Σε έναν επικό του μονόλογο τις προάλλες, ο John Oliver (βρετανικό φυντάνι που ξεπήδησε απ’ το θρυλικό The Daily Show για ν’ αποκτήσει πλέον δική του εκπομπή στο HBO) κατάφερε σ’ ένα δεκάλεπτο μονάχα στο Last Week Tonight να κατακεραυνώσει τη FIFA κι όλα όσα αντιπροσωπεύει. Που κυρίως είναι η διαφθορά και η αλληλοσυγκάλυψη σε επίπεδο τόσο εξόφθαλμο και μιαρό, η νοσηρότητα του οποίου μοιάζει με αυτό που θα έφτιαχνες αν έπαιρνες την Καμόρα και της εφάρμοζες τα αιμομικτικά πρωτόκολλα της αμερικανικής ενδοχώρας των παραμορφωμένων μανιακών δολοφόνων με τα πριόνια, κι ύστερα ξεδιάλεγες τα εκλεκτότερα φυντάνια της και τους έδινες εξουσίες αρχηγών κρατών.
Στα τέλη του μακρινού 2010, λίγους μήνες πριν η Μεγάλη Βρετανία βάλει τον Πρίγκιπα Harry και τον πρωθυπουργό David Cameron στα πλευρά του David Beckham για να εξαπολύσει μια ολομέτωπη επίθεση για τη διεκδίκηση του Παγκόσμιου Κυπέλλου του 2018, το BBC μέσω της εκπομπής Panorama, είχε βγάλει στον αέρα το “FIFA’s Dirty Secrets”, το μάλλον καυστικότερο απ’ τα ημίωρα που έχει αφιερώσει στην ακτινογράφηση των εσωτερικών μηχανισμών της FIFA, ο ερευνητής ρεπόρτερ του καναλιού Andrew Jennings. Ο μανιακός πολέμιος και νούμερο ένα εχθρός της διεθνούς ένωσης ποδοσφαιρικών σωματείων (ο μόνος δημοσιογράφος στον οποίο έχει απαγορευθεί η είσοδος στο στρατηγείο της FIFA), επιστρατεύοντας το καλοκάγαθο κι απατηλά απολογητικό του ύφος, κυνήγησε σαν το σκυλί τα στιγματισμένα από σκάνδαλα κεφάλια του οργανισμού, παρουσιάζοντάς τους ντοκουμέντα καταθέσεων και τραπεζικών συναλλαγών που καταδείκνυαν ευθέως τις κατηγορίες περί χρηματισμών των ψηφοφόρων για τη διαδικασία επιλογής των κρατών που θα έπαιρναν το χρίσμα των διοργανωτών του μεγαλύτερου ποδοσφαιρικού ραντεβού του πλανήτη.
Τα ντοκουμέντα του Jennings, τα οποία ακόμη κι η ίδια η Downing Street προσπάθησε να κρατήσει εκτός οθονών μέχρι και μετά την ψηφοφορία, είχαν ως αποτέλεσμα φυσικά να εξοργίσουν τη FIFA και τον επικεφαλής της, Sepp Blatter, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας για τις αναθέσεις, κάλεσε τους εκλέκτορες να θυμηθούν τους «διαβόλους των media» πριν καταλήξουν στις αποφάσεις τους. Η Μεγάλη Βρετανία έχασε το Παγκόσμιο Κύπελλο από τη Ρωσία, και μερικούς μήνες μετά, στις αρχές του 2011, ο Jennings επανήλθε με το FIFA: Football’s Shame. Ένα δεύτερο ημίωρο, στο οποίο πια είχε καταθέσεις των ίδιων των μελών της βρετανικής ομάδας διεκδίκησης της διοργάνωσης, να παραδέχονται ότι όχι απλώς είχαν σοβαρές ενδείξεις για την ελλειμματική αξιοπιστία των διαδικασιών ανάθεσης, αλλά κι ότι συγκεκριμένα μέλη της FIFA τους καλούσαν να τους δείξουν τι έχουν οι ίδιοι να κερδίσουν αν ψηφίσουν Γηραιά Αλβιώνα. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, κάποιοι απ’ αυτούς ήταν αρκετά σαφείς ώστε να αναφέρουν συγκεκριμένα ποσά και συγκεκριμένους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Ένα αλύγιστο μνημείο διαφθοράς κι αλληλοπροστασίας, η FIFA είναι το ύψιστο τοτέμ όλων όσων πάνε στραβά με το ποδόσφαιρο και το παρασκήνιό του. Κι αν δεν είναι ο μόνος οργανισμός που δεν έχει διατηρήσει άσπιλη τη φήμη και τις διάφανες τακτικές του, είναι σίγουρα ο μεγαλύτερος απ’ τους διαβόλους με τους οποίους τα έχει βάλει ο ασυμβίβαστος Eric Cantona στην ύστερη οπτικοακουστική του καριέρα. Έχοντας ήδη μαζέψει τις κινηματογραφικές του δάφνες υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Ken Loach στο Looking for Eric, ο Γάλλος προβοκάτορας των μετα-αγωνιστικών συνεντεύξεων Τύπου έχει τα τελευταία χρόνια στραφεί στην παραγωγή, με ειδίκευση στο ντοκιμαντέρ. Στο τελευταίο του, το Looking for Rio, ο Cantona στρέφει το φακό του στη χώρα που φιλοξενεί αυτές τις μέρες το δεύτερο μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός της υφηλίου (μετά τους Ολυμπιακούς), εξερευνώντας όχι μόνο τα ύψη και τα βάθη της λατρείας της Βραζιλίας προς την στρογγυλή θεά, αλλά και το εύρος των θυσιών που κλήθηκε να κάνει για να φιλοξενήσει το φετινό Μουντιάλ, ξοδεύοντας δισεκατομμύρια δημόσιου χρήματος για μια διοργάνωση που θα αφήσει πίσω της εγκαταστάσεις-μαμούθ να μαζεύουν κοτσιλιές στα βάθη του Αμαζονίου, μετατοπίζοντας βιαίως ολόκληρους πληθυσμούς για να μην χαλάνε οι φαβέλες τη μόστρα του Sepp Blatter, και υιοθετώντας σωρεία νομοθετικών και φορολογικών ρυθμίσεων για να μη χαλάσει τους ισολογισμούς των χορηγών της FIFA.
Εδω και χρόνια, βέβαια, η διαφθορά και το ποδόσφαιρο πάνε χεράκι-χεράκι, ειδικά όταν μιλάμε για τη Λατινική Αμερική, μια ήπειρο όπου οι ταξικοί διαχωρισμοί συναντούν ίσως την πιο ακραία τους πόλωση σε βαθύπλουτους και πάμφτωχους. Διαχρονικό παράδειγμα των παιχνιδιών που παίζονται πίσω απ’ το παιχνίδι του ποδοσφαίρου, είναι η πιο σοκαριστική απ’ τις ιστορίες που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια στα παρασκήνια του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Αυτή με τον Andres Escobar και το θανάσιμο αυτογκόλ του στο Μουντιάλ του ’94 στις ΗΠΑ. Το οποίο ακολουθήθηκε, όχι μόνο απ’ τον αποκλεισμό της Κολομβίας απ’ τη διοργάνωση, αλλά και από έξι σφαίρες στην πλάτη του λίγες μέρες μετά, παρότι ήταν ένας τους λαοφιλέστερους κι επιφανέστερους ποδοσφαιριστές της χώρας,. Το συγκλονιστικό ημίωρο ντοκιμαντέρ των Jeff και Michael Zimbalist, The Two Escobars, ερευνά την επενδυτική καταβύθιση του μεγαλοναρκέμπορα και συνονόματου με τον μοιραίο ποδοσφαιριστή, Pablo Escobar, στο ποδόσφαιρο, το πώς η εθνική ομάδα της Κολομβίας χρησιμοποιήθηκε ως πλυντήριο για το ματωμένο χρήμα του δικτύου παραγωγής και διακίνησης οπίου της χώρας, και το πώς η δολοφονία του Andres Escobar ήρθε ως συνέπεια της χασούρας τσουβαλιών δολαρίων σε στοιχήματα.
Η Βραζιλία δεν είναι δίχως παράδοση στην παραγωγή ναρκωτικών φυσικά, και το πολιτισμικό ορόσημο που ακούει στο όνομα Tropa de Elite / Elite Squad, η πρώτη μυθοπλαστική δουλειά του Jose Padilha, έγινε ένα απ’ τα μεγαλύτερα εισπρακτικά φαινόμενα της χώρας. Βασισμένο ακριβώς στις προσπάθειες της επίλεκτης κι αδιάφθορης ομάδας BOPE να κόψει τους δεσμούς της κρατικής αστυνομίας με τα κυκλώματα εμπορίας και διακίνησης ναρκωτικών και να ισοπεδώσει μπράβους κι έμπορες πριν την επίσκεψη του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’ στην ιδιωτική κατοικία του Αρχιεπίσκοπου της χώρας στο Morro dos Prazeres, δίπλα στις φτωχογειτονιές και τις φαβέλες. Οι στρατιωτικού επιπέδου συρράξεις είναι βασισμένες σε αληθινά περιστατικά και προσφέρουν μια ακραία ρεαλιστική ματιά στην σκοτεινή καθημερινότητα της πλειοψηφίας των κατοίκων της Βραζιλίας. Η ταινία κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο το 2008 και το sequel της, Tropa de Elite 2: O Inimigo Agora e Outro / Elite Squad 2: The Enemy Within, βασισμένο πάλι σε ντοκουμέντα κι έρευνα των δημιουργών, ξαναέσπασε τα εισπρακτικά ρεκόρ της χώρας στρέφοντας την κάμερα του σκηνοθέτη και την κάννη του πρωταγωνιστή στο εσωτερικό της διεφθαρμένης αστυνομίας της χώρας.
Σε πιο ευαίσθητα, αλλά εξίσου ρεαλιστικά μονοπάτια, στο Cidade de Deus / Η Πόλη του Θεού, ο Fernando Meirelles εξερευνά τις ιδιότυπες σχέσεις αγριότητας κι εξουσίας στους δαιδαλώδεις διαδρόμους της φαβέλας του τίτλου, καταγράφοντας το φαύλο κύκλο της βίας και της παρανομίας. Παρακολουθώντας τη σταδιακή ανέλιξη ενός πιτσιρικά απ’ τις αλάνες της φτωχογειτονιάς στα υψηλά κλιμάκια των αιμοδιψών συμμοριών που ζουν απ’ το αίμα των γειτόνων τους, ο Meirelles ζωγραφίζει το αποπνικτικό ψηφιδωτό που σχηματίζει η διαιώνιση της βίας σε μια κοινωνία που ως μόνο νόμο γνωρίζει αυτόν της ζούγκλας. Η ταινία προβλήθηκε εκτός συναγωνισμού στις Κάννες το 2002, αναδείχθηκε εισπρακτικότερη ντόπια ταινία της χρονιάς στη χώρα της και μάζεψε τέσσερις υποψηφιότητες για Όσκαρ το 2004, συμπεριλαμβανομένης κι αυτής για καλύτερη σκηνοθεσία για τον Fernando Meirelles, που εδραιώθηκε ως ένα απ’ τα δυναμικότερα ονόματα της παγκόσμιας κινηματογραφικής σκηνής.
Κι αν όλα αυτά σου ζωγραφίζουν μια κάπως καταθλιπτική εικόνα για το πανηγύρι που παρακολουθείς καθημερινά συμβάλλοντας στο να σπάνε τα ρεκόρ παγκόσμιας τηλεθέασης, μια υπέροχη κωμωδία που θα κάνει το χειλάκι σου να σκάσει, προδιαγράφεται ότι θα είναι η κατά παραγγελίαν αγιογραφία που παρουσίασε πριν λίγους μήνες στις Κάννες ο ίδιος ο Sepp Blatter, δίπλα στο επί της οθόνης alter ego του, Tim Roth. Σε ένα απ’ τα χαμηλότερα σημεία της καριέρας του, ο Roth υποδύεται τον Blatter στο United Passions, ένα project 20 εκατομμυρίων ευρώ, που χρηματοδοτήθηκε σχεδόν αποκλειστικά απ’ τα ταμεία της FIFA, μια και πρόκειται για την δραματοποιημένη αναδρομή στην ιστορία της ένωσης από την ίδρυσή της ως προστάτιδα των ιδανικών του Βασιλιά των Σπορ, μέχρι την ανάδειξή της στον απόλυτό ρυθμιστή του ποδοσφαιρικού γίγνεσθαι. Παρακολουθώντας τους ανά τις δεκαετίες επικεφαλής της, το σενάριο που διαμορφώθηκε σε σημαντικό (http://www.theguardian.com/football/2014/may/22/fifa-film-tim-roth-sepp-blatter) από τον ίδιο Blatter, δεν ντρέπεται να παραδεχτεί τις κάτω απ’ το τραπέζι συμφωνίες στις οποίες ήταν επιρρεπής η FIFA. Σύντομα όμως παίρνει στροφή προς την κωμωδία, όταν παρουσιάζει ως μέγα αναρρυθμιστή και σωτήρα της τιμής της ένωσης, τον άνθρωπο που προέδρευσε της ανάθεσης του Παγκοσμίου Κυπέλου το 2022 στο Κατάρ, των 50 καλοκαιρινών βαθμών Κελσίου.
