430 σελίδες, αν μπορούσαν, θα φώναζαν δρόμος και urbanίλα. Ένα βιβλίο μυρίζει χρώμα. Μια έκδοση γεμάτη φωτογραφίες από βαν και φορτηγά που είτε τριγυρίζουν στην Αθήνα, είτε μένουν ακίνητα εδώ και καιρό, συνεχίζουν να γεμίζουν σχέδια σε κάθε σπιθαμή τους από writers της πόλης. Το Van of Fame, επιμελημένο με πολύ μεράκι, αποτελεί τεκμήριο δεκαετίας για την Αθήνα. Ο MC Φάνης Αφανής, «πάντα εκπροσωπώντας τον υπόγειο/ μέσα στην Αθήνα, εδώ και χρόνια», κατέγραψε και προσέφερε απλόχερα το εξειδικευμένο φωτογραφικό αρχείο του. Αυτός ο μικρός θησαυρός δεν σου χαρίζει μόνο τη φωτογραφική αισθητική του Φάνη και ένα πολύτιμο αρχείο για τα graffiti πάνω στα βανάκια του Κεραμεικού. Είναι και μια ματιά στην πόλη, την αρχιτεκτονική και την ατμόσφαιρά της.
Τον συνάντησα ένα βράδυ στα στενά του Κεραμεικού και κουβαλούσε το βιβλίο του παραμάσχαλα. 430 σελίδες ακούγονται -και είναι- πολλές. «Βρέθηκα λόγω της δουλειάς μου στην αθηναϊκή Chinatown, τον Οκτώβριο του 2013, μια περιοχή άσχημη, βρώμικη και παρατημένη από τον Δήμο Αθηναίων», γράφει στην εισαγωγή. Εκεί ξεκίνησαν όλα. «Ανάμεσα στο καθημερινό πήγαινε έλα στα στενά του Κεραμεικού, έψαχνα κάτι δημιουργικό που θα με έκανε να ξεφεύγω έστω και λίγο εκτός δουλειάς».
«H Chinatown είναι η γειτονιά μου, γνωρίζω σχεδόν όλους τους εργαζομένους στην ευρύτερη περιοχή. Ανθρώπους από την Κίνα κυρίως, αλλά και το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν. Το πρωί υπάρχει αρκετή ζωντάνια και κίνηση, επιτηδευματίες από όλη την Αττική, αλλά και την επαρχία ακόμα, έρχονται για να προμηθεύσουν τα μαγαζιά τους. Υπάρχουν και τα ουσιοεξαρτημένα άτομα, τα πορνεία, τα βαποράκια. Υπάρχουν και αρκετά βαμμένα φορτηγά και βαν – αυτά με έκαναν να ξεφεύγω και να βρίσκω ένα ενδιαφέρον κάθε φορά που ήμουν στα στενά της περιοχής. Εστίασα στα θετικά, δεν το μετανιώνω στιγμή, η καταγραφή συνεχίζεται. Το βιβλίο είναι ένα μέρος του αρκετά μεγάλου αρχείου φωτογραφιών που έχω», λέει ο Φάνης.
Πώς ξεκίνησε όμως να φωτογραφίζει τα βαν και τα φορτηγά της πόλης μας; «Αφορμή ήταν η νέα μου δουλειά, μαζί με το πρώτο μου smartphone, δώρο της γυναίκας μου. Και μαζί με την θέλησή μου να κάνω κάτι δημιουργικό, για να δω θετικά την νέα μου περιπέτεια στα στενά του Κεραμεικού, γεννήθηκε αυτό», λέει και μου δίνει να ξεφυλλίσω αυτήν την DIY πολύχρωμη έκδοση, η οποία έχει γίνει sold out στο Hyper Hypo, σίγουρα όμως σε κάποια ράφια θα κυκλοφορεί ακόμα.
Ο Φάνης είχε αρχίσει να παρατηρεί τα φορτηγά και να βλέπει ότι αρκετά είχαν graffiti στην επιφάνεια τους, όπως βέβαια και όλη η περιοχή. «Άρχισα να τα καταγράφω και να καταλαβαίνω ότι εάν δεν φωτογραφίσω κάποιο, ίσως το βράδυ να “πατηθεί” με ένα άλλο κομμάτι. Έτσι άρχισα να πορώνομαι και να αρπάζω κάθε ευκαιρία που είχα. Όχι μόνο στον Κεραμεικό πλέον, αλλά παντού» δηλώνει ενθουσιωδώς.
Τι σημαίνει για εκείνον το graffiti; Ποια η σχέση του με αυτό; «Για μένα το graffiti είναι ελευθερία, με αυτό για μέσο μπορείς να κάνεις έναν περαστικό να σκεφτεί κάτι που θες. Aπό ένα σύνθημα μέχρι μια μεγάλη τοιχογραφία, το μήνυμα είναι ενεργό. Είναι στο χέρι του καθενός μας να γίνει δέκτης. Δεν λέω ότι όλα τα κομμάτια έχουν ένα μήνυμα, πολλά από αυτά απευθύνονται σε άλλους writers ή γίνονται για να εντυπωσιάσουν, αλλά σίγουρα κάποια έχουν να μας πουν κάτι» συνεχίζει, ενώ προχωράμε σε διάφορα στενά της περιοχής και πάντα κάπου υπάρχει ένα βανάκι να μας περιμένει. «Υπήρχε μια ποικιλία. Όσο τα καταγράφεις, τόσο εμβαθύνεις και καταλαβαίνεις περισσότερα. Το graffiti μου είναι οικείο από νεαρή ηλικία, ήταν φυσικό να στραφώ εκεί, με ενδιαφέρει» αναφέρει.
Ίσως αν δεν είχα πιάσει αυτό το βιβλίο στα χέρια μου, να μην είχα παρατηρήσει πόσα πολλά βανάκια είναι γεμάτα graffiti στην περιοχή. Η συζήτηση αυτή, σε συνδυασμό με τη βόλτα, ήταν ένα βίωμα της πόλης αλλιώς.
Ο Φάνης με πληροφορεί πως αυτή τη στιγμή στην Αθήνα, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, graffiti κάνουν από μικρά παιδιά μέχρι 50άρηδες με οικογένεια, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Το Van of Fame είναι ασφαλώς αφιερωμένο στους καλλιτέχνες, στους δρόμους και στο κίνημα του graffiti σε όλο τον κόσμο.
Θα τον χαροποιούσε πολύ να έβλεπε και άλλους ανθρώπους ενεργούς στην καταγραφή. «Είναι αρκετά σημαντικό να υπάρχει αρχείο και πιστεύω ότι πάει χέρι-χέρι με την τέχνη του graffiti. Κάποιος παίρνει το ρίσκο να το κάνει παράνομα, άλλος μπαίνει στον κόπο να κρατήσει, μέσω της καταγραφής, ένα αρχείο με φωτογραφίες. Αυτό θα μείνει στον χρόνο, μέσα από αυτό έχουμε την ευκαιρία να εστιάσουμε και στο graffiti, αλλά και στην εικόνα της πόλης, η οποία αλλάζει συνεχώς και με γοργούς ρυθμούς» τονίζει.
Ανάμεσα στα εκατοντάδες φορτηγά που βλέπει στην πόλη, αναρωτιέμαι αν έχει ξεχωρίσει κάποια. «Ξεχωρίζω κάποια βαν που βάφτηκαν ξανά και ξανά από Έλληνες και ξένους writers, αλλά και κάποια που λόγω της θέσης τους ή του κομματιού που έχουν, παραμένουν άθικτα. Στα τελευταία, είναι ενδιαφέρον να βλέπεις τις υπογραφές να πληθαίνουν μέρα με τη μέρα, αλλά το κομμάτι να μην το πειράζει κανείς. Ο σεβασμός είναι βασικό στοιχείο στο graffiti».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
