Ο Βαλάντης Σταμέλος την ώρα των γυρισμάτων.
Ο Βαλάντης Σταμέλος είναι Ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης, άφησε τη δουλειά του στη Νέα Υόρκη και μετακόμισε στη Σμύρνη. Τα πρώτα σχόλια που εισέπραξε ήταν «μα, καλά τι κάνεις;». Αυτές τις αντιδράσεις, αλλά και το προσωπικό του ταξίδι για να βρει τις ρίζες της οικογένειάς του τα κατέγραψε στην κάμερα και τα έκανε φιλμ, το Hello Anatolia.
Με την Γλυκερία στο πλαίσιο συναυλίας της για τις σχέσεις των δυο χωρών μέσα από την ματιά του καλλιτέχνη.
Είσαι από το Κονέκτικατ και ζεις στην Σμύρνη. Πώς έγινε αυτό; Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Κονέκτικατ, αλλά σπούδασα στο Πανεπιστήμιο των Συρακουσών στη Νέα Υόρκη. Μετά την αποφοίτησή μου μετακόμισα στην Αστόρια της Ν. Υόρκης και εργάστηκα στη Ν. Υόρκη για επτά χρόνια. Όταν άρχισε η οικονομική κρίση έφυγα από την εταιρία στην οποία εργαζόμουν και την ίδια εποχή συνάντησα τη μελλοντική μου σύζυγο. Αφενός επειδή η ίδια ήταν από τη Σμύρνη και αφετέρου επειδή ήθελα να εργαστώ στο εξωτερικό, το είδα σαν ευκαιρία. Δεδομένου μάλιστα του πάθους μου για την ιστορία, και ιδιαίτερα για τη Σμύρνη και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μου φάνηκε πολύ λογικό να μετακομίσω.
Έχεις κάνει μια ταινία το Hello Anatolia. Πότε την ολοκλήρωσες; Μαζί με το συνεργάτη μου, τον Paras Chaudhari, και την κινηματογραφική εταιρία Καρέ Φιλμ, που έχει την έδρα της στη Σμύρνη, γυρίσαμε το Hello Anatolia μεταξύ 2011 και 2012, δηλαδή χρειάστηκε γύρω στον ένα χρόνο για την κινηματογράφηση και άλλον έναν χρόνο για την ολοκλήρωσή της, περίπου δυο χρόνια μαζί με το editing.
Αφορά στο προσωπικό του ταξίδι από την Αστόρια προς την Σμύρνη. Γιατί θέλησαν να το καταγράψεις στην κάμερα; Όταν μετακόμισα στη Σμύρνη από την Αστόρια, πάρα πολύς κόσμος θεώρησε ότι μάλλον έχασα τα λογικά μου. Με ρωτούσαν «Μα τι κάνεις; Πού πας;» Ακόμη και μετά τη μετακόμιση όλοι με όσους επικοινωνούσα μέσω διαδικτύου με ρωτούσαν «Πότε επιστρέφεις;» Έτσι, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ότι άξιζε τον κόπο να καταγράψω ήταν ακριβώς αυτό. Το δεύτερο ήταν ότι η διαφοροποίηση στο στυλ της ζωής μου εδώ φαινόταν πολύ ενδιαφέρουσα για τους φίλους μου και την οικογένειά μου στην Αμερική. Αλλά αυτό που υπήρξε για μένα το ισχυρότερο έναυσμα ήταν η συνάντησή μου με Έλληνες ή ελληνόφωνες κοινότητες εδώ στη Σμύρνη. Σε συνδυασμό με την αρχιτεκτονική κληρονομιά και το τοπίο, σκέφτηκα ότι όλα αυτά τα στοιχεία θα αποτελούσαν ένα καταπληκτικό ταξίδι άξιο να καταγραφεί σε ταινία.
Τώρα ετοιμάζεις κάποια άλλη ταινία με θέμα την Σμύρνη του σήμερα και την μουσική. Ποιο ακριβώς είναι το θέμα της; Δεν μπορώ να πω πολλά ακόμη. Αλλά μπορώ να πω το εξής. Το πρώτο Hello Anatolia αφορούσε στην εγκατάστασή μου στην Τουρκία, την καινούρια μου ζωή και την έρευνα για τις ρίζες της οικογένειάς μου. Δηλαδή συνολικά μπορούμε να πούμε ότι αφορούσε στο προσωπικό μου ταξίδι. Αυτό που θέλω τώρα να κάνω είναι να συνεχίσω το ταξίδι μέσα από άλλους ανθρώπους και να στήσουμε μια μουσική συναυλία που θα συγκεντρώσει όλους αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι επιθυμούν να γιορτάσουν μ’ αυτό τον τρόπο την πολιτιστική τους κληρονομιά, ζώντας ένα παρόν με τέτοιο τρόπο ώστε να προετοιμάζουν ένα καλύτερο μέλλον.
Πότε θα είναι έτοιμη; Ελπίζουμε το Φθινόπωρο του 2015.
Με τον Σούκρου Τουλ, καθηγητή ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Σμύρνης.
Η μουσική Ελλάδας Τουρκίας έχει κοινά; Ναι, υπάρχουν πολλές ομοιότητες λόγω της κοινής ιστορίας. Όμως, το ταξίδι μου μού έδειξε πως αυτό που ονομάζουμε «ελληνική» ή «τουρκική» μουσική είναι μάλλον πρόσφατη κατηγοριοποίηση και όχι 100% σωστή. Πρέπει να βλέπουμε τη μουσική μάλλον ως μουσική της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής, και συγκεκριμένα μιλάμε για τη μουσική της Σμύρνης ως έκφρασης μιας πραγματικής κληρονομιάς από άποψη ιστορική και κοινωνική. Μπορεί ίσως να συγκριθεί με άλλα μουσικά ιδιώματα όπως η μουσική των Βαλκανίων, της Καππαδοκίας ή της Μαύρης Θάλασσας που περιλαμβάνουν τραγούδια σε δυο και τρεις γλώσσες.
Σκέφτεσαι να γυρίσεις μια ταινία στην Ελλάδα; Είναι όνειρό μου να μπορέσω να κάνω μια ταινία στην Ελλάδα. Το σκέφτομαι πολύ συχνά. Έχω κάποιες ιδέες, αλλά προτιμώ να κάνω τα βήματα ένα-ένα.
