός; Γεγονός είναι ότι με τη Sarah τον νεανικό απολυταρχισμό σου μπορούσες να τον φοράς σαν κονκάρδα στο πέτο και να έχεις το κεφάλι ψηλά ενώ γύρω σου ο ανταγωνισμός άδειαζε τους καλλιτέχνες τους μπροστά στο σύστημα και σ’ αυτά που «θέλει ο κόσμος». Πέρα από τις όποιες “προσκοπικές” θέσεις της δεν υιοθέτησε ποτέ σοσιαλιστική πόζα και μ’ αυτό τον τρόπο ήταν πιο αληθινά πανκ κι από τους Sex Pistols. Ήταν μουσική για να αγοράζεις με το χαρτζηλίκι σου, όχι με μισθό, κι ένιωθες πως σεβόταν τη φτώχεια σου και σε αντιμετώπιζε ευγενικά, ανθρώπινα..
Με τη Sarah περάσαμε στην ενηλικίωση ταυτόχρονα, κλείνοντας τα -ήδη σε παράταση μετεφηβικά μας κιτάπια το 1995. Εκείνη χρεωκόπησε και κατέβασε τα ρολά φτάνοντας αισίως στον αριθμό- ορόσημο των 100 κυκλοφοριών, εγώ προσγειώθηκα ανώμαλα στην πραγματικότητα μέσα από κρίσεις πανικού και την παραδοχή ότι έπρεπε επιτέλους να βρω κανονική δουλειά και να ξεπεράσω το θάνατο αγαπημένου φίλου.
Και τελικά; Τελικά, δεν πνιγήκαμε στα ίδια μας τα δάκρυα, όπως ειρωνικά προέβλεπε οι εχθρικός τύπος. Δεν άλλαξε ο κόσμος ούτε κατέρρευσε το σύστημα. Η Sarah ήταν πολύ έξυπνη για να ξέρει πως αρκούσε να καταφέρνει να “μορφώνει” τους καλλιτέχνες της και να αρθρώνει ένα διαφορετικό «έμπρακτο» πολιτικό λόγο, που αν και συχνά αυτοαναφορικός, κατόρθωνε πράγματι να έχει αντίκτυπο -όχι άδικα το ΝΜΕ τη χαρακτήρισε φέτος ως την πλέον επιδραστική δισκογραφική της εποχής. Πολύ περισσότερο από τανάλια για να κόβει τις αλυσίδες του συστήματος, δισκογραφικές όπως η Sarah έγιναν ένα είδος ευεργετικής σκουριάς που διάβρωνε το μέταλλο τους αφήνοντας πολύτιμες κηλίδες πάνω μας.
Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου, 22.30, Ο μυστικός μου κόσμος: Η ιστορία της Sarah Records, Νύχτες Πρεμιέρας, Odeon 1
Στην επόμενη σελίδα: Ρώτησα φίλους τι σήμαινε γι‘ αυτούς η Sarah Records: 7 γνωστοί “Σαρικοί” μιλούν για τη δική τους σχέση με τη δισκογραφική
