Η Βληχή του Γιώργου Λάνθιμου πάει στην Νέα Υόρκη

Αυτό το Έργο Τέχνης θέλει ορχήστρα και μουσικά σύνολα. Και την κατάλληλη αίθουσα για να ταξιδέψει. Αλλιώς μένει ακούνητη στις ρωγμές της ιστορίας της και περιμένει. Την σωστή ώρα. Όπως τώρα δηλαδή. Που ένα από τα παλαιότερα και σημαντικότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης (NYFF), ανοίγει τις ωραίες του αίθουσες, στις 29/9-15/10/23, στο Lincoln Center, για να υποδεχτεί αυτή την ξεχωριστή συνεργασία / συμπαραγωγή της Λυρικής Σκηνής και του Οργανισμού ΝΕΟΝ με τον πιο διεθνή μας σκηνοθέτη, τον Γιώργο Λάνθιμο.

Η ταινία που αποτελεί ανάθεση του προγράμματος The Artist on the Composer και ταξιδεύει στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της ΕΛΣ, είχε προλάβει να κάνει διθυραμβική πρεμιέρα, μήνες πριν, στην κεντρική αίθουσα της Λυρικής με την παρουσία της Αμερικανής πρωταγωνίστριας να κλέβει όλα τα φλας -κυριολεκτικά και τόσο κλισεδιάρικα όσο ακούγεται.

Πολλά τα θαυμαστά στοιχεία αυτής της «μικρής» ταινίας που θυμόμαστε. Το βαρύ χωρίς λέξεις ασπρόμαυρο προφίλ της, το σταθερό κινηματογραφικό «άβολο» του σκηνοθέτη, τα heartbreaking τοπία της Τήνου, τους πλούσιους σε φυσικά συναισθήματα ερασιτέχνες ντόπιους «ηθοποιούς», τη παγανιστική αρχέγονη διάθεση ενός παραμυθιού ή μύθου που καλείται για πρώτη φορά να ειπωθεί, και φυσικά πρώτα και πάνω από όλα την κάμερα που φλερτάρει σχεδόν «διεισδυτικά» με τα περισσότερα γυμνά σημεία του κορμιού της κεντρικής πρωταγωνίστριας. Κανείς δεν σοκαρίστηκε με αυτό το τελευταίο. Και κανείς δεν ξαφνιάστηκε με την ασφάλεια που νοιώθει πλέον η Emma Stone στις οδηγίες του Έλληνα μέντορα της – μετρούν εξάλλου ήδη τέσσερις συνεργασίες. Μετά το The Favourite και τη Βληχή ακολουθεί το Poor Things που κάνει πρεμιέρα στο φετινό Φεστιβάλ της Βενετίας και το And που βρίσκεται στο post production και σηματοδοτεί και την πρώτη τους κοινή γνωριμία με τις λέξεις του Ευθύμη Φιλίππου στο σενάριο.

Μη ψάξεις για ευδιάκριτο φιλμικό στόρι- όπως Αμερική. Ο φημισμένος πια σκηνοθέτης δεν το αγαπά και ιδιαίτερα. Η αίσθηση της εικόνας μέσα από μια σειρά σεναριακούς μυστηριακούς υπαινιγμούς,  έχουν την πρώτη θέση στην ιεραρχία της κινηματογραφικής αυτής συνωμοσίας. Για να βάλουμε όμως τα πράγματα σε μια πρώτη θέση, η ιστορία καταγράφει πως μέσα σε ένα φτωχικό πετρόχτιστο σπίτι ο έρωτας, ο θάνατος, ο οργασμός, και η ανάσταση μπερδεύονται περισσότερο από όσο ένα ερωτευμένο με την μαθηματική ευκρίνεια μυαλό θα μπορούσε να αντέξει. Η σεξουαλική «ικανοποίηση» για παράδειγμα της πρωταγωνίστριας, με το αιδοίο της τοποθετημένο στο πρόσωπο του «νεκρού» άντρα της, μπροστά σε ένα εικόνισμα της Παναγίας, απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί αιρετικό ή βλάσφημο. Η  παθιασμένη του, προσωπική, κινηματογράφηση, το οδηγεί απευθείας στο τοπ λίστ με τις πιο ενδιαφέρουσες σκηνές του Λανθιμικού σύμπαντος. 

Ο Γιώργος Λάνθιμος έχει υπογράψει πέρα από τη σκηνοθεσία και την παραγωγή και το σενάριο της ταινίας η οποία γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στην Τήνο τον Φεβρουάριο του 2020, λίγο πριν η πανδημία δείξει το πρώτο της χαμόγελο και ρίξει το πρώτο της δάγκωμα. Για αυτό και πήρε δύο και βάλε χρόνια μέχρι να δείξει την μαγεία που κρύβει στις εικόνες της, τον Μάιο του 2022. Όπως έχει δηλώσει κι ο ίδιος, βασικός οδηγός του για τη δημιουργία της ταινίας του,  έχει σταθεί το ντοκιμαντέρ του 1960, «Μακεδονικός Γάμος».  Το μουσικό σενάριο αποτελείται από έργα των Γ.Σ.Μπαχ / Κνούτ Νύστεντ και Τόσιο Χοσοκάβα και ερμηνεύεται ζωντανά συνοδεία μουσικών συνόλων- ένας τρόπος να θυμηθούμε πως ξεκίνησαν όλα, μέσα στη σιωπή και με συνοδεία μουσικής . Αυτή είναι όμως και η δυσκολία μετακίνησης της και συμμετοχής της στα κινηματογραφικά φεστιβάλ του πλανήτη, αφού η παρουσίαση της, συνοδεία ζωντανής μουσικής, με συγκεκριμένα σύνολα, αποτελεί βασική προϋπόθεση.

Η Emma Stone σε ένα q&a που ακόμη το θυμούνται όλοι είχαν την τύχη να είναι εκεί