Η θεωρία λέει ότι το τέλειο ποπ τραγούδι πρέπει να διαρκεί 3 λεπτά – με τη συνεχή επανάληψη και το catchiness (αν έχει την τύχη να το υπογράφει κάποιος σαν τον Μαξ Μάρτιν) του, θα εντυπωθεί στη μνήμη του κοινού είτε του αρέσει είτε όχι. Κάτι ανάλογο συνέβη και στην περίπτωση του καθοριστικότερου κινηματογραφικού franchise της εποχής μας, κι αν χρειάστηκε λίγος παραπάνω χρόνος από 3 λεπτά για να φτάσει στο ζενίθ του το MCU (11 χρόνια), σαν πείραμα δεν απέχει πολύ από τη δημιουργία του «τέλειου» ποπ προϊόντος.
Το πρώτο Iron Man κυκλοφόρησε το 2008, στον απόηχο του σχεδόν μυθικού O Σκοτεινός Ιππότης, κι αντιμετωπίστηκε σαν ένα έξυπνο μπλοκμπάστερ και ιδανικό όχημα για το comeback του Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ – πέρασε λίγος καιρός μέχρι να συνειδητοποιήσουν κοινό και κριτικοί ότι η εξοικείωση με τον κόσμο των κόμικς θα ήταν πλέον απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορεί κάποιος να πηγαίνει σινεμά. Είναι ακόμα νωπές οι μνήμες της γκρίνιας για την “superhero fatigue” και του θρήνου για την εξαφάνιση των πρωτότυπων ιδεών. Κάποτε αυτή η καμπή θα γίνει αντικείμενο ενός πολύ καλού βιβλίου για το σινεμά, αλλά προς το παρόν ακόμα κι ο τελευταίος κάτοικος σπηλαίου (κυριολεκτικού ή πολιτιστικού) θα παραδεχτεί ότι η Marvel τα κατάφερε: με την ακλόνητη επιμονή ενός fanboy, έκανε ολόκληρο τον πλανήτη όχι μόνο να γνωρίσει, αλλά και να επενδύσει συναισθηματικά σε ένα σωρό ήρωες που λίγα χρόνια πριν δεν ήξερε ότι υπήρχαν ή φανταζόταν ότι θα τον ενδιέφεραν. Ήταν ο πλούτος των ιστοριών, το πετυχημένο κάστινγκ, το αλάνθαστο μάρκετινγκ του μεγαλύτερου κολοσσού της σύγχρονης ψυχαγωγίας ή ένας τερατώδης συνδυασμός συνδρόμου Στοκχόλμης και FOMO που έκανε τους θεατές να στείλουν 18 δις δολάρια στον υπερηρωικό κουμπαρά της Ντίσνεϊ τα 11 αυτά χρόνια; Βλέποντας το αποκορύφωμα των προσπαθειών της με τη μορφή του Avengers: Η Τελευταία Πράξη, συνειδητοποιείς ότι η απάντηση, έτσι όπως χάνεται στο θόρυβο των εκκωφαντικών προσδοκιών, δεν έχει σημασία. «Είμαι αναπόφευκτος», δηλώνει κάποια στιγμή ο μεγάλος κακός Θάνος – θα μπορούσε να μιλάει εκ μέρους της ίδιας της ταινίας.
Μονολιθικό σε σημαντικότητα για μια γενιά θεατών κι ογκόλιθος σε διάρκεια, μέγεθος και καστ, το Avengers: Η Τελευταία Πράξη τακτοποιεί τους λογαριασμούς του με τους χαρακτήρες και ταυτόχρονα με το κοινό του με τρόπο οριστικό (για κάποιους ήρωες είναι ξεκάθαρα το τέλος του δρόμου) ή «οριστικό» (δηλαδή μέχρι την επόμενη ταινία). Ο Iron Man (Ντάουνι), o Captain America (Κρις Έβανς), η Black Widow (Σκάρλετ Τζοχάνσον), o Thor (Κρις Χέμσγουορθ), ο Hulk (Μαρκ Ράφαλο), o Rocket (Μπράντλεϊ Κούπερ), o War Machine (Ντον Τσιντλ), ο Hawkeye (Τζέρεμι Ρένερ), η Nebula (Κάρεν Γκίλαν) κι ο Ant-Man (Πολ Ραντ!) είναι οι ελάχιστοι (ναι, όλοι αυτοί είναι ελάχιστοι) εναπομείναντες υπερήρωες στην Γη μετά το snap των δαχτύλων του Θάνος (…του Θάνου;) που εξαφάνισε το μισό πληθυσμό του πλανήτη και τον άφησε όχι μόνο σε κατάσταση The Leftovers, αλλά και χωρίς έναν Τζάστιν Θερού να έχει βγει για τρέξιμο χωρίς να φοράει τίποτα κάτω από τη φόρμα του.
Ήταν ο πλούτος των ιστοριών, το πετυχημένο κάστινγκ, το αλάνθαστο μάρκετινγκ του μεγαλύτερου κολοσσού της σύγχρονης ψυχαγωγίας ή ένας τερατώδης συνδυασμός συνδρόμου Στοκχόλμης και FOMO που έκανε τους θεατές να στείλουν 18 δις δολάρια στον υπερηρωικό κουμπαρά της Ντίσνεϊ τα 11 αυτά χρόνια;
Τι να κάνεις σε ένα τέτοιο κόσμο; Με τις μεταξύ τους σχέσεις ραγισμένες κι έχοντας λυγίσει κάτω από το βάρος της αποτυχίας τους να σταματήσουν την ανείπωτη καταστροφή, αντιμετωπίζουν ο καθένας με τον τρόπο του το φάντασμα της ανάμνησης και της επόμενης μέρας. Εκεί η ταινία αρχίζει και τελειώνει να είναι relatable με τον κοινό θνητό, και δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με αυτό, πάλι καλά που οι σκηνοθέτες Τζο και Άντονι Ρούσο πρόλαβαν να το κάνουν. Μετά από ένα ξεκαθάρισμα-έκπληξη που συμβαίνει πολύ νωρίς, η ταινία παίρνει μια ανάσα, σταματάει για να σκεφτεί, να κατασταλάξει, ακόμα και να γελάσει με τους ήρωές της (Thor, μόνο αυτό θα πούμε) πριν ο Ant-Man προτείνει την ιδέα ενός ταξιδιού στο χρόνο για να προλάβουν την κατοχή των 6 Infinity Stones πριν τον Θάνος. Με τη βοήθεια της αστραφτερής Captain Marvel (Μπρι Λάρσον), θα κάνουν “whatever it takes” για να αντιστρέψουν τα γεγονότα που έκαναν σαγόνια να φτάσουν στο πάτωμα στον Πόλεμο της Αιωνιότητας.
Από εκεί και μέχρι την πολυαναμενόμενη τιτάνια τελική μάχη για την οποία δεν θα πούμε τίποτα πέραν του ότι οι fans θα χάσουν το μυαλό τους, η ταινία υποκύπτει δηλωμένα στον πειρασμό του παιχνιδιού με το χρόνο, αναφέροντας κλασικά παραδείγματα του είδους, με κυριότερο το Επιστροφή στο Μέλλον (εδώ, όμως, οφείλουμε να θυμίσουμε ότι έρχεται δεύτερη για φέτος, μετά τα Γενέθλια Θανάτου 2). Οι λογικές εξηγήσεις μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα για χάρη ενός παρατεταμένου fan service και ίσως να μας ενοχλούσε αν είχαν προηγηθεί τρεις ταινίες, αλλά μετά από 22 μάλλον το έχουν κερδίσει. Cameos δευτερευόντων χαρακτήρων, εναλλακτικές υποσημειώσεις στα κύρια γεγονότα, δεύτερες ευκαιρίες – η τελευταία φορά που ένα τόσο μαζικό φαινόμενο μπήκε σε έμμεσο διάλογο με το φανατικά αφοσιωμένο fandom του επαναπροσδιορίζοντας τον Κανόνα ήταν στο θεατρικό Ο Χάρι Πότερ και το Καταραμένο Παιδί, που αντηχεί σε αυτή την ταινία περισσότερο από οποιαδήποτε περιπέτεια του Μάρτι ΜακΦλάι.
Και πάλι: το στοίχημα δεν είναι στο τι συμβαίνει, αλλά στο ότι τόσοι άνθρωποι που δεν είναι nerds νοιάζονται ότι συμβαίνει. Το επιβεβαιώνει η γνήσια συγκίνηση στον επίλογο, που έχοντας ζήσει και την Επιστροφή του Βασιλιά ξέρουμε ότι δεν μπορεί να είναι ένας. Το επιβεβαιώνει η συνειδητοποίηση ότι όσο παιζόταν το μελόδραμα για την «κατάσταση του κινηματογράφου σήμερα», χτιζόταν το μέλλον του κινηματογράφου για μια γενιά νέων θεατών. Και το επιβεβαιώνει η αίσθηση του τέλους.
Οριστικά.
Δηλαδή μέχρι την επόμενη ταινία.
