Ο Ερρίκος Σλήμαν είναι μια σπάνια περίπτωση ανθρώπου που κατάφερε να πετύχει υπερβολικά πολλά πράγματα στη διάρκεια της ζωής του. Ξεκίνησε ως ανήλικος υπάλληλος παντοπωλείου για να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους και πλέον πλούσιους ανθρώπους της εποχής του ήδη από την τρίτη δεκαετία της ζωής του. Δεν τέλειωσε το σχολείο, αλλά είχε μια αδιανόητη ικανότητα με τις γλώσσες – μιλούσε δεκαοκτώ (18)!!!, τις περισσότερες από τις οποίες έμαθε μόνος του με μια δική του μέθοδο! Ταξίδεψε σε Δύση και Ανατολή. Από μικρός λάτρευε τον Όμηρο και στα 42 του αποφάσισε να αφοσιωθεί στο μεγάλο πάθος του, την αρχαιολογία: αφού τακτοποίησε την μυθική περιουσία του, εγκατέλειψε δια παντός το εμπόριο και βάλθηκε να βρει τα μυθικά παλάτια του Οδυσσέα, του Αγαμέμνονα, του Πριάμου!
Το Ιθάκη, Πελοπόννησος, Τροία γράφτηκε το 1869 και του απέφερε τη θέση του Επίτιμου Διδάκτορα Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο του Ροστόκ. Αφηγείται το ταξίδι που έκανε το προηγούμενο έτος στην Ελλάδα, κατά το οποίο έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τα μέρη που στοίχειωναν την φαντασία του. Ας σημειώσουμε ότι ταξιδεύει μόνος του και μιλάει ελληνικά με τους ντόπιους.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, βρίσκεται κατά σειρά στην Κέρκυρα, την Κεφαλλονιά, την Ιθάκη, την Κόρινθο, το Άργος, τις Μυκήνες, την Τίρυνθα, το Ναύπλιο και τέλος την περιοχή της Τροίας. Οι περιοχές που επισκέπτεται ζουν στο παρελθόν, οι κάτοικοί τους είναι αγρότες, πάμπτωχοι και αγράμματοι, φιλόξενοι και καλοσυνάτοι. Για ανέσεις ούτε λόγος: οι δρόμοι είναι μονοπάτια, η σέλα και το χαλινάρι είναι άγνωστες λέξεις, δεν υπάρχουν καν πανδοχεία, ενώ οι κοριοί και τα κουνούπια στα σπίτια τον αναγκάζουν να κοιμάται στο ύπαιθρο. Η ζέστη είναι αφόρητη και φτάνει ακόμα και τους 52 (!) βαθμούς, σύμφωνα με το θερμόμετρό του.
Σε αυτό το φόντο, ο ζάμπλουτος Σλήμαν περιφέρεται αγκαλιά με την Οδύσσεια και την Ιλιάδα, με στόχο να ταυτίσει τα μέρη που αναφέρει ο Όμηρος με πραγματικές τοποθεσίες, κάτι που ως τότε φάνταζε τρελό: ξεκινάει στις τέσσερις το πρωί και, συντροφιά με τους λίγους εργάτες που μισθώνει, διασχίζει μεγάλες αποστάσεις, ανεβοκατεβαίνει λόφους, κοιλάδες και λιμάνια, έφιππος ή πεζός, εξετάζει ακόμα και την παραμικρή σπιθαμή για να κάνει πρωτογενή επιτόπια έρευνα. Όλα αυτά σε μια εποχή που η αρχαιολογία βρίσκεται σε νηπιακό στάδιο και τα διάσπαρτα αρχαία ερείπια δεν λένε τίποτα στους κατοίκους της χώρας, οι οποίοι του πουλάνε σε εξευτελιστικές τιμές αρχαία νομίσματα και αγγεία. Εννοείται ότι αν στις ανασκαφές του βρει κάτι που του αρέσει και μπορεί να το μεταφέρει, το παίρνει.
Στις 150 σελίδες του κειμένου, ο Σλήμαν ταυτίζει πολλά σημεία που θα ανασκάψει στα μετέπειτα ταξίδια του, αιτιολογώντας τις απόψεις του με πηγές τον Όμηρο, τον Παυσανία, τον Στράβωνα και λοιπούς αρχαίους συγγραφείς. Είναι εμφανής η υπέρμετρη αυτοπεποίθησή του σε αυτό το πρώιμο στάδιο της αρχαιολογικής του περιπέτειας, η οποία στα μετέπειτα χρόνια θα μειωθεί αισθητά, καθώς θα παραδεχθεί αρκετά λάθη του.
Εκτός όμως από αρχαιοδίφης, ο Σλήμαν είναι και εξαιρετικός περιηγητής και ξέρει να διανθίζει τις ιστορίες του με το αλατοπίπερο που είναι οι λεπτομέρειες. Τον εντυπωσιάζει η τήρηση των θρησκευτικών νηστειών κάθε Τετάρτη, Παρασκευή, Κυριακή και λοιπές εορτές, κατά τις οποίες δεν μπορείς να βρεις στα μαγαζιά κρέας αλλά ούτε καν ψάρι και λάδι! Παρατηρεί τις ενδυμασίες, την αρχιτεκτονική, την καθημερινή ζωή. Οι 7500 Αλβανοί που κατοικούν τον Πόρο “έχουν όψη ανόητων και είναι πολύ κλειστοί άνθρωποι”, σε αντίθεση με τους Έλληνες που είναι “γεμάτοι ζωντάνια και εξυπνάδα”. Δεν σταματάει να μιλάει για τις άθλιες συνθήκες υγιεινής, οι οποίες τον αναγκάζουν να τρώει σχεδόν αποκλειστικά κριθαρένιο ψωμί και κρασί.
Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Συλλογή.
