Κουρδίζοντας το πορτοκάλι

Είναι Σάββατο απόγευμα στο θέατρο «Αποθήκη» στους Ψυρρή και η ομάδα που θα ανεβάσει το κλασικό Κουρδιστό Πορτοκάλι του Άντονι Μπέρτζες, υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση του Γιάννη Κακλέα, κάνει τις κινησιολογικές της ασκήσεις, συζητώντας τα ζητήματα που έχουν προκύψει από τις προηγούμενες μέρες δοκιμών. Οι ηθοποιοί μοιάζουν με μαθητές που συνωμοτούν πριν μπει ο καθηγητής στην τάξη. «Ναι, αλλά θα του αρέσει έτσι;», ο σκηνοθέτης θα έρθει σε μία ώρα, αλλά με τον τρόπο του είναι ήδη εκεί. Ο Άρης Σερβετάλης που υποδύεται τον κεντρικό ήρωα Άλεξ είναι καθισμένος στο κρεβάτι, έτοιμος να δεχθεί το σοκ του απινιδωτή που θα ξεκινήσει τη διαδικασία σωφρονισμού του στο δεύτερο μέρος του έργου. Υπάρχουν θέματα οικονομίας χώρου και χρόνου, κάποιος λέει «ακούστε με λίγο, έχω δει πολύ Gray’s Anatomy και ξέρω πώς γίνεται», κάποιος άλλος διαφωνεί με το μονόδρομο του ρεαλισμού, «δε μας ενδιαφέρει απόλυτα τι γίνεται στην πραγματικότητα, θέατρο κάνουμε». Από το μισάνοιχτο πορτάκι που βλέπει στη Σαρρή ξεπροβάλλουν κεφάλακια περαστικών, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον δύο ζευγάρια Κινέζοι τουρίστες, η ομάδα τσεκάρει συνεχώς τα κινητά της, κάποιοι κανονίζουν τι θρίλερ θα δουν το βράδυ (η πρόβα τελειώνει στις 23.00 και θα είναι όλοι αρκετά κουρασμένοι για να βγουν), ενώ ο Αντίνοος Αλμπάνης κοιτάει άλλη μια φορά τα λόγια του στο iPad. Στο πρώτο διάλειμμα του απογεύματος τρώνε σάντουιτς, ακούγοντας τον Άρη Σερβετάλη να κάνει μια μικρή γευστική ανάλυση για τη διάφορα που έχει το λουκάνικο με πράσο από εκείνο με πορτοκάλι.

Φτάνει κι ο Γιάννης Κακλέας. Πληθωρικός, αλέγκρος, απολαμβάνει τον σεβασμό γιατί επιφυλλάσσει μαστίγιο αλλά δίνει και το καρότο του ανιματέρ όπου διαπιστώνει πεσμένο ηθικό. Με ατάκες όπως «δεν πειράζει αν δεν έχεις γκόμενα/ο, το μόνο σταθερό είναι ο έρωτας γαι το θέατρο». Ειδικά, το πινγκ πονγκ του με τον Σερβετάλη είναι απολαυστικό όταν περνάνε στα γρήγορα τα λόγια. Τον ρωτάει αν «έχει τσακωθεί με το κείμενο» κι εκείνος απαντά ότι «τσακώνεται με τις λέξεις». Μου τονίζει ότι το εργο είναι βασισμένο στη θεατρική προσαρμογή που έγραψε ο ίδιος ο Μπέρτζες μετά την κινηματογραφική μεταφορά και ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο λόγω της αργκό  (Nadsat) που μιλάνε οι ήρωες. Δεν προσπαθεί να αποσυνδέσει τη σχέση του έργου με την τρέχουσα επικαιρότητα και την πανταχού παρούσα κουβέντα για τη βία. «Όντως, αυτή η συζήτηση είναι παντού, από τον Πρετέντερη μέχρι τον Καβάφη», συμφωνεί στην παρατήρησή μου και χαμογελάει γνωρίζοντας ότι θα είναι κι αυτό ένα φίλτρο μέσα από το οποίο θα το δει ο κόσμος. «Η δική μας εκδοχή πάντως θα είναι πιο σκοτεινή, νομίζω πιο βίαιη και προφανώς πιο άμεση σε σχέση με την κινηματογραφική εκδοχή που λογικά θα έχει δει το μεγαλύτερο μέρος του κοινού. Νομίζω θα ξαφνιαστεί αν θεωρήσει δεδομένο ότι θα βιώσει την ίδια εμπειρία που αποκόμισε από την ταινία».

«Δεν εγινε εκ του πονηρού η επιλογή του έργου για να προσελκύσουμε κόσμο, αντιλαμβάνομαστε βέβαια ότι έχει γίνει trend το ζήτημα της βίας. Πρόκειται για ένα κλασικό κείμενο που είναι επίκαιρο γιατί βιώνουμε μια εποχή που στερούμαστε διαρκώς ελευθερίες και δικαιώματα με την πρόφαση της ασφάλειας, κάτι που μεγαλώνει το φόβο», λέει ο Αντίνοος Αλμπάνης που έχει διπλό ρόλο στη διανομή (υποδύεται τον μισάνθρωπο κοινωνικό λειτουργό Ντελτόιντ και τον Δρ. Μπρόντσκι συνεφευρέτη της «τεχνικής Ludovico» που εφαρμόζεται στον Άλεξ). Το Κουρδιστό Πορτοκάλι αλήθεια δοξάζει τη βία; Γι’ αυτό κατηγορείται εδώ και μισόν αιώνα γνωρίζοντας κατά καιρούς μια σειρά από απαγορεύσεις. «Κάποια στιγμή αναγκάστηκε ο ίδιος ο Κιούμπρικ να το αποσύρει», σημειώνει ο Αντίνοος, «κρίνοντας ότι δεν είναι έτοιμη η βρετανική κοινωνία να το αποδεχθεί. Πρόσθεσε όμως ότι και τον Ριχάρδο τον 3^ο βλέπουν εδώ και αιώνες αλλά δεν έχουν βγει με τα σπαθιά στους δρόμους. Ήθελε να δείξει ότι καλλιτεχνικό έργο δεν μπορεί να προκαλέσει τέτοιας έντασης φαινόμενα και προσωπικά συμφωνώ με αυτό».

Ο Άρης Σερβετάλης θυμάται «είχα δει μαθητής Λυκείου το φιλμ δε μου είχε φανεί και τόσο σκληρό για να είμαι ειλικρινής. Αλλάζουν αυτά, το τελευαίο πράγμα που με σόκαρε ήταν η σκηνή του βιασμού του παιδιού από τον πατέρα στο Καθαρτήριο του Καστελούτσι που συνέβαινε σε μια άδεια σκηνή, ενώ άκουγες μόνο τον ήχο». Το γεγονός ότι όταν σκεφτόμαστε τον Άλεξ έχουμε στο νου το διαβολικό βλέμμα του Μάλκολμ Μακ Ντάουελ είναι κάτι που τον επηρεάζει; «Αν κάναμε σινεμά θα με απασχολούσε, εδώ είναι κάτι πολύ διαφορετικό. Η παράσταση έχει πολύ έντονο το στοιχείο της σωματικότητας, προσπαθούμε να απεγκλωβιστούμε από τον ρεαλισμό, προσπαθούμε να πούμε την  ιστορία μέσω μιας μεταφοράς. Είναι σχεδόν αερόβια η παράσταση». Για να προσθέσει επιστρέφοντας στην αρχική κουβέντα «καθένας μας κουβαλάει βία και φασισμό μέσα του, το θέμα είναι να μη δημιουργούνται εκείνες οι συνθήκες που του επιτρέπουν να τα βγάζει».

Αφήνοντάς μας να ανυπομονούμε να τον δούμε να καθοδηγεί τη συμμορίας του από το Korova bar στη μηδενιστική τους δράση υπό τους ήχους (και) των Moderat στην ευφάνταστη μουσική επένδυση της παράστασης από τον Γιώργο Μιχαλόπουλο. Το Κουρδιστό Πορτοκάλι είναι 51 ετών. Αλλά, θα μπορούσε να είχε γραφτεί αύριο…

Το Κουρδιστό Πορτοκάλι κάνει πρεμιέρα 8/11 στο Θέατρο Αποθήκη (Σαρρή 40). Πρωταγωνιστούν επίσης οι Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Νεκτάριος Λουκιανός, Χρήστος Μαλάκης, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Δρόσος Σκώτης, Κίμων Φιορέττος.