Ο Αύγουστος του 2021 θα αντηχεί για πάντα σαν ένα πνιγηρό «εκκενώστε»

Εδώ και δέκα περίπου ημέρες, χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα είδαν το περιβάλλον τους, το σπίτι τους, τη ζωή τους όπως την ήξεραν, να χάνονται μέσα σε μία νύχτα. Κατέφυγαν σε κέντρα υποδοχής, κάποιοι επιβιβάστηκαν σε σκάφη και ferry boats, φέρνοντας γλαφυρά στο μυαλό όλων την εικόνα των κατατρεγμένων αυτού του κόσμου. 

Η πανίδα και η χλωρίδα της χώρας έπαψε να ανασαίνει, υπενθυμίζοντάς μας πως ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει την όψη του πιο αδίστακτου θεριού, όταν παρεμβαίνει στη φύση και τη δολοφονεί. Περισσότερα από 850.000 δασικά στρέμματα παραδόθηκαν στις φλόγες, με 550.000 περίπου εξ αυτών να αντιστοιχούν στην Εύβοια και 80.000 στην Αττική σύμφωνα με το meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, ενώ πάνω από 12.000 ζώα έχουν χάσει μέχρι σήμερα τη ζωή τους. Για ενδέκατη πλέον ημέρα, οι πυρκαγιές συνεχίζουν να προκαλούν μια ανείπωτη περιβαλλοντική και οικονομική καταστροφή, με την καταγραφή του αποτυπώματος της πύρινης λαίλαπας στα εδάφη της χώρας να συνεχίζεται καθημερινά, σκορπώντας μια διάχυτη, πρωτοφανή θλίψη. 

Από το 1980 μέχρι σήμερα, μέσα σε 40 περίπου χρόνια, από τις προκληθείσες δασικές πυρκαγιές (56.326), έχει συνολικά καταστραφεί έκταση 18.190.592 στρεμμάτων, που αντιστοιχεί στο 13,8% της συνολικής έκτασης της Ελλάδας. Για να πάρουμε την εικόνα, οι φωτιές έχουν αφανίσει έκταση ανάλογη της Πελοποννήσου.

Σύμφωνα με τις έως τώρα εκτιμήσεις του Πληροφοριακού Συστήματος για τις Δασικές Πυρκαγιές στην Ευρώπη, στην Εύβοια περίπου το 38% των καμένων περιοχών είναι δασικές εκτάσεις και το 24% άλλες φυσικές εκτάσεις, ενώ στην Αττική το ποσοστό των δασικών εκτάσεων ανέρχεται σε 37% περίπου και των λοιπών φυσικών εκτάσεων σε περίπου 34%. Βάσει του υπάρχοντος εθνικού σχεδίου “Ελλάδα 2.0”, προβλέπεται έως το 2026 η αναδάσωση μόλις 165.000 στρεμμάτων – έξι φορές λιγότερα από όσα έχουν καεί από τις αρχές του 2021.

Ανάμεσα στους ανθρώπους που επλήγησαν από τις φωτιές στη βόρεια Αττική, ήταν ο Ηλίας Γκότσης, η Μαρίνα Πλατυγένη και η Γιώτα Γκοβίλα. Μοιράστηκαν με την Popaganda όσα έζησαν, όταν αναγκάστηκαν να εκκενώσουν τα σπίτια τους αφήνοντας πίσω τη γειτονιά τους και κουβαλώντας μόνο φόβο και αβεβαιότητα.

Ηλίας Γκότσης – Κάτοικος Κρυονερίου

Η πρώτη πυρκαγιά ξεκίνησε από τη Βαρυμπόμπη στις 5 Αυγούστου. Eπειδή φυσούσε αντίθετα, η φωτιά αρχικά δεν κατευθυνόταν με ταχύτητα προς το Κρυονέρι. Λίγο αργότερα, μιλώντας με εθελοντές και πυροσβέστες μάθαμε πως η φωτιά έχει φτάσει στο νεκροταφείο του Κρυονερίου το οποίο βρίσκεται 500 περίπου μέτρα μακριά από το σπίτι μας. Στις Αδάμες είχαν καεί ήδη σπίτια, ανάμεσα στα οποία βρισκόταν και εκείνο μίας γνωστής μας. Εγώ ήμουν εκτός Αθηνών. Μου τηλεφώνησε η αδελφή μου στις 3:00 και με ενημέρωσε πως από τις 2:00 μύριζε έντονα καμένο και πως ανοίγοντας την πόρτα του σπιτιού, έβλεπαν να «βρέχει» στάχτη. Στην τηλεόραση ωστόσο έλεγαν ότι η φωτιά βρίσκεται ακόμη στους Θρακομακεδόνες. 

Οι φλόγες τυλίγουν το Κρυονέρι Αττικής

Λίγο αργότερα πέρασε από τη γειτονιά μας η αστυνομία, φωνάζοντας από τα μεγάφωνα «εκκενώστε τώρα, εκκενώστε». Ήταν πολύ τρομακτικό το σκηνικό, η μητέρα μου έκλαιγε ασταμάτητα. Οι δικοί μου έφυγαν από το σπίτι. Μία φίλη μας που μένει σε ένα συγκρότημα με πισίνα, προσπαθούσε με μία αντλία να ρίξει νερό γύρω-γύρω από το σπίτι της. Καθώς δεν είχαν ακόμη εκκενώσει, μπήκαν εφτά αστυνομικοί στο σπίτι λέγοντάς τους «εάν δεν εκκενώσετε δεν φεύγουμε, μαζέψτε τα και φύγετε τώρα».

Ο κόσμος της περιοχής συγκεντρώθηκε σε σημεία όπου υπήρχε μεγάλο πάρκινγκ. Κατά τις οχτώ το πρωί μας ενημέρωσαν πως η φωτιά τελικά σταμάτησε στο νεκροταφείο. Επιστρέφοντας προς το σπίτι, από τους Θρακομακεδόνες μέχρι τη Βαρυμπόμπη – λίγο πριν το Κρυονέρι, έβλεπες μόνο μαύρο. Το επόμενο πρωί βρισκόμουν στο αμάξι και κοιτώντας την εθνική οδό, έβλεπα πως τα μέτωπα είχαν σβήσει. Ενώ δεν υπήρχε πουθενά καπνός, ξαφνικά έγινε μία αναζωπύρωση «από το πουθενά». Ήμασταν σίγουροι πως πρόκειται για εμπρησμό και μερικές ημέρες μετά μάθαμε πως συνέλαβαν έναν ύποπτο στο Κρυονέρι ο οποίος αυτή τη στιγμή έχει προφυλακιστεί. Η φωτιά ανέβηκε από το Κρυονέρι, κατευθύνθηκε προς τη Δροσοπηγή και πέρασε προς Ιπποκράτειο. Επικρατούσε πανζουρλισμός, οι φλόγες πλησίαζαν τα σπίτια σε μία δασική περιοχή στην οποία τα πεύκα φτάνουν τα 30 μέτρα. Οι φλόγες έφταναν τα 40 μέτρα, υπήρχαν άνθρωποι που παρέμεναν στα σπίτια τους και τραβούσαν βίντεο.

Στην περιοχή είχαν έρθει περίπου 15 πυροσβεστικά με 100 πυροσβέστες. Κατέφθαναν αεροπλάνα που έριχναν νερό, ωστόσο επειδή υπάρχουν μεγάλοι πυλώνες της ΔΕΗ, δεν μπορούσαν να πετάξουν πολύ χαμηλά. Το νερό που έριχναν εξατμιζόταν λόγω υψηλής θερμοκρασίας. Αργότερα, όταν η φωτιά άρχισε να κατακαίει τα πάντα, δεν πετούσε κανένα αεροπλάνο ενώ από την πλευρά του ρέματος όπου είχε κατέβει η φωτιά, δεν υπήρχε ούτε ένα πυροσβεστικό όχημα. Καίγονταν τα πεύκα γύρω από τα σπίτια, η φωτιά είχε εξαπλωθεί στο Κρυονέρι και δεν ήξερες πού να πας. 

Τη σπουδαιότερη δουλειά την έκαναν οι εθελοντές πυροσβέστες. Υπήρχαν άντρες της Πυροσβεστικής που δίσταζαν να μπουν στο μέτωπο και έβλεπες τους εθελοντές να μπαίνουν ορμητικά. Και οι κάτοικοι έκαναν σπουδαία δουλειά. Πολλοί παραχώρησαν τις πισίνες τους ώστε να προμηθευτούν νερό τα πυροσβεστικά οχήματα, καθώς η δεξαμενή είχε αδειάσει. Ο κόσμος κινητοποιήθηκε πολύ και μέσα από τα social media. Μέσα σε 20 λεπτά είχαμε φτιάξει μία λίστα με 30 σπίτια που διαθέτουν πισίνα. Κάτι που δεν ακούστηκε στις ειδήσεις είναι ότι υπάρχει Δρυμός στην περιοχή με πολλά ελάφια τα οποία έχουν καεί ζωντανά. Η φωτιά μπορεί να έσβησε, το σπίτι μας μπορεί να είναι ανέγγιχτο, ωστόσο σήμερα βλέπω το δάσος στο οποίο μεγάλωσα να είναι καμένο και κλαίω, πονάει η καρδιά μου. 

Για δύο μέρες μετά τη φωτιά, δεν είχαμε ρεύμα. Ο ΑΒ Βασιλόπουλος έμενε ανοιχτός μέχρι τις 5:00 στην Εθνική λόγω συνθηκών. Γίνονταν συνεχείς αναζωπυρώσεις, όμως ευτυχώς δεν κάηκαν σπίτια στην περιοχή. Εάν σταθείς στο πεζοδρόμιο, από τη μία βλέπεις το δάσος να είναι καμένο και από την άλλη τα σπίτια να είναι ανέγγιχτα. Το θέαμα είναι ανατριχιαστικό. Από τον Δήμο Διονύσου στον οποίο υπάγονται οι περιοχές Διόνυσος, Άγιος Στέφανος, Άνοιξη, Δροσιά, Κρυονέρι, Ροδόπολη και Σταμάτα, υπήρξε πολύς συντονισμός εκ μέρους της τοπικής κοινότητας. Οι πολίτες μιλούσαμε μεταξύ μας, ενημερωνόμασταν και βοηθούσαμε. Ένιωθες την ανθρωπιά με έναν πολύ έντονο τρόπο. Ο κόσμος βοηθούσε πολύ και στο να κατευθύνει την Πυροσβεστική σχετικά με το πού βρίσκεται η φωτιά, η κινητοποίησή του ήταν αξιοθαύμαστη.

Οι μαρτυρίες για εμπρησμούς είναι πολλές. Ο άντρας μιας φίλης μας, είδε στην οδό Ανοίξεως στο Κρυονέρι δύο άντρες ντυμένους σαν αστυνομικούς. Όταν τους ρώτησε τι κάνουν στην περιοχή, του απάντησαν πως ελέγχουν την πυρασφάλεια και όταν τους ρώτησε από που είναι, του έριξαν pepper spray και τον χτύπησαν. Μία άλλη γυναίκα είδε δύο τύπους μαυροντυμένους με full face μάσκα και όταν τους ρώτησε τι γυρεύουν εκεί, άρχισαν να τρέχουν, ενώ σε ένα πάρκο στον Άγιο Στέφανο, η αστυνομία βρήκε δύο φιάλες υγραερίου. Στην παιδική χαρά στην Ανοίξεως, βρέθηκε και ένα γκαζάκι.

Μαρίνα Πλατυγένη – Κάτοικος Ιπποκράτειου Πολιτείας

Βρισκόμουν εκτός Αθηνών όταν έλαβα μήνυμα από την ψυχολόγο μου η οποία μου είπε πως άκουσε ότι έχει ξεσπάσει φωτιά στην Ιπποκράτειο. Παίρνω τηλέφωνο τη μητέρα μου να τη ρωτήσω εάν γνωρίζει κάτι και μου λέει “Μαρίνα ναι, εκκενώνουμε αυτή τη στιγμή”. Ήμουν συνεχώς σε τηλεφωνική επαφή με τους γονείς μου. Στην αρχή πήγαν στις Αφίδνες σε μία φίλη τους και έβλεπαν τη φωτιά από εκεί, η οποία σιγά σιγά πλησίαζε την κορυφογραμμή. Ήταν τότε που λάβαμε μήνυμα για εκκένωση. Στη συνέχεια έφυγαν από Αφίδνες και πήγαν προς τα διόδια, στη γέφυρα που υπάρχει εκεί. Συγκεντρώθηκαν όλοι οι κάτοικοι της Ιπποκράτειου με τα αυτοκίνητά τους. Έβλεπαν τη φωτιά πίσω από το βουνό, να ανεβαίνει σε δευτερόλεπτα στην κορυφή και να ξεκινά να κατεβαίνει προς το μέρος τους.

Η μητέρα μου έκλαιγε, οι άνθρωποι ήταν τρομοκρατημένοι. Δεν θα ξεχάσω τη φωνή του πατέρα μου όταν μου είπε “Μαρινάκι μου η φωτιά δυστυχώς έφτασε στην Ιπποκράτειο”. Η φωνή του έσπασε. Η φωτιά έφτασε στο σχολείο μου, στην “Αναγέννηση”, χωρίς ευτυχώς να καεί το εσωτερικό του κτιρίου. Οι άνθρωποι έφυγαν και από τη γέφυρα και ξεκίνησαν να ανεβαίνουν προς Μαλακάσα. Πήγαν στο σημείο που βρίσκονται τα McDonald’s προκειμένου να βλέπουν τη φωτιά και παρέμειναν εκεί όλο το βράδυ. Εγώ έβλεπα τις εξελίξεις από την τηλεόραση και δεν ήξερα πώς να αντιδράσω. Όταν άκουσα πως η φωτιά αρχίζει να καίει σπίτια στην Ιπποκράτειο, μούδιασα ολόκληρη.

Μέσα στην τραγωδία ήμασταν τυχεροί, διότι έχουμε το εθελοντικό πυροσβεστικό σώμα της ΜΑΚΙΠ. Οι κάτοικοι της Ιπποκράτειου δίνουμε χρήματα προκειμένου να έχουν οχήματα και εξοπλισμό. Τα παιδιά έκαναν περιπολίες, είχαμε μόνο αυτούς στην αρχή. Δεν μπορούσε να ανέβει εκεί η Πυροσβεστική καθώς ήταν περικυκλωμένη στις φλόγες η Ιπποκράτειος. Έχουμε δημιουργήσει μία ομάδα στο Viber μαζί τους, από την οποία μας ενημέρωναν για το πού υπάρχει φωτιά, ποια οχήματα πηγαίνουν προς αυτή, τι ανάγκες έχουν από νερό και φαγητό. Η φωτιά βρισκόταν όλο το βράδυ στην οδό Ολύμπου. Καθώς δεν μπορούσαν να πετάξουν το βράδυ εναέρια, η ΜΑΚΙΠ προσπαθούσε να κρατήσει τη φωτιά εκεί, ώστε να μην ανέβει στην Ιπποκράτειο. Στην Ολύμπου κάηκαν πάρα πολλά σπίτια δυστυχώς.

Το πρωί έμαθα από τη μαμά μου πως το βόρειο κομμάτι της Ιπποκράτειου παρέμενε ασφαλές. Το βράδυ κιόλας, έλαβα ένα μήνυμα στο Viber το οποίο έλεγε πως καίγεται η Κίρκης, η οδός στην οποία βρίσκεται το σπίτι μας. Οι εθελοντές της ΜΑΚΙΠ ανέφεραν πως χρειάζονται ενισχύσεις, καθώς δεν υπήρχαν Πυροσβεστικά στην περιοχή. Επικοινώνησα ξανά με τον πατέρα μου και έμαθα πως ο αδελφός μου έχει πάρει το αυτοκίνητο και έχει ανέβει μέχρι την Ιπποκράτειο. Κανείς μας δεν έχει καταλάβει ακόμη πως κατάφερε να φτάσει, καθώς υπήρχε παντού αστυνομία που δεν επέτρεπε στον κόσμο να ανέβει γιατί πλέον καιγόταν όλη η Ιπποκράτειος. Πήγε λοιπόν έξω από σπίτι – γιατί δεν είχαμε εικόνα για την κατάσταση του σπιτιού έως τότε. Είδε τη φωτιά να πλησιάζει το σπίτι, κάλεσε αμέσως με επιμονή την Πυροσβεστική και έφυγε από την περιοχή.

Ήρθαν 8 πυροσβεστικά οχήματα κατόπιν αιτήματος και του γείτονά μας του οποίου το σπίτι είχε αρχίσει να καίγεται. Εάν δεν υπήρχε αυτή η επέμβαση, τα σπίτια μας θα είχαν καεί. Μέχρι το πρωί υπήρχαν αναζωπυρώσεις. Η πυροσβεστική κατάφερε να σβήσει τη φωτιά έπειτα από ολονύχτια προσπάθεια. Το επόμενο πρωί οι κάτοικοι σιγά σιγά ξεκίνησαν να ανεβαίνουν στα σπίτια τους, με τις αναζωπυρώσεις να συνεχίζονται σε αρκετά σημεία. Η ΜΑΚΙΠ μας ενημέρωσε πως τους είχε τελειώσει το νερό. Δεν μας έστελναν υδροφόρες. Αρκετά σπίτια είχαν αφήσει τις γκαραζόπορτες ανοιχτές, ώστε να μπορέσει η πυροσβεστική με αντλίες να πάρει νερό από τις πισίνες. Σε μία τέτοια στιγμή, υπήρχαν άτομα που έμπαιναν από τα γκαράζ για να κλέψουν! 

Οι ίδιοι οι κάτοικοι πλέον προσπαθούσαν να έρθουν αντιμέτωποι με τις αναζωπυρώσεις με ό,τι είχαν. Για κάθε αποκαρδιωτική στιγμή που βλέπαμε στην τηλεόραση, ερχόταν ένα μήνυμα από την ΜΑΚΙΠ που έλεγε πως είμαστε ακόμη εδώ και προσπαθούμε, τη στιγμή που καίγονταν όλα. Μας παρείχαν διαρκή ενημέρωση. Μάθαμε στην πορεία πως βρέθηκαν γκαζάκια στον Άγιο Μερκούριο.

Όταν επέστρεψαν οι γονείς μου στο σπίτι, δεν είχαν νερό και ρεύμα. Είχαν πέσει και οι κολώνες της ΔΕΗ. Ο ηρωικός εθελοντής στην Ιπποκράτειο που έχασε τη ζωή του, πέθανε εξαιτίας αυτών. Οι κολώνες αυτές είναι ξύλινες και βρίσκονται πολύ κοντά στα δέντρα, με αποτέλεσμα να παίρνουν εύκολα φωτιά. Προσπαθούμε να κόβουμε τα δέντρα που ακουμπούν στις κολώνες, προς αποφυγή τέτοιων συμβάντων.

Γιώτα Γκοβίλα – Κάτοικος Θρακομακεδόνων

Η φωτιά βρέθηκε κυριολεκτικά σε απόσταση αναπνοής από το σπίτι μου. Βλέπαμε αρχικά τη Βαρυμπόμπη να καίγεται δίπλα μας, νιώθαμε πως η φωτιά θα μας κάψει. Όταν δόθηκε εντολή εκκένωσης από Βαρυμπόμπη προς Θρακομακεδόνες, νιώσαμε το πρώτο καρδιοχτύπι. Σκεφτήκαμε, τι γίνεται τώρα, γιατί δεν τη σβήνουν; Λίγο αργότερα μας έδωσαν εντολή να εκκενώσουμε και τους Θρακομακεδόνες. Υπήρξαν πολλοί άνθρωποι οι οποίοι παρέμειναν στα σπίτια τους. Κατά την πρώτη εκκένωση, μεταφερθήκαμε για δύο βράδια σε ένα ξενοδοχείο στο οποίο φιλοξενούνταν πυρόπληκτοι με έξοδα του κράτους, παίρνοντας μαζί τα εφτά κατοικίδια ζώα μας και δύο αδέσποτες γατούλες τις οποίες φροντίζουμε.

Θρακομακεδόνες Αττικής

Έπειτα από την πρώτη εκκένωση επιστρέψαμε στο σπίτι, αλλά η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική γιατί είχε καεί σχεδόν όλη η Βαρυμπόμπη. Γύρω από το σπίτι, έβλεπες μόνο καμένα δέντρα. Μερικές ώρες αργότερα η φωτιά ξέσπασε ξανά ενώ είχε σβήσει το μέτωπο. Υπήρχαν άντρες τις ΟΠΚΕ στην περιοχή που δεν άφηναν κανέναν να περάσει. Πιστεύουμε πως πρόκειται για εμπρηστική ενέργεια, δεν εξηγείται να ξέσπασε ξανά φωτιά ενώ το μέτωπο είχε σβήσει τελείως.

Αυτή τη φορά, παρόλο που η φωτιά ήταν κοντά μας, δεν εκκενώσαμε, καθώς τη βλέπαμε να κατευθύνεται προς την αντίθετη μεριά. Καθόμασταν όλο το βράδυ στην ταράτσα και βλέπαμε τον τόπο να καίγεται. Η φωτιά εξαπλωνόταν προς Δροσοπηγή και Ιπποκράτειο Πολιτεία. Η πυροσβεστική μας είπε να είμαστε σε επαγρύπνηση, καθώς εάν άλλαζε κατεύθυνση ο άνεμος, η φωτιά θα έφτανε σ΄εμάς – πράγμα το οποίο τελικά έγινε με αποτέλεσμα να εκκενώσουμε ξανά.

Υπήρξαν πολλοί εθελοντές και κάτοικοι που προσφέρθηκαν να βοηθήσουν, καθώς δεν υπήρξε η ανταπόκριση που περιμέναμε από πυροσβεστικά οχήματα. Ήταν ακατόρθωτο το πυροσβεστικό σώμα να σώσει τα πάντα. Στην αρχή είχαμε την «ψευδαίσθηση» πως αφού η φωτιά έκαψε τη Βαρυμπόμπη, δεν θα φτάσει στους Θρακομακεδόνες. Επαναπαυθήκαμε με τη δυστυχία των άλλων… Αυτή η κατάσταση σε σπρώχνει σε έναν απάνθρωπο τρόπο σκέψης, μόνο και μόνο για να σώσεις την περιουσία και τον κόπο σου.

Η δεξιά πλευρά των Θρακομακεδόνων τυλίχθηκε τελικά στις φλόγες. Κάηκαν περιουσίες, ενώ πολλά σπίτια όπως και το δικό μου είχαν τεράστιες ζημιές. Μέχρι και σήμερα, βρισκόμαστε μακριά από το σπίτι, καθώς κάηκαν δύο από τα δωμάτιά του. Οι γονείς μου προσπαθούν να τα φτιάξουν πάλι, από την αρχή. Ακόμη όμως και αν το σπίτι φτιαχτεί, όταν έχεις συνηθίσει να ζεις στο πράσινο της φύσης, μακριά από την πόλη, είναι καταθλιπτικό να συνεχίζεις τη ζωή σου βλέποντας πλέον τα δέντρα καμένα. Αναβιώνεις τις τραυματικές αυτές στιγμές βλέποντάς τα. Πονάω για τα αμέτρητα ζώα που κάηκαν, για τα κατοικίδια που έμειναν πίσω.

Η εικόνα μπροστά από το σπίτι της Γιώτας

Κάηκαν τα σπίτια και οι επιχειρήσεις φίλων μας, που βρίσκονταν στην πλατεία των Θρακομακεδόνων. Ένας φίλος μου βρήκε καμένο τον σκύλο του στο σπίτι του στη Βαρυμπόμπη. Οι πυροσβέστες απέτρεψαν την προσπάθειά του να τον σώσει και να τον πάρει μαζί του, λέγοντάς του πως θα τον απεγκλωβίσουν εκείνοι. Αυτό δε συνέβη ποτέ, το ζώο κάηκε ζωντανό. Μέσα σε μία στιγμή, κάηκε ολόκληρη η ζωή των ανθρώπων, η δουλειά τους, το σπίτι τους, ένα μέλος της οικογένειας.

Τι να τους κάνει η αποζημίωση της κυβέρνησης; Με τι δύναμη οι άνθρωποι αυτοί θα φτιάξουν από την αρχή τα σπίτια τους; Η συναισθηματική αξία δεν αποκαθίσταται με μία αποζημίωση. Ο Μητσοτάκης πριν ένα χρόνο στην Κέρκυρα είχε δηλώσει πως «κάποια στιγμή το δάσος θα καεί, οπότε καλά κάνουμε και το χτίζουμε», αντί να πει πως θα κάνουν ως κυβέρνηση ό,τι είναι δυνατό για να μην καεί. Τι να πιστέψουμε λοιπόν τώρα;