Είδαμε την Isabella Rossellini στο «Green porno»: τα ζώα το κάνουν αλλιώς!

Στα δεκατέσσερα ανακάλυψε το πάθος της για την επιστήμη της ηθολογίας και δεν το ξέχασε. Όταν το National Geographic της γενέτειράς της Ρώμης δεν ανταποκρίθηκε στην προσπάθειά της για συνεργασία, στράφηκε στην ηθοποιία και το μόντελινγκ. Δημιούργησε αξιομνημόνευτη καριέρα και στα δύο. Παρά το βάρος της καταγωγής από δύο ιερά τέρατα (Ροσελίνι–Μπέργκμαν) ,ακολούθησε τη δική της προσωπική τροχιά και εξακολουθεί να το αποδεικνύει εμπράκτως. Πριν πέντε χρόνια η μούσα του David Lynch και επί σειρά ετών πρόσωπο της Lancôme, επέστρεψε στα πανεπιστημιακά έδρανα για να ολοκληρώσει τις σπουδές της στη βιολογία και να συνεχίσει με μάστερ στο αγαπημένο της θέμα: τη συμπεριφορά του ζωικού βασιλείου. Η ηθολογία εμφανίζεται ως επιστήμη τη δεκαετία του 1950 και στον 21^ο αιώνα πλέον βρίσκεται σε άνθιση. Μήπως επειδή το ανθρώπινο είδος βρίσκεται σε απορία περί τα του ιδίου βασανιστικά ερωτήματα στρέφεται με ανανεωμένο ενδιαφέρον στις συμπεριφορές των ζώων για να εξηγήσει τα ανεξήγητα ή μη διαχειρίσιμα; Εδώ ακριβώς τα πράγματα περιπλέκονται ή απλοποιούνται, εξαρτάται από την οπτική γωνία, τη διάθεση κατανόησης και κυρίως την ευρύτητα της αντίληψης απέναντι στο θαύμα της φύσης ή/και την κτηνωδία της.

Πριν μερικά χρόνια το Green Porno ξεκίνησε πειραματικά ως μίνι σειρά τριών μονόλεπτων επεισοδίων για το κανάλι Sundance με την υποστήριξη του Ρόμπερτ Ρέντφορντ, μετά από παρότρυνση της Μιριέλ Μαγιέτ, γαλλίδας ηθοποιού, διευθύντριας της Κομεντί Φρανσέζ και φίλης της Ροσελίνι με σενάρια γραμμένα από την τελευταία. Όπως είπε χαρακτηριστικά σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε πριν τις παραστάσεις της στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών: “Όπως η Αγκάθα Κρίστι γράφει για εγκλήματα με τρόπο διασκεδαστικό, έτσι κι εγώ εμπνέομαι από τη βιολογία και γράφω τις ιστορίες μου που έχουν όμως επιστημονική βάση. Συμβουλεύομαι τους ειδικούς». Το ίδιο το θέμα είναι τόσο χιουμοριστικό, ενδιαφέρον και απενοχοποιημένο από τις κοινωνικές και πολιτισμικές ανθρώπινες συμβάσεις που δεν θα μπορούσε παρά να ανθίσει και να ταξιδέψει.

Η παρουσίαση που παρακολουθήσαμε έρχεται στο πλαίσιο περιοδείας σε Αμερική, Αυστραλία και Ευρώπη και θα συνεχιστεί εμπλουτιζόμενη μετά τον Οκτώβριο. Στο επίκεντρο βρίσκεται το ίδιο το θέμα –η σεξουαλική συμπεριφορά των ζώων- και όχι η φόρμα. Εξάλλου, δεν πρόκειται ακριβώς για παράσταση αλλά για μια ανοιχτή παρουσίαση σε ευρύ κοινό, μια μεταφορά σε θεατρικό μονόλογο των τηλεοπτικών-ιντερνετικών επεισοδίων.  Θα μπορούσε να είναι διάλεξη σε πανεπιστήμιο. Ακούγεται παράδοξο ίσως και άτοπο όμως το εγχείρημα απέβη επιτυχημένο: Η καλλιτεχνική και χιουμοριστική προσέγγιση της Ροσελίνι σε ένα επιστημονικό θέμα που «πατάει» σε θεατρική διασκευή του Ζαν-Κλωντ Καριέρ. Η συνεργασίες του τελευταίου με «ιερά τέρατα» (Jacques Tati, Luis Buñuel, Jean-Luc Godard, Peter Brook) έχουν καταγραφεί στο κινηματογραφικό Πάνθεον με ταινίες όπως «Η διακριτική γοητεία της μπουρζουαζίας», «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» και πρωτίστως το έπος «Μαχαμπχαράτα», έργο ζωής επί έντεκα συναπτά έτη. Η εκκίνηση της Ροσελίνι είναι επιστημονική αλλά η πρόθεσή της είναι να αναδείξει το χιουμοριστικό στοιχείο της ένωσης των γαμετών που κοινώς αποδίδεται ως σεξουαλικότητα (βιολογικό φύλο) και μέσω αυτού να αφυπνίσει διασκεδάζοντας (entertainer). Η διαφορετικότητα στο ζωικό βασίλειο είναι αναπάντεχα και αποκαλυπτικά φυσική, η διαδικασία αναπαραγωγής εκφράζεται με αξιοθαύμαστη ποικιλομορφία που περιλαμβάνει όλες τις στιγματισμένες προτιμήσεις του ανθρώπινου είδους χωρίς λογοκρισία και με υπερπολλαπλάσια φαντασία, ελευθερία, σοφία, ισορροπία, ένα ατελείωτο ερωτικό παιχνίδι: ο φρύνος διακατέχεται από ασίγαστη ερωτική μανία, η λιβελούλα είναι άκρως ελευθεριάζουσα, η πάπια επιδίδεται σε ομαδικά όργια, τα σαλιγκάρια είναι ο ορισμός του σαδομαζοχισμού, ο αχινός το απαύγασμα του αιθαλώδους ρομαντισμού, ο αστερίας ζωντανή απόδειξη της κλωνοποίησης, τα ελάφια και τα δελφίνια απολαμβάνουν τον ομοφυλόφιλο έρωτα, η ανεμώνη του νερού είναι ασεξουαλική, η αρσενική σουπιά αλλάζει φύλο, το αλογάκι της Παναγίας κανιβαλίζει, η μέδουσα turritopsis nutricula κατέχει το μυστικό της αθανασίας, ενώ υπάρχουν ζώα που δεν χρειάζονται το άλλο φύλο για να αναπαραχθούν.

ο φρύνος διακατέχεται από ασίγαστη ερωτική μανία, η λιβελούλα είναι άκρως ελευθεριάζουσα, η πάπια επιδίδεται σε ομαδικά όργια, τα σαλιγκάρια είναι ο ορισμός του σαδομαζοχισμού, τα ελάφια και τα δελφίνια απολαμβάνουν τον ομοφυλόφιλο έρωτα

Πέραν της βιολογίας και της συζήτησης περί τρόπων αναπαραγωγής, μέσα από το κείμενο καταδεικνύεται η ευρύτητα των ρόλων που ξεπερνούν τα στενά όρια αρσενικού-θηλυκού στις ζωικές κοινωνίες, η σημασία της επιλογής αλλά και των αισθήσεων. Για όλα υπάρχει μια ικανή εξήγηση. Μάθαμε ότι υπάρχουν παρασιτικά αρσενικά (φαναρόψαρο), μουλωχτά αρσενικά (θαλάσσιος ελέφαντας), αρσενικά πάντα καχύποπτα για τη δική τους πατρότητα (λιβελούλα, κηφήνας, αρουραίος), αρσενικά που κυοφορούν (ιππόκαμπος), θηλυκά που σκοτώνουν τα υπερπληθή μικρά τους (χάμστερ) ή αυτοκτονούν προκειμένου να εξασφαλίσουν τη ζωή στα νεογέννητα (αράχνη) και θηλυκά που καθυστερούν κατά το δοκούν την κύηση μέχρι να νοιώσουν ότι είναι έτοιμα και το επιθυμούν (χταπόδι). Για άλλη μια φορά επίσης καταρρίπτεται ο μύθος περί μεγέθους του πέους: οι αναλογίες είναι αντιστρόφως ανάλογες για τον σωματώδη γορίλα και τη λεπτεπίλεπτη πάπια, για τη μπλε φάλαινα και τη μικροσκοπική πεταλίδα που διαθέτει το μεγαλύτερο σε αναλογία σώματος πέος.

Η Ροσελίνι από καθέδρας, πίσω ή μπροστά από ένα πόντιουμ, με γυαλιά πρεσβυωπίας κι ένα λιτό μαύρο φόρεμα που αργότερα έγινε αντρικό μαύρο κοστούμι, παρέδωσε ένα πολύ ενδιαφέρον μάθημα στο κοινό του Φεστιβάλ Αθηνών. Κατά διαστήματα και για του λόγου το αληθές των λεχθέντων προβάλλονταν αποσπάσματα από τα ταινιάκια Green Porno με την ίδια να υποδύεται χαρακτηριστικές περιπτώσεις ζώων μέσα στα κοστούμια τους. Απλή, γοητευτική, με υπέροχη χροιά φωνής, χωρίς υπερβολές και άπλετο χιούμορ που προκύπτει από το ίδιο το κείμενο, έθεσε δημιουργικούς προβληματισμούς για τα καθ’ημάς. Η σοφία της φύσης συνίσταται στην ελευθερία, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Η φύση έχει προ πολλού απαντήσει και λύσει την παθολογία και τα ταμπού του ανθρώπινου πολιτισμού.

Φεστιβάλ Αθηνών, 24-26 Ιουνίου

Green Porno–Live on Stage

Κείμενο: Isabella Rossellini & Jean-Claude Carrière
Καλλιτεχνική εποπτεία: Muriel Mayette
Σχεδιασμός φωτισμών & βίντεο: Antoine Manichon
Ερμηνεία: Isabella Rossellini