Οι κοινωνικοπολιτικές διαστάσεις της γλώσσας βρίσκονται στο επίκεντρο της έρευνας, στην νέα ατομική έκθεση του Αλέξανδρου Ψυχούλη, συνεχίζοντας μια προβληματική που εμφανίζεται στην δουλειά του από το 1997. Για να συνθέσει την νέα αφήγησή του ο Ψυχούλης μελετά ένα πραγματικό γεγονός που σχετίζεται με το λεγόμενο «γλωσσικό ζήτημα», ένα μεταρρυθμιστικό παιδαγωγικό πείραμα, την ίδρυση του Ανώτερου Παρθεναγωγείου Βόλου το 1908, με Διευθυντή τον Αλέξανδρο Δελμούζο. Τα έργα, φτιαγμένα με την ιδιοσυγκρασιακή τεχνική πλεξίματος κορδονιών που ο καλλιτέχνης έχει χρησιμοποιήσει σε προηγούμενες δουλειές του, συνδιαλέγονται με ένα βίντεο ερμηνευμένων αποσπασμάτων από τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας του Δελμούζου, στην πρώτη ουσιαστικά δίκη που γίνεται για το Ελληνικό Γλωσσικό Ζήτημα, το 1914, ακριβώς εκατό χρόνια πριν.
Εχτές το βράδυ τον ρωτήσαμε κάποια πράγματα.
___________________________________________________________________
Αλέξανδρε, ας προσπαθήσουμε να μιλήσουμε σοβαρά. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να μιλήσουμε σοβαρά μέσα από το Facebook. Όχι ότι μπορούμε να το κάνουμε και έξω από αυτό. Πρώτα πρέπει να πάρεις σοβαρά τον εαυτό σου για να μιλήσεις σοβαρά, κι εγώ δεν το έχω καταφέρει ακόμα.
Τί μας λες ώς μάρτυρας κατηγορίας του Δελμούζου; Δεν είμαι μάρτυρας κατηγορίας του Δελμούζου. Πρόκειται για παρεξήγηση. Είμαι στο πλευρό της υπεράσπισης.
Κάνω την υπόθεση αυτή προκειμένου να καταλάβουμε γιατί κατηγορήθηκε ο Δελμούζος. Λοιπόν αν ήμουν σ’ αυτή την πλευρά θα έλεγα ότι ο Δελμούζος προσπαθεί να καταστρέψει τη γλώσσα, να τη βρωμίσει, λέει στα κορίτσια να γράφουν όπως ακριβώς σκέφτονται, να γράφουν αυτά που νιώθουν.
Από το «Ο,τι απομένει Είναι Μέλλον» στο Αρσάκειο της Πάτρας έχουν περάσει 7 χρόνια περίπου. Τί λες στους φοιτητές σου που διδάσκεις στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στη γενετειρά σου, τον Βόλο, να προσέξουν στη διαμόρφωση της «γλώσσας» τους; Η γλώσσα τότε είχε εμφανώς κοινωνικοπολιτική διάσταση. Ακριβώς όπως και σήμερα μόνο που λείπει το «εμφανώς». Για παράδειγμα όταν λες «λαθρομετανάστης» αντί για «πρόσφυγας» παράγεις ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης. Στους φοιτητές μου λέω να μιλάν κατ’ αρχήν απλά. Να καταλαβαίνουν τι θέλουν να πουν και να δίνουν και στους άλλους να καταλάβουν τι εννοούν. Υπάρχει περί αυτού ένα πολύ ωραίο άρθρο του Χριστιανόπουλου εδώ: Αλαμπουρνέζικα, η γλώσσα των κουλτουριάρηδων.
Με τη τεχνική που αναπτύσεις, δεν γίνεσαι και συ σαν ένα κορίτσι που πλέκει; Παράλληλα μήπως είσαι και λίγο στρατιώτης-σκοπός του Μνημείου; Ωραία τα ερμηνεύεις. Πιο πολύ κορίτσι που πλέκει παρά στρατιώτης. Δεν πιστεύω πως η γλώσσα έχει ανάγκη από φύλακες.
Όσοι μιλάνε την ίδια γλώσσα πολλές φορές δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν. Η τέχνη σαν διεθνής «γλώσσα» πότε το καταφέρνει; Με την μη λεκτική επικοινωνία φαίνεται πως το πράγμα είναι πιο αποτελεσματικό.
Kάτι τελευταίο: Έχει παιξει ρόλο ότι είσαι πατέρας δύο κοριτσιών; Αυτή τη στιγμή τα δυο μου κορίτσια μαλλιοτραβιούνται στο μπάνιο κι αυτό είναι ένας λόγος για να διακόψουμε τη κουβέντα.
Eυχαριστώ, καλά ξεμπερδέματα . . . μαλλιαρά πράγματα . . .
_________________________________________________________________
Αλέξανδρος Ψυχούλης, ΓΙΑΤΙ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΣΟΒΑΡΑ (Το Παρθεναγωγείο του Βόλου), a.antonopoulou.art.
Εγκαίνια έκθεσης: Πέμπτη 27 Νοεμβρίου, 7–10 μμ, διάρκεια έκθεσης: 27 Nοεμβρίου 2014 – 24 Ιανουαρίου 2015. Ώρες Λειτουργίας: Τετ-Παρ 2–8 μμ και Σαβ. 12–4 μμ. H Γκαλερί θα παραμείνει κλειστή από 24/12 έως και 2/1/2015.
_________________________________________________________________
