Όσοι τρέχουν δε διστάζουν να το ομολογήσουν: το τρέξιμο είναι εθιστικό. Διεγείρει το πνεύμα και το σώμα σε απίστευτο βαθμό. Παράλληλα, δρα ευεργετικά, εξασφαλίζοντας καλή υγεία, ήρεμη ζωή, ενώ νικά -κατά κράτος- το άγχος. Ωραία μέχρι εδώ. Η ιστορία όμως έχει και «δράκο»: τους αναπόφευκτους τραυματισμούς. Ανάμεσα σε όσους, μετά από προπονήσεις, κατέληξαν σε ορθοπεδικό, σε αθλίατρο ή, ακόμη χειρότερα, στο χειρουργείο και αναρωτήθηκαν τι πήγε στραβά και τραυματίστηκαν, συγκαταλέγεται και ο Κρίστοφερ ΜακΝτούγκαλ, ένας μάχιμος Αμερικανός δημοσιογράφος, πολεμικός ανταποκριτής του Associated Press και ερασιτέχνης δρομέας.
Τον Ιανουάριο του 2001 ο ΜακΝτούγκαλ επισκέφθηκε εσπευσμένα το γιατρό του, σφαδάζοντας. Μια πρωινή χαλαρή προπόνηση, πέντε χιλιομέτρων, κατέληξε σε ένα αγωνιώδες μαρτύριο πόνου. Ο δημοσιογράφος αισθανόταν ότι ένας αόρατος παγοκόφτης διαπερνούσε το πέλμα του ποδιού του. Η εμπειρία ήταν τόσο βάναυσα αφόρητη, ώστε να νομίζει ότι αιμορραγούσε ακατάσχετα, ενώ κάτι τέτοιο δεν ίσχυε. Ο γιατρός διέγνωσε σοβαρή κάκωση. Συμβούλευσε τον ΜακΝτούγκαλ να σταματήσει το τρέξιμο άμεσα, υποστηρίζοντας ότι αυτή η δραστηριότητα οδηγούσε στην απίστευτη κακοποίηση του σώματος του ασθενή του. Τότε ξεπήδησε το αυθόρμητο ερώτημα: «Μα γιατί πονάει το πόδι μου;» για να απαντηθεί ξερά «Γιατί το τρέξιμο σου κάνει κακό». Τα λόγια αυτά όμως οδήγησαν σε μια ακόμη ερώτηση «Γιατί μου κάνει κακό το τρέξιμο;» Η απάντηση ήταν φυσικά «Γιατί κάνει το πόδι σου να πονάει». Αυτός ο φαύλος κύκλος υπήρξε η αφορμή προκειμένου να ξεκινήσει μια περιπέτεια, μια εκπληκτική αναζήτηση, μια μοναδική έρευνα, η οποία κατέληξε στη συγγραφή του βιβλίου «Born to Run».
Ο προβληματισμός του συγγραφέα ήταν σαφής, απλός, και απόλυτα οικείος σε όσους ασχολούνται με το τρέξιμο. Για την ακρίβεια πρόκειται, μάλλον, παράπονο. Πώς γίνεται σχεδόν όλα τα θηλαστικά του πλανήτη να μπορούν να βασίζονται στα πόδια τους για την επιβίωσή τους, ρε φίλε; Με ποιον τρόπο κάποιοι άνθρωποι – φωτεινές εξαιρέσεις που προκαλούν φθόνο- μπορούν να τρέχουν χωρίς να τραυματίζονται, ενώ κάποιοι άλλοι σέρνονται μόνο και μόνο επειδή ακουμπούν με τα πέλματά τους στο έδαφος (καταπίνοντας με τις φούχτες τα αντιφλεγμονώδη);
Την απάντηση ο ΜακΝτούγκαλ αποφάσισε να την αναζητήσει στη φυλή των ιθαγενών Ταραουμάρα, η οποία ζει στο βορειοδυτικό Μεξικό και τυχαίνει να είναι ο λαός με τους καλύτερους δρομείς όλων των εποχών (το πραγματικό τους όνομα άλλωστε είναι Ραραμούρι, δηλαδή Λαός των δρομέων και το 2006 ο πληθυσμός τους ήταν 50.000- 70.000 ψυχές). Αυτοί οι ξεχασμένοι και ντροπαλοί ερημίτες, των άγριων αμερικανικών φαραγγιών, κατόρθωσαν να εξαλείψουν όχι μόνο την εγκληματικότητα, τη διαφθορά, τον πόλεμο και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και το διαβήτη, τον καρκίνο, την κατάθλιψη, την παχυσαρκία, τις καρδιοπάθειες και τα γηρατειά. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία συναγωνίζονται τους εφήβους της φυλής σε μαραθώνιους πάνω στα βουνά, ενώ αντί για χρήματα χρησιμοποιούν μεγάλες λεκάνες με μπίρα από καλαμπόκι ή ανταλλάσουν πράξεις καλοσύνης. Σκληροί σαν τους αρχαίους Σπαρτιάτες, αλλά καλοσυνάτοι σαν Βούδες, οι Ταραουμάρα ανέκαθεν απέφευγαν την επιθετικότητα των κατακτητών της αμερικανικής ηπείρου τρέχοντας.
O συγγραφέας του Born To Run, Christopher McDougall
Αυτό όμως που τσίγκλησε τον ΜακΝτούγκαλ ήταν ότι δεν πρόκειται για τους μοναχούς Σαολίν του τρεξίματος. Οι σκληραγωγημένοι ιθαγενείς μεθούν, δεν προσέχουν τη διατροφή τους, δεν κάνουν προπόνηση, ούτε προθέρμανση και στρέτσινγκ, φορούν παπούτσια που μετά βίας μοιάζουν με παπούτσια, τρέχουν πολύ περισσότερο και πιο γρήγορα σε ανώμαλους δρόμους και έχουν μηδενικό ποσοστό τραυματισμών. Και το κυριότερο; Τρέχουν επειδή το διασκεδάζουν.
Η ιστορία του «Born to Run» ξεκινά όταν το περιοδικό Runner’s World αναθέτει στον ΜακΝτούγκαλ να ανακαλύψει στα Μπαράνκας, αυτή την μυστηριώδη φυλή προκειμένου να έρθει στο φως το μυστικό του απίστευτου σφρίγους αυτών των ανθρώπων. Εκείνος, στην προσπάθειά του αυτή, γνωρίζει τον οδηγό του, τον Καμπάγιο Μπλάνκο (Λευκό Άλογο) που είναι ο μόνος δυτικός άνδρας ο οποίος κατάφερε να κερδίσει επάξια την εμπιστοσύνη των ιθαγενών, ζώντας, τρέχοντας στην ερημιά όπως οι Ταραουμάρα και διατηρώντας ένα μυστήριο γύρω από το άτομό του, παρόμοιο με εκείνους. Μέσα από συγκλονιστικά παραστατικές περιγραφές του φυσικού τοπίου των Κόπερ Κάνιονς, αλλά και των συνηθειών της φυλής (αλησμόνητος ο τρόπος παρασκευής του ισκιάτε, ενός ενεργειακού ροφήματος αντάξιου της αμβροσίας), ο ΜακΝτούγκαλ κατορθώνει να αναδείξει τις διαφορές μεταξύ της σύγχρονης κουλτούρας που έχει αναπτυχθεί γύρω από το τρέξιμο και του πολιτισμού αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι (με ελάχιστο εξοπλισμό και έγνοιες, όπως οι κυνηγοί της Νεολιθικής Εποχής) τρέχουν τόσο απλά και αυτονόητα, όσο ανασαίνουν.
Στις σελίδες του βιβλίου, αναβιώνουν παραστατικά οι προσπάθειες όλων όσων αποφάσισαν να εντάξουν την πολιτισμική σχέση των Ταραουμάρα με το τρέξιμο στις σύγχρονες αντιλήψεις, αλλά και των αθλητών που τόλμησαν να τρέξουν δίπλα τους, να τους συναγωνιστούν, να τους κερδίσουν επί ίσοις όροις σε σκληρούς υπερμαραθωνίους και πάνω από όλα να μάθουν από εκείνους. Μέσα από τη διοργάνωση ενός φανταστικού υπερ-αγώνα, παρακολουθεί κανείς πως οι αντιλήψεις αυτών των ανθρώπων μπορούν να αλλάξουν δραματικά τους συμμετέχοντες αθλητές. Το αποκορύφωμα είναι ο ίδιος ο ΜακΝτούγκαλ: αποφασίζει να ακολουθήσει το παράδειγμα των Ταραουμάρα σε ότι αφορά στη διατροφή, στην ενδυνάμωση και στον τρόπο σκέψης. Και τελικά κατορθώνει να νικήσει τόσο τις απαγορεύσεις των γιατρών του, όσο και τα φαντάσματα του παρελθόντος (πόνος στον αχίλλειο, θλάση τρικεφάλου και πελματιαία απονευρωσίτιδα) και να αντιμετωπίσει τις μακρινές διαδρομές του στο τρέξιμο με ανυπομονησία, αντί για τρόμο. Με λίγα λόγια, ο συγγραφέας συνειδητοποιεί σταδιακά πλήρως αυτό που αποτελεί τον τίτλο του βιβλίου: ότι είναι γεννημένος για να τρέχει. Κι αυτό τον απελευθερώνει.
H ελληνική έκδοση του βιβλίου που κυκλοφόρησε από την Key Books
Η Telegraph σχολίασε ότι πρόκειται για τη Βίβλο της κοινότητας του τρεξίματος. Κι αυτό δε θα πρέπει να θεωρηθεί υπερβολή. Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι το «Born to Run» έγινε παγκόσμιο best seller και θα μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη, με πρωταγωνιστή τον Μάθιου ΜακΚόναχι. Ο ΜακΝτούγκαλ αφηγείται μια καθηλωτική ιστορία για μια μυστική φυλή και για υπεραθλητές στον μεγαλύτερο αγώνα τρεξίματος που (δεν) είδε ποτέ ο κόσμος, σε ένα ατελείωτο πηγαινέλα ανάμεσα στα επιστημονικά εργαστήρια του Χάρβαρντ και στις καυτές κοιλάδες της Βόρειας Αμερικής. Και τα περιγράφει τόσο απλά όπως τα ζει. Για αυτό το λόγο ανοίγει με επιτυχία ένα κανάλι απρόσκοπτης επικοινωνίας με την ψυχή όλων όσων αγαπούν το συγκεκριμένο σπορ, ενώ ταυτόχρονα παροτρύνει κι όσους δεν το δοκίμασαν ποτέ, να το απολαύσουν. Είναι τέτοιο το ύφος και η αμεσότητά του, ο τρόπος που μιλά για τον πραγματικό κόσμο, χωρίς να δίνει κούφιες συμβουλές, ώστε όποιος δεν ταράχτηκε (δικαίως) με το έτσι κι αλλιώς αποστειρωμένο ύφος των αφηγήσεων του είδους «γράφω και αθλούμαι», με το «Born to Run» του Μακ Ντούγκαλ ενθουσιάζεται. Εννοείται ότι μετά τρέχει κιόλας.
Το βιβλίο «Born to Run» κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις KEY BOOKS.
