«It’s a wide open road
And now you can go to any place
That you want to go»
To «Wide Open Road» των Αυστραλών Triffids είναι το κομμάτι που μου ήρθε αμέσως στο νου για να ντύσω μουσικά το φετινό και πάντα αγαπημένο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όταν ανακοινώθηκε το μεγάλο αφιέρωμα «Προορισμός: Ταξίδι» στο πρώτο, online, μέρος του που μόλις ξεκίνησε (4-14 Μαρτίου). Να φεύγεις, να φεύγεις… να πετάς, να κυλάς, να κολυμπάς, να περπατάς – στο δρόμο, στον αέρα, στη θάλασσα, στο βαγόνι του τρένου, στο αυτοκίνητο –πόσο μα πόσο μας έχει λείψει… Και αφού, εκ των πραγμάτων, δεν μπορούμε να το κάνουμε, ας το ονειρευτούμε, ας νιώσουμε παρόντες στις τέσσερεις άκρες της Γης, στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, ας ταξιδέψουμε από την Αλάσκα μέχρι την Ινδία, από την Γροιλανδία ως την Παταγονία και ακόμη παραπέρα -μιας και τώρα πια μπορούμε να φθάσουμε ακόμη και στον Άρη. Όχι μόνο για να απολαύσουμε, αλλά και για να μάθουμε, να σκεφτούμε, να προβληματιστούμε, να ανησυχήσουμε, να κοιτάξουμε γύρω μας και μέσα μας με πιο ανοιχτό μυαλό και πιο ζεστή καρδιά. Οι εικόνες των 22 ταινιών του αφιερώματος -20 ντοκιμαντέρ μεγάλου και μικρού μήκους και δύο μυθοπλασίας- θα ξετυλιχθούν στις μικρές μας οθόνες, στα laptops, στα computers, στα κινητά ή στις τηλεοράσεις μας, όπου τέλος πάντων η τεχνολογία επιτρέπει ότι ο εφιαλτικός ιός απαγορεύει. Μέχρι να μπορέσουμε να αποδράσουμε ξανά σε αληθινά ταξίδια….
Travels in the Congo
Από τις καλύτερες στιγμές του αφιερώματος, το ακατέργαστο διαμάντι –ένα από τα πρώτα ντοκιμαντέρ παρατήρησης- «Travels in the Congo» («Ταξίδια στο Κονγκό» / Γαλλία, 1927,117΄), ένα 11μηνο οδοιπορικό του νομπελίστα συγγραφέα Αντρέ Ζιντ στη Γαλλική Ισημερινή Αφρική, το οποίο κινηματογραφεί ο σύντροφός του, Μαρκ Αλεγκρέ.
Reminiscences of a Journey to Lithuania
Το κινηματογραφικό ημερολόγιο «Reminiscences of a Journey to Lithuania» («Αναμνήσεις από ένα ταξίδι στη Λιθουανία» / Λιθουανία – ΗΠΑ, 1972, 82΄) του “νονού του αμερικανικού avant garde cinema”, πρωτοπόρου σκηνοθέτη και ποιητή Γιόνας Μέκας που καταγράφει την επιστροφή του στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Η Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου, το 2006, ενέταξε την ταινία στο Εθνικό Κινηματογραφικό Μητρώο της χώρας.
Nomad: In the Footsteps of Bruce Chatwin
Ο συγκινητικός φόρος τιμής «Nomad: In the Footsteps of Bruce Chatwin» («Στα βήματα του Μπρους Τσάτουιν» / Ηνωμένο Βασίλειο, 2019, 86΄) του Βέρνερ Χέρτσογκ στον φίλο του Μπρους Τσάτουιν που χάθηκε νωρίς. Ο διάσημος σκηνοθέτης ακολουθεί τα μονοπάτια της περιπλάνησης του ανήσυχου Άγγλου μυθιστοριογράφου και ταξιδιωτικού συγγραφέα, από την Ελλάδα -και την Καρδαμύλη όπου βρίσκεται το μνήμα του- ως την Παταγονία και την Γκάνα.
Which Way Home
Το συνταρακτικό «Which Way Home» («Από πού πάμε σπίτι μας;») της Ρεμπέκα Καμίζα (ΗΠΑ, 2009, 82΄) που καταγράφει τις τραγικές ιστορίες, τις φωνές απόγνωσης αλλά και τη δύναμη ασυνόδευτων παιδιών που προσπαθούν να φτάσουν στις ΗΠΑ προσμένοντας μια καινούργια μέρα.
Expedition to the End of the World
Το περιπετειώδες «Expedition to the End of the World» («Αποστολή στην άκρη του κόσμου» /Δανία – Σουηδία, 2013, 90΄) του Ντάνιελ Ντέντσικ, που αφηγείται το ταξίδι μιας ομάδας επιστημόνων και καλλιτεχνών με ένα τρικάταρτο στα παγόβουνα της Γροιλανδίας που λιώνουν, προκαλώντας τον άνθρωπο να σκεφθεί τη Φύση και τη φύση του.
The Farthest
Το συναρπαστικό «The Farthest» («Το απώτατο σημείο της ανθρωπότητας» / Ιρλανδία, 2017, 116΄), του Έμερ Ρέινολντς που καταγράφει την ιστορία πίσω από την αποστολή του διαστημοπλοίου Voyager το οποίο πλέον ταξιδεύει έξω από το ηλιακό μας σύστημα, καθιστώντας την αποστολή ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας.
Leningrad Cowboys Go America
Το mockumentary «Leningrad Cowboys Go America» («Οι Λένινγκραντ κάουμποϊς πάνε Αμέρικα» / Φινλανδία – Σουηδία, 1989, 78΄), του φοβερού Άκι Καουρισμάκι ή αλλιώς, το απίστευτο ταξίδι της χειρότερης και… Ρωσικής ροκ εν ρολ μπάντας του πλανήτη, από την τούνδρα της Σιβηρίας στις ΗΠΑ!
Οι άλλες σημαντικές στιγμές
Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στο πρώτο αυτό σκέλος του, κινείται σε τρία επίπεδα: στο προαναφερόμενο αφιέρωμα, το οποίο συνοδεύεται και από δίγλωσση έκδοση (σε συνεργασία με τις εκδόσεις Νεφέλη), στο «Top Docs», με μερικά από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ της πρόσφατης παγκόσμιας σοδειάς τα οποία ήδη συμμετέχουν ή/και διακρίνονται σε διεθνή φεστιβάλ, καθώς και στο τμήμα «NextGen», με δέκα εξαιρετικά ντοκιμαντέρ για παιδιά και νέους, που τόσο πολύ τα χρειάζονται, ιδιαίτερα σε αυτή την τόσο δύσκολη για τη γενιά τους εποχή (οι συγκεκριμένες προβολές είναι δωρεάν για το κοινό).
Στην ψηφιακή πλατφόρμα του online.filmfestival.gr θα προβληθούν συνολικά 50 ντοκιμαντέρ, ενώ διοργανώνονται podcast workshops και ανοιχτή συζήτηση με το κοινό.
Το δεύτερο και μεγαλύτερο μέρος του Φεστιβάλ θα ακολουθήσει τέλη Ιουνίου (24/6 – 4/7), με τα τρία διαγωνιστικά μέρη, το ελληνικό τμήμα του και την Αγορά. Και πάνω από όλα την ευχή να γίνει κυρίως στους φυσικούς του χώρους, εκεί, στις Αποθήκες, δίπλα στη θάλασσα και στο Ολύμπιον της συμπρωτεύουσας. Τα μέρη που πάντα γέμιζαν χαρά, συγκίνηση και γνώση τους χιλιάδες επισκέπτες του μέσα κι έξω από τις αίθουσες…
Ο δημιουργός και επί χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, Δημήτρης Εϊπίδης
Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, πνευματικό παιδί του Δημήτρη Εϊπίδη και ένα από τα σημαντικότερα του είδους στην Ευρώπη, στην 23η φετινή χρονιά του τιμά τον δημιουργό και επί χρόνια καλλιτεχνικό διευθυντή του που έφυγε από τη ζωή μόλις πριν δύο μήνες, στις 6/1/2021.
Το βραβείο καλύτερης ταινίας του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος Νewcomers, όπου συμμετέχουν πρώτες ή δεύτερες ταινίες δημιουργών, θα δίνεται πλέον στο όνομα του ιδρυτή του που στήριξε όσο λίγοι τους νέους δημιουργούς, ενώ αυξάνεται και το ποσό του χρηματικού επάθλου που το συνοδεύει. Παράλληλα, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης από κοινού με το τμήμα Berlinale Talents του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, θεσμοθετούν στη μνήμη του εμπνευστή και επί χρόνια διευθυντή και των περίφημων «Νέων Οριζόντων», βραβείο σε ένα σενάριο ή μια ιδέα ντοκιμαντέρ. Μάλιστα, το πρώτο βραβείο στο πλαίσιο του 71ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, δίνεται σήμερα 4 Μαρτίου, ημέρα έναρξης του online Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Τέλος, το καλοκαίρι, στη διάρκεια του δεύτερου σκέλους του φεστιβάλ, θα κυκλοφορήσει μία δίγλωσση έκδοση-αφιέρωμα όπου σημαντικοί δημιουργοί που γνώριζαν προσωπικά τον Δημήτρη Εϊπίδη, όπως ο Τζαφάρ Παναχί και ο Μπέλα Ταρ, γράφουν για τον ίδιο και το έργο του, ενώ παράλληλα αποτιμάται η προσφορά του στη διεθνή φεστιβαλική κοινότητα και οι σταθμοί της πορείας του από τη δεκαετία του ’60 ως τις μέρες μας.
