Η τηλεοπτική διαπόμπευση (ή υπερπροβολή) των μελών της Χ.Α. υπό μορφή καθημερινού σίριαλ, κατάντησε γρήγορα κουραστική και ίσως ύποπτη (η καχυποψία απέναντι στο πλαδαρό και “ό, τι να΄ναι” πλέον, παραδοσιακό τηλεοπτικό καθεστώς είναι δεδομένη), αυτό όμως δεν θα έπρεπε να αναιρεί την αξία της πολιτικής απόφασης για την παραπομπή της οργάνωσης στη δικαιοσύνη. Δεν πρόκειται ακριβώς για “ρεσιτάλ δημοκρατίας” όπως το πουλάει ,δικαιολογημένα, η κυβέρνηση αλλά μια (έστω και καθυστερημένη) πολιτική επιλογή. Ερωτηθείς στο πρόσφατο συνέδριο φιλοσοφίας στην Αθήνα “αν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ποινικά η Χ.Α.”, ο επιφανής κοινωνιολόγος Γιούργκεν Χάμπερμας ανασήκωσε τους ώμους και – επιθυμώντας προφανώς να μην μπλέξει με τα πίτουρα και τα πρωτοσέλιδα των ελληνικών Μέσων – είπε απλά ότι πρόκειται για ζήτημα πολιτικής απόφασης σε συνάρτηση με το σχετικό νομικό πλαίσιο. Μένει να φανεί αν αυτή η απόφαση αποτελεί, μεταξύ άλλων, προπομπό γενικής καταστολής των “άκρων” στα πλαίσια της περιβόητης σχετικής θεωρίας, η οποία είναι άλλη μια ακραία θεωρία (ή προβοκάτσια, ή πολιτικάντικο εύρημα, ή αντανακλαστική αντίδραση σε αντικοινωνικές συμπεριφορές και αντιλήψεις) των ημερών και πάντως όχι η πιο ακραία.
Κάπως έτσι καταρρίπτεται, για μένα, η θεωρία των άκρων και της εξομοίωσης ανόμοιων ανθρώπων: το θέμα είναι “με ποιον μπορείς να συμβιώνεις τελικά”: και με χρυσαυγίτες δεν μπορείς, όχι επειδή είναι “ακραίοι”, αλλά επειδή είναι ακραία αλλά πολυπληθής, ως απεδείχθη, εκδοχή ενός μέσου τύπου, που για να εκδηλωθεί δεν είχε απόλυτη ανάγκη το “κανάκεμα” του συστήματος, ό, τι κι αν εννοούμε μ’ αυτό.
Υπάρχουν πολύ πιο επίμονες και κατά συρροήν παραπλανητικές θεωρίες που δεν έχουν καν το άλλοθι της “στιγμιαίας παραφροσύνης” λόγω Κρίσης. ‘Οπως το αειθαλές εθνοκεντρικό σλόγκαν “Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες” που ξεκίνησε από δημαγωγική πιπίλα της Μεταπολίτευσης για να καταλήξει “αντιμνημονιακό” πασπαρτού στην Εποχή της Κρίσης. Πολύ ανθεκτικό πραγματικά σλόγκαν παρόλο που (ή ίσως ακριβώς επειδή) πρόκειται για ύπουλα ανέξοδο σύνθημα πανηγυρικής εσωστρέφειας που οικειοποίηθηκε πρώτος ο Ανδρέας Παπανδρέου και εσχάτως το καπηλεύτηκε η Χ.Α. αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ κατά τόπους, αν δεν κάνω λάθος. Αυτό δε δικαιώνει κατά κανένα τρόπο την “θεωρία των άκρων” – Ο ΣΥΡΙΖΑ καλώς ή κακώς προφανώς και δεν είναι “άκρο”- απλά επιβεβαιώνει οτι η Χ.Α. είχε χτυπήσει φλέβα σε κάτι που είναι ή μοιάζει πολύ με κάτι “μέσο”, αν είμαστε ειλικρινείς Το γεγονός ότι οι επικεφαλείς της οργάνωσης είναι περήφανοι χουντόσποροι και φετιχιστές του γερμανικού εθνικοσοσιαλισμού – ο προσδιορισμός “Ναζί” έχει αρχίσει να μοιάζει κολακευτικός για τέτοια άτομα λες και μιλάμε για κακούς εξωγήινους από άλλο πλανήτη – δεν αλλάζει το γεγονός ότι ο μέσος ψηφοφόρος τους είναι απλά κάποιος που δε θα μπορούσες να βρίσκεσαι ποτέ στον ίδιο χώρο, όχι από ιδεολογικό καθήκον, αλλά επειδή προφανώς η στήριξη της Χ Α δεν αποτελεί το μοναδικό κουσούρι του/της.
Κάπως έτσι καταρρίπτεται, για μένα, η θεωρία των άκρων και της εξομοίωσης ανόμοιων ανθρώπων: το θέμα είναι “με ποιον μπορείς να συμβιώνεις τελικά”: και με χρυσαυγίτες δεν μπορείς, όχι επειδή είναι “ακραίοι”, αλλά επειδή είναι ακραία αλλά πολυπληθής, ως απεδείχθη, εκδοχή ενός μέσου τύπου, που για να εκδηλωθεί δεν είχε απόλυτη ανάγκη το “κανάκεμα” του συστήματος, ό,τι κι αν εννοούμε μ’ αυτό. Οι γλωσσολόγοι (η πιο ειδικά, οι αργκολόγοι της Κρίσης) στο μέλλον θα έχουν πολύ δουλειά με την ελευθέρια χρήση όρων όπως “συστημικός – αντισυστημικός”, “εξουσία”, “αντιεξουσιαστής”. Είναι πολλές φορές που νομίζει κανείς ότι οι λέξεις / έννοιες “σύστημα” και “εξουσία” όχι μόνον έχουν γίνει με το ζόρι εντελώς ταυτόσημες, αλλά σημαίνουν πλέον “αυτό που μας τη σπάει” γενικώς. Δεν αποτελεί όμως η πλήρης απονομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος (της “φαυλοκρατίας” που έλεγαν κάποτε και οι Απριλιανοί), σε συνάρτηση με την ηθική νομιμοποίηση βίαιων και εντελώς αμφιλεγόμενων συχνά “αντισυστημικών” εκδηλώσεων, το αγαπημένο φαΐ του φασισμού; Μια φίλη πρόσφατα, μου είπε ότι συνάντησε τις προάλλες μετά από πολύ καιρό, ένα πολύ συγγενικό πρόσωπο και δεν κατάφερε, αν και έμπειρη και καλλιεργημένη μαρξίστρια, να καταλάβει αν ο συνομιλητής της επιτίθεται στο “σύστημα” από την άκρα δεξιά ή από την άκρα αριστερά (μάταια περίμενε κάποιο ρατσιστικό σχόλιο για να καταλήξει).
Όταν η Σώτη Τριανταφύλλου είχε εκφράσει την (σε πρώτο επίπεδο παράδοξη) άποψη ότι η “Ελλάδα είναι μια αριστερή συντηρητική χώρα”, ίσως να εννοούσε ότι υπάρχουν πολλοί βαθιά συντηρητικοί άνθρωποι, οι οποίοι δεν αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως τέτοιους, επειδή επιμένουν να βαυκαλίζονται με εμμονές σε μετεμφυλιακούς ή μεταπολιτευτικούς όρους και ιδεοληψίες. Το συντηρητικό σύνθημα “Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες” έχει βολτάρει κατά καιρούς σ’ όλο σχεδόν το μήκος του πολιτικού φάσματος, και παραμένει ακμαίο, όπως παραμένει δημαγωγικό και ξενοφοβικό είτε έχει στόχο τη “Δύση” είτε τους οικονομικούς μετανάστες – είτε χρησιμοποιείται στην εποχή μας από ρατσιστές είτε από νεο – αυριανιστές με απόλυτο έμβλημα τη Μέρκελ ντυμένη τραβεστί Χιτλερ. Σαν τις εκπομπές τύπου Τράγκα που έχουν προβάλλει κατά καιρούς τα τελευταία χρόνια ένα κλιπ από την Ελληνική Βουλή του 1977 με πρωταγωνιστές τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και θέμα την προοπτική ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ, στιγμιότυπο που κορυφώνεται “θριαμαβευτικά” με τη φράση του Αντρέα “Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες”.
“Andreas Papandreou vs Konstantinos Karamanlis (gay)”
Τον παραπάνω τίτλο έχει βάλει (ναι, και με το gay στο τέλος!) αυτός που το ανέβασε, ανεξάρτητα από τις προθέσεις του όμως, η αντιπαράθεση έχει μεγάλο ενδιαφέρον, όπως ίσως και η φρασεολογία, και το ντύσιμο ακόμα, των δύο εκ διαμέτρου διαφορετικού χαρακτήρα ηγετών:
Ανδρέας Παπανδρέου (από το βήμα της Βουλής): Στο μόνο που συμφωνούμε με την κυβέρνηση είναι ότι η απόφαση – η επιλογή της ένταξης της Ελλάδας στην Κοινή Αγορά είναι η πιο κρίσιμη απόφαση που έχει παρθεί για το έθνος η οποία πάρθηκε στον βωμόν του “ανήκομεν εις την Δύσιν”
Κωνσταντίνος Καραμανλής (όρθιος ξαφνικά στην έδρα του, ζητά επίμονα το μικρόφωνο): Το επαναλαμβάνετε αυτό; Με συγχωρείτε; (με γνήσια έκπληξη, αντίθετα από τον υπολογισμένο σαρκασμό του αντιπάλου του, μοιάζει έτοιμος να σταυροκοπηθεί, αλλά δε θα ταίριαζε αυτό με την περίσταση και με το αυστηρό κοστούμι/γιλέκο του). Η Ελλάς ανήκει στο δυτικό κόσμο. Θέλετε από παράδοση, θέλετε από συμφέροντα, ανήκει στο Δυτικό κόσμο. Τι το επαναλαμβάνετε το “ανήκομεν εις την Δύσιν;” Και βέβαια ανήκομεν εις την Δυσιν, όπως άλλοι λαοί ανήκουν στους Αδέσμευτους, άλλοι ανήκουν στους Ανατολικούς, άλλοι ανήκουν στους Αφρικανούς. Υπό την έννοια αυτή ανήκομεν εις την Δύσιν.
(Ο Αντρέας αδράττει τη στιγμή, παίρνει το λόγο και εξαπολύει το θριαμβευτικό punchline: Προτιμάμε να ανήκομεν εις τους Ελληνες! (χειροκρότημα, επευφημίες, υπόκλιση, αυλαία: μεγάλε τον τάπωσες τον ξενόδουλο βλάχο: αυτή τουλάχιστον είναι η ανάγνωση όποιου ανέβασε το κλιπ, ο οποίος προσθέτει στην περιγραφή του βίντεο “και εγκεφαλικό ο θείος !”
Κρίσιμο (και σίγουρα χρήσιμο) ιστορικά αρχειακό στιγμιότυπο, όπως κι αν το δει κανείς. Και οπωσδήποτε “συμβολικό” με την τρέχουσα ξεχειλωμένη έννοια της λέξης. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία, και το σλόγκαν είναι ακόμα εδώ σηματοδοτώντας τις δημαγωγικές διαθέσεις όσων το καπελώνουν αλλά και την άνετη επικράτηση του λαϊκισμού (ε, ναι του λαϊκισμού πώς να το πούμε δηλαδή – η παραδοχή του φαινομένου δε συνιστά απαραίτητα στηριξη του “συστήματος”) σ’ ένα ευρυτάτο πεδίο. Το σύνθημα, από αμυντικό έγινε επιθετικό, δόλωμα στις ξενοφοβικές εκδικητικές τασεις ανερμάτιστων ατόμων. Όσον αφορά στην εμμονή ανεξαρτησίας από τη κακή Δύση, η (“φλώρικη”, και “φιλελέδικη”) επωδός κατά την άποψη μου, θα πρέπει ίσως να είναι οτι η ιδέα της φιλελεύθερης δημοκρατίας δυτικού τύπου (που λέγαμε παλιότερα) αξίζει να ενισχυθεί, και οπωσδήποτε δεν της αξίζει να πεθάνει μαζί με την ιδέα της Μεγάλης Ενωμένης Ευρώπης.
