«Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι»: Ένα μυθιστόρημα δυναμίτης για τα υποκριτικά ήθη των πουριτανών κάθε εποχής

Ενδιαφερόταν κυρίως για την ένταση ανάμεσα στην τέχνη και τη ζωή και όχι για μία ενδεχόμενη λύση των προβλημάτων της ζωής μέσα από την ψευδαίσθηση της τέχνης. Και, ακόμη, διέγνωσε με μία ασυνήθιστη οξυδέρκεια -σε καιρούς μάλλον ανυποψίαστους- την παρακμή της σύγχρονης κοινωνίας και την ψυχολογική διαταραχή στη σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο.

Απ’ την άλλη, κανένας άλλος συγγραφέας της εποχής του δεν κατάφερε όσο εκείνος να παρασύρει τον αναγνώστη τόσο μακριά στη διερεύνηση του εαυτού του, ιδιαίτερα της σεξουαλικής του ταυτότητας, δραματοποιώντας -ταυτόχρονα- τις συνέπειες της αντίθεσης ανάμεσα στην κοινωνία και τη φύση, τη λογική και το συναίσθημα. Ο λόγος για τον Ντ. Χ. Λόρενς (1885- 1930) η παρουσία του οποίου έμελλε να αποδειχθεί καταιγιστική σχεδόν σε όλα τα λογοτεχνικά είδη – μυθιστόρημα, διήγημα, δοκίμιο και ποίηση.

Ο χαρισματικός Άγγλος συγγραφέας γεννήθηκε στο Νόττιγκαμσαϊρ, μια περιοχή με πολλά ορυχεία. Ο πατέρας ήταν ανθρακωρύχος, ενώ η μητέρα του, μια πρώην δασκάλα, καταγόταν από μεσοαστική οικογένεια. Αυτή η ταξική διαφορά τον γονιών του θα αποτελούσε τη βάση για το πρώτο σημαντικό, ψυχαναλυτικών απηχήσεων, μυθιστόρημά του «Γιοι και εραστές», το 1913. Εδώ, εκθέτει πλαγίως την άποψή του για τις ουσιαστικές διαφορές στις σχέσεις αντρών και γυναικών -ένα θέμα που θα τον απασχολούσε σε όλη τη λογοτεχνική του διαδρομή- αλλά και αναδεικνύει το «οιδιπόδειο σύμπλεγμα», την περίπλοκη και εν πολλοίς αδιευκρίνιστη σχέση ανάμεσα στη μάνα και τον γιο της.

Όπως ο ήρωας Πολ Μορέλ στο «Γιοι και εραστές», έτσι και ο Λόρενς ενσάρκωνε όλα τα όνειρα της μητέρας του για μια πιο καλλιεργημένη ζωή – παρά τις αντιξοότητες. Και, πράγματι, ο μικρός Ντέιβιντ έδειξε από νωρίς ότι μπορούσε να εκπληρώσει με άνεση τις μητρικές φιλοδοξίες για να φοιτήσει, εν τέλει, στο Πανεπιστήμιο του Νόττινγκαμ – προκειμένου να πάρει το πτυχίο του δασκάλου.

Στο μεταξύ, το 1908, πεθαίνει η μητέρα -γεγονός που σημάδεψε ανεξίτηλα τον ευαίσθητο ψυχισμό του- και δύο χρόνια μετά γνωρίζει τη γυναίκα της ζωής του, την Φρίντα Γουίκλι, σύζυγο ενός πρώην καθηγητή του στα γαλλικά. Την ερωτεύτηκε τρελά, το ίδιος και εκείνη, και το έσκασαν στην Ευρώπη όπου και παντρεύτηκαν το 1914, όταν επισημοποιήθηκε το διαζύγιό της. Αυτή η παθιασμένη, αλλά και γεμάτη ένταση και αντιπαλότητα σχέση τους, θα αποτελούσε το υπόστρωμα για πολλές από τις ερωτικές ιστορίες του.

Το ζευγάρι θα πραγματοποιούσε πολυάριθμα ταξίδια ανά τον κόσμο, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Λόρενς αναζητούσε την ιδεώδη κουλτούρα και κοινωνία. Μάλιστα, τα ταραγμένα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα αποδεικνύονταν ιδιαίτερα γόνιμα για τον συγγραφέα που θα ολοκλήρωνε μερικά κλασικά, πια, έργα: «Ο Πρώσος Αξιωματικός και άλλα διηγήματα» (1914), «Το Ουράνιο τόξο» (1915) και «Ερωτευμένες γυναίκες» (1916)- με το τελευταίο να αποτελεί, για πολλούς, το αριστούργημά του: Πρωταγωνιστές σε αυτό το μυθιστόρημα είναι δύο ζευγάρια. Το πρώτο προσπαθεί να πετύχει την αρμονία μέσω του αισθησιασμού, ενώ στο δεύτερο οι σύντροφοι ζουν μια παρατεταμένη κρίση συνείδησης στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον, κυρίως -όμως- τον εαυτό τους και τις βαθύτερες επιθυμίες τους. Παράλληλα, αναπτύσσεται το θέμα της σύγκρουσης πάθους και λογικής, επιθυμίας και ανάγκης με το πάθος να εμφανίζεται αδυσώπητο όπως και η φύση.

Μερικά χρόνια μετά, το 1919, ο Λόρενς θα φύγει από την Αγγλία και θα βρεθεί στην Ιταλία, την Κεϋλάνη, την Αυστραλία και, τέλος, στο Μεξικό. Μέσα από αυτά τα ταξίδια θα προκύψουν βιβλία με ταξιδιωτικές εντυπώσεις και δοκίμια, αλλά και μερικά μυθιστορήματα -«Η ράβδος του Ααρών» (1922), «Καγκουρό» (1923) και «Το πλουμιστό φίδι» (1926)- τα οποία αντικατόπτριζαν την διαρκή αναζήτησή του για μία αρχέγονη λύση στα προβλήματα της βιομηχανοποιημένης σύγχρονης κοινωνίας. Αλλά τα σχέδιά του να εγκαθιδρύσει μια ουτοπική κοινωνία στο Μεξικό, ανακόπηκαν από την αρρώστια του: Στην αρχή νόμιζε ότι είχε ελονοσία, δεν άργησε ωστόσο να διαπιστώσει ότι έπασχε από προχωρημένη φυματίωση, από την οποία πέθανε, το 1930, σε ένα σανατόριο της Νότιας Γαλλίας.

Από τα τελευταία έργα του, σίγουρα ξεχωρίζει «Ο Εραστής της λαίδης Τσάτερλι» (1928), μία ευρηματική σύνθεση των απόψεών του πάνω στις σχέσεις αντρών και γυναικών. Η Κόνστανς, μια όμορφη και αισθησιακή γυναίκα, ζει παγιδευμένη σε ένα γάμο χωρίς αγάπη με τον ψυχρό, απόμακρο λόρδο Τσάτερλι, που επέστρεψε από τον πόλεμο καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι. Χωρίς σχεδόν να το θέλει, αρχίζει να ερωτεύεται τον αινιγματικό θηροφύλακα των κτημάτων τους. Ενάντια στην ηθική της κοινωνίας, ενάντια στη χαώδη ταξική τους διαφορά, οι δυο τους ξεκινούν μια σχέση πέρα ως πέρα απαγορευμένη  -μια σχέση σκανδαλώδη.

Το εξαιρετικά τολμηρό για την εποχή θέμα και οι αισθησιακές περιγραφές σκανδάλισαν στην εποχή του και το βιβλίο παρέμεινε απαγορευμένο ως «πορνογραφικό» μέχρι το 1959 στις ΗΠΑ και μέχρι το 1960 στην Αγγλία. Ο απόλυτος αισθησιασμός, η λεπτομερής ανατομία των σωμάτων, η αφοπλιστική εξωτερίκευση των ερωτικών επιθυμιών, η λογοτεχνική έξαψη έμελλε να δυναμιτίσουν τα υποκριτικά ήθη των πουριτανών, με την ηρωίδα να γλιστράει –χωρίς ενδιασμούς- στις ορέξεις του κορμιού και της ψυχής.

Το βιβλίο αποτελεί έναν ύμνο στη χαρά της ερωτικής ολοκλήρωσης, αλλά και μία εκπληκτική διερεύνηση του ερωτικού πάθους ως του μόνου ζωτικού και αληθινού στοιχείου της ζωής. Υπάρχουν τολμηρές περιγραφές, αισθητικά υπέροχες, που συνυπάρχουν με μία ιδιαίτερα διεισδυτική αποτύπωση της γυναικείας ιδιοσυγκρασίας. Αλλά εκείνο που -πάνω απ’ όλα- μένει, είναι η αναζήτηση της πληρότητας: αυτή -απ’ ό,τι φαίνεται- μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από την αδιασάλευτη ενότητα του σώματος και του πνεύματος…

ΒΙΒΛΙΑ ΣΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

Παρίσι, Παρασκευή, 14 Ιουνίου 1940. Η μέρα που οι Ναζί μπαίνουν στο Παρίσι, και γίνονται πρωτοσέλιδη είδηση ανά την υφήλιο. Ο αστυνομικός Εντί Ζιράλ, επιζήσας του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, παρακολουθεί τον κόσμο του να αλλάζει για πάντα, ανήμπορος να ελέγξει τη φρικιαστική τροχιά που έχει αρχίσει να διαγράφει η νέα πραγματικότητα. Υπάρχει όμως κάτι που μπορεί να κάνει: να βρει τον υπεύθυνο για τη δολοφονία τεσσάρων προσφύγων – των ανεπιθύμητων νεκρών, για τους οποίους κανείς δεν νοιάζεται, κανείς δεν προβάλλει αξιώσεις. Για να καταφέρει να βρει τον ένοχο, πρέπει να κινηθεί προσεκτικά μεταξύ των δυνάμεων της Κατοχής και Αντίστασης, μεταξύ αλήθειας και ψέματος, μεταξύ του άντρα που είναι και του άντρα που ήταν κάποτε. Ταυτόχρονα, αν θέλει να επιβιώσει, πρέπει να γίνει κάποιος άλλος από την αρχή.

Μπορεί κανείς να περάσει όλη του τη ζωή χωρίς να καταλάβει ότι αυτό που ψάχνει βρίσκεται μπροστά στα μάτια του. 15 Ιουλίου 1988. Η Έμμα και ο Ντέξτερ γνωρίζονται τη νύχτα της αποφοίτησής τους. Την επόμενη ημέρα καθένας πρέπει να πάρει τον δρόμο του. Άραγε πού θα βρίσκονται τον επόμενο χρόνο, την ίδια ημέρα; Και τον μεθεπόμενο; Θα ανακαλύψουν ότι είναι πλασμένοι ο ένας για τον άλλο; Το μυθιστόρημα του David Nicholls έμεινε 1 χρόνο στη λίστα με τα μπεστ σέλερ του Amazon και των Sunday Times, πούλησε πάνω από 5 εκατομμύρια αντίτυπα σε ολόκληρο τον κόσμο, έχει μεταφραστεί σε 40 γλώσσες, προβλήθηκε με επιτυχία στους κινηματογράφους από την ODEON και, τώρα, έγινε σειρά στο NETFLIX. Ευρηματικό και απολαυστικό…

Η Χάνα Χερμπστ είναι η πιο έμπειρη ειδικός στην ερμηνεία των εκφράσεων του προσώπου στη Γερμανία. Ως σύμβουλος της Αστυνομίας, έχει βοηθήσει να συλληφθούν πολλοί επικίνδυνοι εγκληματίες. Αλλά τώρα, καθώς παλεύει με την απώλεια μνήμης μετά από μια εγχείρηση, έρχεται αντιμέτωπη με μια τρομερή περίπτωση: Μια μέχρι πρότινος άμεμπτη γυναίκα ομολογεί ότι δολοφόνησε βάναυσα την οικογένειά της. Μόνο ο μικρός της γιος, ο Πάουλ, επέζησε. Μετά την ομολογία της, η μητέρα δραπετεύει. Ψάχνει τον γιο της για να ολοκληρώσει την «αποστολή του θανάτου» της; Η Χάνα έχει μόνο το σύντομο βίντεο της ομολογίας της για να βγάλει τα συμπεράσματά της. Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα: Η δολοφόνος στο βίντεο είναι η ίδια!