Ο αγαπημένος θεσμός της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας (ΦΠΚΑ), ανοίγει για 13η χρονιά τις πόρτες του, φιλοδοξώντας να αναδείξει ό,τι πιο φρέσκο και καινοτόμο συμβαίνει στον παγκόσμιο κινηματογράφο -χθες και σήμερα- μέσα από ένα συναρπαστικό, πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα για όλα τα γούστα.
Με σημαντικές ελληνικές πρεμιέρες, όπως η νέα ταινία Τελευταία Πνοή του Κώστα Γαβρά -στον οποίο θα δοθεί τιμητικό βραβείο για το σύνολό του έργου του-, το νέο διεθνές και τολμηρό Διαγωνιστικό Τμήμα «Reframing Images», το καθιερωμένο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα με ταινίες που υπερβαίνουν τα στεγανά μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, την δημοφιλή ενότητα «Αποκατεστημένες και υπέροχες», όπου θα προβληθεί σε παγκόσμια πρεμιέρα το ψηφιακά αποκατεστημένο Χάππυ Νταίη του Παντελή Βούλγαρη, αφιερώματα στους ξεχωριστούς αβαν-γκαρντ δημιουργούς Ράντου Ζούντε και Αντουανέττα Αγγελίδη, αλλά και στον Ζαν-Λικ Γκοντάρ, ειδικές προβολές, masterclasses, συζητήσεις, το ενδιαφέρον θα παραμείνει αμείωτο από τις 5 ως και τις 18 Δεκεμβρίου, στις δύο αίθουσες του Ιδρύματος.
Όπως αναφέρει στο εισαγωγικό της κείμενο για τον κατάλογο του 13ου ΦΠΚΑ, η πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Μαρία Κομνηνού, «σε μια εποχή πολυκρίσης -κλιματική αλλαγή, εξάντληση φυσικών πόρων, αυξανόμενη ανισότητα, άγριοι πόλεμοι και καπιταλισμός της επιτήρησης- ο ρόλος του κινηματογράφου και γενικότερα η παραγωγή αφηγήσεων καθίστανται εξαιρετικά κρίσιμα. Μπορούμε ακόμα να αναζητήσουμε δημιουργούς που θα παρουσιάσουν αντι-αφηγήσεις ενάντια στο καθεστωτικό αφήγημα ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές, ενάντια στη βία κατά των γυναικών, των εθνικών μειονοτήτων, των ΛΟΑΤΚΙ, των ασθενών με ανίατες ασθένειες και γενικά υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Υπάρχει ελπίδα ότι μπορούμε να ξεφύγουμε από τη γραμμική αναπαράσταση του ιστορικού χρόνου και να δώσουμε προτεραιότητα σε αφηγήσεις που αγωνίζονται για τη δικαίωση του καταπιεσμένου παρελθόντος;». Το 13ο ΦΠΚΑ απαντά σε αυτά ακριβώς τα ερωτήματα με το πρόγραμμά του. Ενώ το πνεύμα του συμπυκνώνεται ιδανικά στην φετινή αφίσα η οποία «δανείζεται» το βασικό εικαστικό θέμα της ταινίας Δεν είμαι εγώ του Λεός Καράξ, αποπνέοντας μία ποπ αρτ αισθητική. (credit φωτογραφίας: Jean-Baptiste Lhomeau).
H πρωταγωνίστρια της ταινίας “Grand Tour” του Πορτογάλου Μιγκέλ Γκόμες, Κρίστα Αλφαγιάτε, θα παρευρεθεί στην προβολή της στην τελετή έναρξης
Στην τελετή έναρξης κάνει ελληνική πρεμιέρα η βραβευμένη και πολυαναμενόμενη ταινία Grand Tour του διακεκριμένου Πορτογάλου σκηνοθέτη Μιγκέλ Γκόμες. Μία τρυφερή, ουμανιστική ωδή στην περιπλάνηση, που του χάρισε πρόσφατα το Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες. Στην πρεμιέρα θα παρευρεθούν η πρωταγωνίστρια Κρίστα Αλφαγιάτε και ο σταθερός συνεργάτης του Γκόμες, διευθυντής φωτογραφίας, Ρούι Πόσας. Η ταινία, ένα παιχνιδιάρικο ταξιδιωτικό ημερολόγιο που ενσωματώνει διαφορετικές εποχές, πολιτισμούς και στυλ, μέσα από μία κινηματογραφική οδύσσεια των ηρώων της στην Ασία, συνδυάζει σκηνοθετημένες σκηνές -μαεστρικά τραβηγμένες από τον Ρούι Πόσας-, με πλάνα ντοκιμαντέρ που συλλέγονται από τον Σαγιόμπου Μουκντίπρομ, ο οποίος συνεργάζεται συχνά με τον Απίτσατπονγκ Βεερασεθάκουλ. Το Φεστιβάλ παράλληλα ρίχνει spotlight σε δύο από τις πιο καταξιωμένες ταινίες του σκηνοθέτη, Χαμένος Παράδεισος –Tabu (2012) και Ο αγαπημένος μας μήνας Αύγουστος (2008), για να τιμήσει το εντυπωσιακό σώμα δουλειάς του. Στις προβολές θα είναι παρών και ο Ρούι Πόσας για να μιλήσει για τη δουλειά του πίσω από την κάμερα.
Στην τελετή απονομής των βραβείων των δύο διαγωνιστικών τμημάτων, «Reframing Images» και Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα, την Κυριακή 15/12, θα κάνει ελληνική πρεμιέρα η προαναφερόμενη ταινία του Λεός Καράξ Δεν είμαι εγώ. Ένα μαυρόασπρο αυτοβιογραφικό φιλμ 42’ του αγαπημένου Γάλλου σκηνοθέτη ταινιών-φετίχ (Εραστές της γέφυρας, Holy Motors, Annette κ.α.), στο οποίο στοχάζεται πάνω σε μια εντυπωσιακή καριέρα 40 χρόνων. Η ταινία-αυτοπροσωπογραφία που προβλήθηκε στις Κάννες, σχεδιάστηκε ως μέρος μιας έκθεσης για τον Καράξ στο Kέντρο Πομπιντού, απ΄ όπου του είχε ζητηθεί να απαντήσει με οπτικοακουστικό τρόπο στην ερώτηση: «Πού βρίσκεσαι, Λεός Καράξ;». Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, η ταινία είναι «ένα πορτραίτο του εαυτού μου χωρίς καθρέφτη. Ιδωμένο από πίσω». Τις τελετές έναρξης και απονομής των βραβείων σκηνοθετεί ο Σταύρος Στάγκος.
“Πέπε” του Νέλσον Κάρλος Ντε Λος Σάντος Αρίας, στο Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ (Αργυρή Άρκτος Σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Βερολίνου)
ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Στο καθιερωμένο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα, το Φεστιβάλ θα παρουσιάσει σε πανελλαδικές πρεμιέρες, 10 ταινίες απ’ όλον τον κόσμο, λίγο μετά τη συμμετοχή και τη διάκρισή τους στα μεγαλύτερα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ, ενώ πολλοί από τους δημιουργούς –Kamal Aljafari, Ben Russell, Guillaume Cailleau, Jessica Sarah Rinland, Heinz Emigholz, Marta Mateus, Lilith Kraxner και Milena Czernovsky-, θα παρευρεθούν για να τις προλογίσουν. Την κριτική επιτροπή του διεθνούς διαγωνιστικού που δίνει το Μεγάλο Βραβείο, απαρτίζουν οι: Τζάκι Ντέιβις (παραγωγός και επιμελήτρια με έδρα το Λονδίνο, η οποία εργάζεται στη διασταύρωση της τέχνης και του κινηματογράφου), Ρέα Βαλντέν (κινηματογραφίστρια, θεωρητικός κινηματογράφου και Επίκουρη Καθηγήτρια στη Σκηνοθεσία και στο Μοντάζ στο Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου του Πανεπιστημίου Αθηνών) και Μαρία Κουρκούτα (κινηματογραφίστρια, μοντέζ και παραγωγός).
Αμφισβητώντας τις κινηματογραφικές συμβάσεις, οι ταινίες του προγράμματος αναδεικνύουν θέματα πολιτικών αγώνων, συλλογικής μνήμης, ταυτότητας και υπαρξιακής αναζήτησης. Εκφράζοντας ανησυχία για την κλιματική κρίση και τον σύγχρονο καπιταλισμό, οι ταινίες Άμεση παρέμβαση των Μπεν Ράσελ και Γκιγιόμ Καγιό, και Ο ουρανός που πέφτει των Έρικ Ρόσα και Γκαμπριέλα Καρνέιρο ντα Κούνια, αποτυπώνουν πορτρέτα δύο κοινοτήτων, εστιαζόμενες, αντίστοιχα, στην καθημερινότητα πολιτικών ακτιβιστών στη Γαλλία και στο ονειρικό τελετουργικό των αυτοχθόνων Γιανομάμι της Βραζιλίας, με στόχο την προστασία τους από ξένους εισβολείς. Η ανάγκη διαφύλαξης της ταυτότητας βρίσκεται στο επίκεντρο του φιλμ Μια ταινία Φιντάι του Καμάλ Αλτζαφάρι, στο οποίο επιχειρείται η αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης του παλαιστινιακού λαού μέσω της διάσωσης σημαντικού αρχειακού υλικού. Με υπνωτιστικό ερωτισμό, ο Βιετναμέζος σκηνοθέτης Τρουνγκ Μιν Κουί στο Βιέτ και Ναμ ανασκάπτει μυθοπλαστικά τις μνήμες και την κληρονομιά ενός έθνους. Στο Φωτιά του ανέμου της Μάρτα Ματέους, μέσα από μύθους και προφορικές παραδόσεις, αποκαλύπτονται τα ίχνη της Ιστορίας στο συλλογικό ασυνείδητο μιας κοινότητας εργατών αμπελώνων στην Πορτογαλία. Με την ευρηματική ταινία όπταις άμμε – με καις, ο Ματίας Πινιέιρο διερευνά με τη σειρά του τους μύθους και τη θραυσματική αναπαράστασή τους, ζωντανεύοντας την ποιήτρια Σαπφώ και τη Νύμφη Βριτόμαρτη, καθώς προσπαθούν να κατανοήσουν τη γλυκόπικρη φύση του πόθου. Η αναζήτηση της επιθυμίας και της ταυτότητας διαποτίζει τη νοσταλγική περιπλάνηση των ηρωίδων της ταινίας κυανό, των Λίλιθ Κράξνερ και Μιλένα Τσερνόφσκι, ενώ, με κωμικό τόνο, ο Χάιντς Έμιγκχολτς στο Κουστούμι στοχάζεται πάνω στο παράδοξο της ανθρώπινης ύπαρξης. Μετατοπίζοντας το βλέμμα μας από μια αμιγώς ανθρωποκεντρική οπτική, η ταινία Πέπε του Νέλσον Κάρλος Ντε Λος Σάντος Αρίας, που πήρε την Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας στο Βερολίνο, δίνει φωνή σε έναν ιπποπόταμο που αφηγείται τη σουρεαλιστική ιστορία της μεταφοράς και της θανάτωσής του στην αμερικανική ήπειρο. Από την άλλη, το φιλμ Συλλογικός μονόλογος της Τζέσικα Σάρα Ρίνλαντ διερευνά με ευαισθησία τους δεσμούς που αναπτύσσονται μεταξύ ανθρώπων και ζώων, αμφισβητώντας τις φαντασιακές διαχωριστικές γραμμές που χωρίζουν τα δύο είδη. Την επιλογή των ταινιών έκαναν η Νεφέλη Γκαμπάντ, ο Ιάκωβος Σκενδερίδης και η Μαρία Κομνηνού.
“78 ημέρες” ντεμπούτο της Σέρβας Emilija Gašić που επιλέχθηκε στο τμήμα Bright Future του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ρότερνταμ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ “REFRAMING IMAGES”
Το νεοσύστατο διαγωνιστικό τμήμα «Reframing Images» -σε συνεργασία με την ARTWORKS- στοχεύει να αναδείξει δημιουργούς που εξερευνούν νέες μορφές αφήγησης και κινηματογραφικής φόρμας, εκπλήσσοντας με τη ματιά τους. Ανεξαρτήτως διάρκειας ή είδους (μυθοπλασία, κινηματογραφικά δοκίμια, δημιουργικά ντοκιμαντέρ, πειραματικές ή εικαστικές ταινίες), το τμήμα παρουσιάζει 26 έργα 27 σκηνοθετών (15 με γυναικεία υπογραφή), από 2 έως 85 λεπτά, προερχόμενα από διαφορετικές χώρες -Αργεντινή, Νιγηρία, Καμπότζη, Ελλάδα, Παλαιστίνη, Ιράν, Κύπρος, Ταϊλάνδη, Ιαπωνία, Ινδία, Λίβανος, Βραζιλία, Χιλή κ.α.. όλα σε ελληνική πρεμιέρα.
Ανάμεσα στους δημιουργούς που θα παρευρεθούν στο φεστιβάλ: η βραβευμένη Σέρβα Emilija Gašić, της οποίας το ντεμπούτο 78 ημέρες επιλέχθηκε για το τμήμα Bright Future του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ρότερνταμ. Η διεθνώς καταξιωμένη Χιλιανή σκηνοθέτις και εικαστικός Malena Szlam, της οποίας το έργο περιλαμβάνεται στη μόνιμη συλλογή του MoMA. Ο Μαροκινός εικαστικός Hicham Gardaf, του οποίου τα έργα που μελετούν τις πολιτικές του τόπου και του τοπίου, έχουν προβληθεί σε φεστιβάλ όπως του Βερολίνου και σε μουσεία όπως το Kέντρο Πομπιντού. Ο Αργεντίνος Pablo Marín, κριτικός κινηματογράφου, σκηνοθέτης και καθηγητής στην φημισμένη σχολή κινηματογράφου Elias Querejeta Zine Eskola (EQZE) στο Σαν Σεμπαστιάν, με διεθνή αναγνώριση για τις ταινίες του, οι οποίες έχουν προβληθεί σε φεστιβάλ όπως της Νέας Υόρκης και του Ρότερνταμ. Η Κινεζοκαναδή εικαστικός Daphne Xu, που διερευνά την πολιτική και ποιητική του τόπου και της διασποράς, μέσα από την ταινία της με πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο και προβολή στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Η Shambhavi Kaul, Ινδή εικαστικός και σκηνοθέτις πειραματικού κινηματογράφου, που δημιουργεί κόσμους που αναδιαρθρώνουν το χρόνο και τον χώρο, με το έργο της να έχει παρουσιαστεί σε φεστιβάλ του Τορόντο, του Βερολίνου, του Ρότερνταμ κ.α. και σε μουσεία όπως το MoMA και η Tate Modern. Ο Nate Lavey, πειραματικός σκηνοθέτης και φωτογράφος με ισχυρό ενδιαφέρον για την πολιτική και το τοπίο, του οποίου η μικρού μήκους Πολύ λεπτή εργασία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών του τελευταίου Φεστιβάλ Καννών, όπως και η ταινία αποφοίτησης H σκιά μας της Αργεντίνας Agustina Sánchez Gavier.
Και οι δικοί μας: ο σκηνοθέτης Λευτέρης Παναγιώτου, που με την κινηματογραφική του προσέγγιση αντιστέκεται στις κυρίαρχες μονοδιάστατες αφηγήσεις. Η Νίνα Αλεξανδράκη, που αναζητά τη βαθιά οικειότητα της εμπειρίας με βάση τη φιλοσοφία και τον κινηματογράφο. Η Κύπρια καλλιτέχνις και υποψήφια διδάκτωρ Κινηματογράφου Μαρία Αναστασίου, της οποίας το έργο έχει παρουσιαστεί στο BFI Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λονδίνου και το Μουσείο Γουίτνεϊ της Νέας Υόρκης. Η Δανάη Ηώ, που εξετάζει τη διαδικασία δημιουργίας συλλογικών και προσωπικών αφηγημάτων, με την δουλειά της να έχει προβληθεί στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ρότερνταμ και το Ινστιτούτο Σύγχρονων Τεχνών (ICA) του Λονδίνου. Ο Αλέκος Αλεξιάδης, που αναλύει τη σχέση του σινεμά με τη θεωρία και την επιστημολογία μέσω κινηματογραφικών δοκιμίων.
Την επιλογή των ταινιών έκαναν η Νεφέλη Γκαμπάντ και ο Ιάκωβος Σκενδερίδης. Το τμήμα σε συνεργασία με την ARTWORKS και μέσα από τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) προσφέρει το Bραβείο ARTWORKS Καλύτερης Ταινίας, ύψους 5.000 ευρώ ενισχύοντας κινηματογραφιστές που καινοτομούν και πειραματίζονται με την κινούμενη εικόνα, συμβάλλοντας καθοριστικά στην εξέλιξη της σύγχρονης κινηματογραφικής τέχνης. Την κριτική επιτροπή απαρτίζουν οι SNF ARTWORKS Fellows του πεδίου της Κινούμενης Εικόνας, Νεριτάν Ζιντζιρία, Χριστίνα Κουτσοσπύρου και Κωστή Χαραμουντάνη.
“Οκτώ καρτ ποστάλ από την Ουτοπία” (2024) του πολυβραβευμένου Ράντου Ζούντε
ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ: ΡΑΝΤΟΥ ΖΟΥΝΤΕ, ΑΝΤΟΥΑΝΕΤΤΑ ΑΓΓΕΛΙΔΗ
Το 13ο ΦΠΚΑ παρουσιάζει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, αναδρομικό αφιέρωμα στο έργο του ανατρεπτικού, πολυβραβευμένου Ράντου Ζούντε, με την υποστήριξη της πρεσβείας της Ρουμανίας. Από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νέου Ρουμάνικου κινηματογράφου, δημιουργός της αγαπημένης στη χώρα μας και βραβευμένης με Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο ταινίας Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό ο δημιουργός θα παραδώσει masterclass το Σάββατο 14/12 (ώρα 2 μ.μ.), το οποίο θα συντονίσει ο κριτικός κινηματογράφου Χρήστος Μήτσης. To φεστιβάλ θα προβάλλει σε ελληνική πρεμιέρα, μετά την παγκόσμια στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο, τα δύο τελευταία του ντοκιμαντέρ Οκτώ καρτ ποστάλ από την Ουτοπία (2024) και Ύπνος #2 (2024). Ενώ η ρετροσπεκτίβα περιλαμβάνει ακόμη 7 μεγάλου μήκους και 4 μικρού μήκους του δημιουργού, δίνοντας εκτενές δείγμα της φιλμογραφίας του που χαρακτηρίζεται από μοναδικό συνδυασμό μαύρου χιούμορ, αιχμηρού κοινωνικοπολιτικού σχολιασμού -ιδίως απέναντι στον σύγχρονο καπιταλισμό- και κριτικού στοχασμού πάνω στη ρουμανική ταυτότητα και ιστορία.
“Οι ώρες – Μια τετράγωνη ταινία” (1995), της Αντουανέττας Αγγελίδη
Την μακρόχρονη κινηματογραφική συνεισφορά της δημιουργού Αντουανέττας Αγγελίδη τιμά επίσης το 13ο ΦΠΚΑ, με αναδρομικό αφιέρωμα στην πρωτοπόρο του φεμινιστικού κινηματογράφου. Η ιδιοσυγκρασιακή δημιουργός και απόλυτη εκπρόσωπος του πειραματικού και πρωτοποριακού σινεμά στην Ελλάδα, τον περασμένο Μάιο τιμήθηκε με το μεγαλύτερο βραβείο πειραματικού σινεμά στον κόσμο, από τα Anthology Film Archives της Νέας Υόρκης, το Ground Glass Award του 2024.
Από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του μοντερνισμού στον ελληνικό κινηματογράφο. βαθιά πολιτικοποιημένη και μυημένη σε ριζοσπαστικά διανοητικά ρεύματα, όπως η ψυχανάλυση, η δημιουργός, από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 κατασκευάζει αρχιτεκτονικά μια οπτική γλώσσα που αποδομεί την πατριαρχική αναπαράσταση των γυναικών, αλλά και προσφέρει ποιητικές εικόνες μιας παράδοξης αφύπνισης, μέσω του ονείρου και του ανοίκειου, στους βυθούς του ασυνειδήτου και της επιθυμίας.
Θα προβληθούν και οι τέσσερις εμβληματικές πειραματικές ταινίες της: Κλέφτης ή η πραγματικότητα (2001), Οι ώρες – Μια τετράγωνη ταινία (1995), Τόπος (1985), Idées Fixes / Dies Irae (Παραλλαγές στο ίδιο θέμα) (1977), δύο μικρού μήκους: Ώρα μεσημεριού (2006) και 121280 Ritual (1980/2008), και το ντοκιμαντέρ Έμμονες ώρες στον τόπο της πραγματικότητας – Εξομολογήσεις της Αντουανέττας Αγγελίδη (ή ένα δοκίμιο για το βλέμμα της) που γύρισε η κόρη της Ρέα Βαλντέν το 2022 .
Το Σάββατο 7/12 (ώρα 4:30 μ.μ.), η Αντουανέττα Αγγελίδη θα δώσει masterclass και αμέσως μετά θα ακολουθήσει Διάλογος για το έργο της και ανοιχτή συζήτηση με το κοινό. Την εκδήλωση συντονίζει η Ρέα Βαλντέν.
“Τελευταία πνοή”, η νέα ταινία του Κώστα Γαβρά
ΑΦΙΕΡΩΜΑ «Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατον να πας»: ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΑΣ
Το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου, το 13ο ΦΠΚΑ και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος τιμά τον σπουδαίο Eλληνογάλλο σκηνοθέτη και πρόεδρο της Γαλλικής Ταινιοθήκης, Κώστα Γαβρά, στον οποίο θα δοθεί τιμητικό βραβείο (που φιλοτέχνησε η Αφροδίτη Λίτη) για το σύνολό του έργου του. Στη βραδιά που θα παρευρεθεί και η σύζυγός του, παραγωγός Μισέλ Ρέι-Γαβρά και ο συνεργάτης του Εντουί Πλενέλ, θα προβληθεί σε ελληνική πρεμιέρα η νέα του ταινία Τελευταία πνοή (2024), την οποία η Μαρία Κομνηνού χαρακτηρίζει «μια υπέροχη ελεγεία για το να πεθαίνεις με αξιοπρέπεια». Στην ταινία που ο Κώστας Γαβράς εμπνεύστηκε από το ομώνυμο βιβλίο του φιλοσόφου Ρεζίς Ντεμπρέ και του γιατρού Κλοντ Γκραντζ, ένας γιατρός και ένας διάσημος συγγραφέας στοχάζονται για τη ζωή και τον θάνατο. «Στα 91 μου χρόνια και με τον θάνατο να διαφαίνεται στον ορίζοντα, είναι φυσιολογικό να αναρωτιέμαι συχνά: πώς θα τελειώσουν όλα αυτά; Όταν έρθει η ώρα, θα μπορέσω να τελειώσω τις μέρες μου με αξιοπρέπεια;», λέει ο ίδιος.
Στο αφιέρωμα του φεστιβάλ «Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατον να πας» στον δημιουργό, θα προβληθούν ακόμη, σε επόμενες ημέρες, σε ελληνική πρεμιέρα, τα τρία πρώτα επεισόδια από τη σειρά ντοκιμαντέρ δέκα επεισοδίων Ο αιώνας του Κώστα Γαβρά (2024), την οποία συνδημιούργησε με τον Εντουί Πλενέλ, όχι μόνο για να ανατρέξει στην σπουδαία διαδρομή του τον περασμένο αιώνα, αλλά και για να μας αφυπνίσει για την ευθραυστότητα της δημοκρατίας στη σημερινή συγκυρία, μέσα από τον φακό των πολιτικών ταινιών του και με αναφορά σε ιστορικές συνθήκες και γεγονότα.
“Χάππυ Νταίη” (1976), του Παντελή Βούλγαρη
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟ «ΧΑΠΠΥ ΝΤΑΙΗ» ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΒΟΥΛΓΑΡΗ
Η αγαπημένη ενότητα του ΦΠΚΑ «Αποκατεστημένες και Υπέροχες» μας προτείνει να ανακαλύψουμε εκ νέου στη μεγάλη οθόνη κλασικές, σπάνιες, αλλά και ξεχασμένες ή χαμένες ταινίες. Σε παγκόσμια πρεμιέρα, θα παρουσιαστεί η ψηφιακά αποκατεστημένη σε 4Κ και 35mm ταινία του Παντελή Βούλγαρη, Χάππυ Νταίη (1976). Μια ταινία που όπως λέει η Μαρία Κομνηνού, «αντιμετωπίζει το πρόβλημα της Μακρονήσου σαν μικρόκοσμο του διχασμού και της διάσπασης της δημόσιας σφαίρας στην Ελλάδα. […] ο Βούλγαρης προσεγγίζει το θέμα του με έντονη νεορεαλιστική και ουμανιστική ματιά».
Η ταινία αποτελεί το πρώτο επίτευγμα του νέου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών για τη Διατήρηση και Προώθηση της Κινηματογραφικής Κληρονομιάς της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Η προβολή, παρουσία του σκηνοθέτη, την Πέμπτη 12/12, είναι μέρος του προγράμματος της Ένωσης Ευρωπαϊκών Ταινιοθηκών «A Season of Classic Films» 2024.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμα την βωβή ταινία της γεωργιανής πρωτοπορίας, Η γιαγιά μου του Κοτέ Μικαμπερίτζε (1929), που διακωμωδεί τη σοβιετική γραφειοκρατία με ντανταϊστικό ύφος. Η ταινία θα προβληθεί με ζωντανή μουσική από τον Λόλεκ –ο οποίος έχει ντύσει με τη μουσική του και το τρέιλερ του φεστιβάλ. Την πειραματική Επιστροφή στη λογική (1923), που αποκαταστάθηκε πρόσφατα μαζί με άλλες ταινίες του Μαν Ρέι. Ένα σουρεαλιστικό οπτικό ποίημα, με μουσική επένδυση από τον σκηνοθέτη Τζιμ Τζάρμους και το συγκρότημα SQÜRL με τον Κάρτερ Λόγκαν. Και την ταινία Μαύρος Θεός, Λευκός Διάβολος του Γκλάουμπερ Ρόσα (1964), που παρουσιάζεται σε επετειακή προβολή για τα 40 χρόνια της. Ταινία-ορόσημο του βραζιλιάνικου κινήματος «Cinema Novo», που ισορροπεί ανάμεσα στην οπτικοακουστική ποίηση και στην πολιτική καταγγελία της ταξικής εκμετάλλευσης και των προεκτάσεών της στους καταπιεσμένους.
“Σενάρια” (2024) των Ζαν-Λικ Γκοντάρ, Φαμπρίς Αρανιό, Ζαν-Πολ Μπατατζιά
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΖΑΝ-ΛΙΚ ΓΚΟΝΤΑΡ
Εννέα ταινίες, προσχέδια ή οπτικά σενάρια των μεγάλου μήκους ταινιών του παρουσιάζει αυτό το ξεχωριστό αφιέρωμα που επιμελήθηκαν η Νικόλ Μπρενέζ και ο Πολ Γρίβας στον μοναδικό και αξέχαστο Ζαν-Λικ Γκοντάρ. Ανάμεσα στις ταινίες τα δύο μεταθανάτια έργα του, Παρουσίαση του τρέιλερ της ταινίας Σενάριο και Σενάρια, τα οποία ολοκληρώθηκαν το 2024 από τον Φαμπρίς Αρανιό και τον Ζαν-Πολ Μπατατζιά και αποτελούν το αποκορύφωμα επτά δεκαετιών υλιστικών στοχασμών για τη δημιουργία Τέχνης. Στην ταινία Σενάρια, μάλιστα, ο Γκοντάρ εμφανίζεται λίγο πριν φύγει οριστικά από κοντά μας με υποβοηθούμενη ευθανασία…
Όπως σημειώνει η Μίτρα Φαραχανί, «η ταινία Σενάρια έγινε το τελευταίο κινηματογραφικό έργο του Γκοντάρ. Αυτό ήταν σίγουρο. Αλλά δεν ήξερε αν θα το γύριζε ή όχι. Το σώμα του άρχισε να κουράζεται. Τελικά, έκλεισε ραντεβού με τον θάνατο για τις 13 Σεπτεμβρίου. Περίπου μια βδομάδα πριν, εισήλθε σε μια κατάσταση έμμονης ανάγκης να ολοκληρώσει μια δίπτυχη ταινία με τίτλο DNA, Fundamentals και MRI, Odyssey. Με τη βοήθεια του Ζαν-Πολ Μπατατζιά και του Φαμπρίς Αρανιό (επί μακρόν βοηθών του), κατασκεύασε αυτό το τελευταίο φιλμ, που επρόκειτο να ονομαστεί Σενάρια. Έδωσε πολύ ακριβείς οδηγίες και, την παραμονή του θανάτου του, σκηνοθέτησε το τελευταίο πλάνο του εαυτού του για να το ολοκληρώσει». Το αφιέρωμα περιλαμβάνει και τα κινηματογραφικά δοκίμια του Πολ Γρίβα, τα οποία επανεξετάζουν υλικό από τα γυρίσματα των ταινιών Η δική μας μουσική και Film Socialisme.
Η ταινία “Αντίο, Λακάν” του Ελληνοαμερικανού Ρίτσαρντ Λεντς, επεξεργάζεται το τραύμα της ανεκπλήρωτης μητρότητας και την ψυχαναλυτική θεραπεία του
ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ
Στις Ειδικές Προβολές του φεστιβάλ, πέρα από την ταινία λήξης του Λεός Καράξ, Δεν είμαι εγώ, θα δούμε: Την τελευταία ταινία του πολυβραβευμένου Φιλιππινέζου παλιού γνώριμου του ΦΠΚΑ, Λαβ Ντίαζ, Φαντοσμία, διάρκειας 245 λεπτών, η οποία πραγματεύεται τη βία μεταξύ των ανθρώπων σε μια απόκοσμη σωφρονιστική αποικία κι έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας. Το ντοκιμαντέρ Cinégraphies, γυναίκες της θύελλας (Μέρος 1) της Σελίν Ρουιβό, εξέχουσας εμπειρογνώμονος στην αποκατάσταση αρχειακών συλλογών η οποία πέρασε από την άλλη πλευρά της κάμερας, παραδίδοντάς μας ένα δοκίμιο για τον γυναικείο πειραματικό κινηματογράφο της δεκαετίας του ’70, συνοδευόμενο από τις δύο πειραματικές ταινίες της Μάγιας Ντέρεν, Τελετουργία σε μεταμορφωμένο χρόνο και Το μάτι της νύχτας. Το Σελιλόιντ αντεργκράουντ του Εχσάν Κοσμπάχτ που αφηγείται ιστορίες κινηματογραφοφιλίας από το Ιράν. Το Αντίο, Λακάν του Ελληνοαμερικανού σκηνοθέτη και παραγωγού Ρίτσαρντ Λεντς που επεξεργάζεται μυθοπλαστικά το τραύμα ανεκπλήρωτης μητρότητας και την ψυχαναλυτική θεραπεία του. Τέλος, την πειραματική ταινία Μέτρα λιτότητας των Μπεν Ράσελ και Γκιγιόμ Καγιό (επίσης διαγωνιζόμενων και καλεσμένων του φεστιβάλ) η οποία απεικονίζει τα πολιτικοποιημένα Εξάρχεια της Αθήνας, με χειροποίητη χρωματική επεξεργασία του φιλμ.
https://youtu.be/dGEyCt8RYco
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Εκτός από τα προαναφερόμενα masterclasses της Αντουανέττας Αγγελίδη (7/12) και του Ράντου Ζούντε (14/12), οι παράλληλες δράσεις περιλαμβάνουν: στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Ψηφιοποίηση, Αποκατάσταση και το μέλλον των Ευρωπαϊκών Φιλμικών Αρχείων» (12/12, Ινστιτούτο Γκαίτε). Συζήτηση Παραγωγή σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά για ταινίες δημιουργών και ντοκιμαντέρ σε συνεργασία με το ΕΚΚΟΜΕΔ (13/12, Ινστιτούτο Γκαίτε). Και τα δύο παρουσία σημαντικών ομιλητών/ομιλητριών από Ελλάδα και εξωτερικό.
Επιπλέον, την Κυριακή 8/12, στην Ταινιοθήκη, θα διεξαχθεί σε συνδιοργάνωση με την ARTWORKS η συζήτηση στρογγυλής τράπεζας “Reframing Images” x ARTWORKS: Εξερευνώντας την τομή του κινηματογράφου και της σύγχρονης τέχνης / Exploring the intersection of cinema and contemporary art με τη συμμετοχή έξι δημιουργών από το νεοσύστατο Διαγωνιστικό Τμήμα «Reframing Images» και συντονιστή της συζήτησης τον σκηνοθέτη Μενέλαο Καραμαγγιώλη.
13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας
5-18 Δεκεμβρίου 2024
στις δύο αίθουσες της Ταινιοθήκης, Ιερά Οδός 48, μετρό Κεραμεικός
Instagram | Facebook | Website
Όλες οι ταινίες προβάλλονται με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους (οι αγγλόφωνες μόνο με ελληνικούς)
Εισιτήρια: 6 ευρώ (γενική είσοδος)
Πακέτα: 5 προβολές/25 ευρώ, 10 προβολές/35 ευρώ
Φοιτητικό – Παιδικό – ΑμεΑ – Άνεργοι – Ατέλειες – Άνω των 65 ετών: 10 προβολές/25 ευρώ
Προσφορά: Στις απογευματινές προβολές (με ώρα έναρξης μέχρι τις 7 μ.μ.), οι πρώτοι 20 σπουδαστές έχουν την ευχέρεια να παρακολουθήσουν την ταινία της αρεσκείας τους, με την επίδειξη της φοιτητικής τους ταυτότητας.
Επιλεγμένα προγράμματα του φεστιβάλ θα παρουσιαστούν (και) online στη διεύθυνση: online.tainiothiki.gr
Εισιτήρια online: 3 ευρώ
