Την ερχόμενη Τρίτη 9 Φεβρουαρίου, η Ακαδημία θα ανακοινώσει τις shortlists της σε 9 κατηγορίες, αποκαλύπτοντας έτσι ποιες ταινίες θα προχωρήσουν στην επόμενη φάση της οσκαρικής κούρσας, διεκδικώντας και άμεσα, πλέον, μια υποψηφιότητα στα 93α βραβεία Όσκαρ, που φέτος θα απονεμηθούν με δύο μήνες καθυστέρηση λόγω της πανδημίας, στις 25 Απριλίου. Οι κατηγορίες περιλαμβάνουν εκείνη του καλύτερου ντοκιμαντέρ, της καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων, της καλύτερης διεθνούς (πρώην ξενόγλωσσης) ταινίας και της μικρού μήκους live action ή ντοκιμαντέρ – στις τρεις τελευταίες, υπάρχει και δυνατή ελληνική παρουσία, με τα Μήλα του Χρήστου Νίκου να φιλοδοξούν να περάσουν στην επόμενη φάση (μια παρουσία στη διεθνή κατηγορία θα έκανε την ταινία την πρώτη ελληνική υποψηφιότητα από την εποχή του Κυνόδοντα) και τις μικρού μήκους Draw With Me του Κωνσταντίνου Βενετόπουλου, Καρτ ποστάλ από το τέλος του κόσμου του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου, Index του Νικόλα Κολοβού και Ο μήνας με τις Κυριακές της Ευφροσύνης Λίλιος να ελπίζουν σε μια αντίστοιχη ώθηση στις μικρού μήκους κατηγορίες.
Με επιφανείς κριτικούς στις ΗΠΑ και αλλού να έχουν ξεχωρίσει τα Μήλα ως μια “Lanthimos with a heart” αποκάλυψη, την Κέιτ Μπλάνσετ executive producer και σύμμαχο, και την ταινία να έχει αποσπάσει βραβεία σε φεστιβάλ του εξωτερικού, οι πιθανότητες της φετινής ελληνικής επιλογής για πρόκριση μοιάζουν πολύ καλύτερες μετά την αλλαγή του κανονισμού της Ακαδημίας για την κατηγορία της καλύτερης διεθνούς ταινίας. Σύμφωνα με τη νέα απόφαση, ο αριθμός των ταινιών που θα περάσουν στην shortlist αυξάνεται φέτος σε 15, από 10 που ήταν τις προηγούμενες χρονιές. Από αυτές τις 15 θα προκύψει η τελική πεντάδα των υποψηφίων, που θα ανακοινωθεί μαζί με τις υπόλοιπες υποψηφιότητες στις 15 Μαρτίου. Στο παρελθόν, η διαδικασία ανάδειξης της shortlist ήταν αρκετά αμφιλεγόμενη, με την ύπαρξη μιας ειδικής επιτροπής που ήταν είχε το δικαίωμα να “σώσει” ταινίες που δεν κέρδισαν τη γενική ψήφο. Η φετινή τροποποίηση ανοίγει το δρόμο και για λιγότερο αυτονόητες ταινίες, όπως είναι τα high-concept Μήλα (με τον Άρη Σερβετάλη να πάσχει από αμνησία, όπως όλος ο πλανήτης εξαιτίας μιας πανδημίας, και να προσπαθεί να δημιουργήσει νέες αναμνήσεις). Αυτή τη στιγμή, στις προβλέψεις επικρατούν, μεταξύ άλλων, ο δανέζικος παιάνας στον αλκοολισμό Another Round του Τόμας Βίντερμπεργκ, η μεξικάνικη νεανική ιστορία ξεριζωμού I’m No Longer Here (διαθέσιμο στο ελληνικό Netflix), το συγκλονιστικό ρουμάνικο ντοκιμαντέρ Collective, το πολυσυζητημένο ντεμπούτο της Γεωργιανής Ντέα Κουλουμπεγκασβίλι Beginning και το γαλλικό λεσβιακό love story Two Of Us.
Draw With Me του Κωνσταντίνου Βενετόπουλου
Στην κατηγορία του ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, ο Κωνσταντίνος Βενετόπουλος ελπίζει το ηχηρό και επίκαιρο μήνυμα της ταυτότητας και του αυτοπροσδιορισμού, σε συνδυασμό με το star power μιας Τζένιφερ Λόπεζ να φέρουν τύχη και περαιτέρω αναγνώριση στο Draw With Me. Η ταινία αφηγείται το ταξίδι μετάβασης του Μπρέντον Σολ, ανιψιού της Λόπεζ, που μας συστήνει προσωπικά τον Μπρέντον πριν τους τίτλους αρχής. Σε συνεργασία με το Trevor Project, μια αμερικάνικη ΜΚΟ που παρέχει 24ωρη τηλεφωνική βοήθεια στην LGBTQ νεολαία με τάσεις αυτοκτονίας, ο σκηνοθέτης έχει δει την ταινία να ταξιδεύει από τον ΟΗΕ και το Tribeca Film Festival μέχρι τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση κι ένα ελληνικό σχολείο. Η ιστορία του Μπρέντον κατέληξε μπροστά από την κάμερά του μετά από γνωριμία με τη μητέρα του, Λέσλι Αν Λόπεζ, στην προηγούμενη ταινία του. Ο ίδιος λέει: “[Ο Μπρέντον ήταν] ένα νέο άτομο που αμέσως μου έκανε κλικ. Ήταν μια φιλία με την πρώτη ματιά. Θυμάμαι να μπαίνω στο δωμάτιο του, γοητευμένος που ήταν γεμάτο από τέχνη, η οποία κάλυπτε κάθε χαραμάδα των τοίχων και της οροφής. Ο Μπρέντον ήταν πολύ ανοιχτός σχετικά με την τέχνη του και το τι σήμαινε για εκείνον και μοιραζόταν την ιστορία πίσω από κάποια σχέδιά του και το πώς η τέχνη τον είχε σώσει. Το δικό μου coming out δεν ήταν διόλου εύκολο επίσης, οπότε η ιστορία του Μπρέντον μιλούσε πολύ βαθιά μέσα μου, αν και το να είσαι γκέι και το να είναι τρανς είναι δύο ταξίδια με τεράστιες διαφορές μεταξύ τους. Καθώς συνέχιζε να ξεδιπλώνεται η φιλία μας, ο διευθύνων σύμβουλος του Trevor Project μού ανέφερε ότι θα ήταν τιμή για αυτούς να ερχόταν ο Μπρέντον να μιλήσει σε κάποια από τις εκδηλώσεις τους. Όταν ανακοίνωσα στην οικογένεια την πρόσκληση αυτή, τους εξέφρασα επίσης την επιθυμία μου να καταγράψω την ιστορία της οικογένειας και την ιστορία της μετάβασης και δημόσιας αποκάλυψης του Μπρέντον σε μια ταινία που θα προηγούνταν της ομιλίας. Ο Μπρέντον και η οικογένειά του δέχτηκαν με ενθουσιασμό, έτοιμοι να μοιραστούν την ιστορία τους προκειμένου να υποστηρίξουν άλλα νέα άτομα που περνούν ανάλογα ταξίδια.” Στο Draw With Me τις ερωτήσεις κάνει με τρυφερότητα και κατανόηση η δημοσιογράφος Λίντα Λόπεζ, αδερφή της Tζένιφερ, αναδεικνύοντας το θάρρος του ανιψιού της. Για το σκηνοθέτη, ακριβώς αυτή η αυτοπεποίθηση του Μπρέντον, αποτέλεσε το μεγαλύτερο προσωπικό κίνητρο: “Γνώριζε τι είναι σε μια τόσο νεαρή ηλικία και ήταν έτοιμος να χρησιμοποιήσει την εμπειρία του ως εργαλείο βοήθειας για άλλα νεαρά άτομα που πάσχιζαν με την ταυτότητά τους και με τη δημόσια εκδήλωσή τους.”
Το Index του Νικόλα Κολοβού, ομογενούς από το Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, είναι ένας από τους τρεις τίτλους που διεκδικούν θέση στις shortlist των live action μικρού μήκους. Μια συμπαραγωγή Ελλάδας και Σουηδίας, τον περασμένο μήνα προβλήθηκε για τα μέλη της Ακαδημίας μετά από μια πετυχημένη φεστιβαλική πορεία σε Ευρώπη και ΗΠΑ και βραβεία στο Φεστιβάλ Δράμας και τις Νύχτες Πρεμιέρας το 2019. Πρόκειται για ένα αγωνιώδες 11λεπτο μονοπλάνο στο οποίο ένα αγόρι παγιδεύεται στην καρότσα ενός φορτηγού κατά τη διάρκεια μεταφοράς μεταναστών από τα ασιατικά παράλια στο Αιγαίο, με την οικογένειά του να κινδυνεύει να χάσει τη βάρκα για την Ευρώπη. Η ιδιαιτερότητα της επικοινωνίας του παιδιού με το δάχτυλό του μέσα από μια τρύπα απομακρύνει την ταινία από το gimmick και αποτέλεσε πρόκληση για τους συντελεστές, ανάμεσά τους και για τη σκηνογράφο και ενδυματολόγο, Εύα Γουλάκου: “Καθώς η ταινία ήταν μονοπλάνο, βασική απόφαση ήταν η τοποθέτηση του παιδιού, μόνου του πλέον, μέσα στην εικόνα, με τρόπο που να εξυπηρετεί τις εναλλαγές της δράσης. Ωστόσο, το πιο ενδιαφέρον στοιχείο στη συγκεκριμένη δουλειά ήταν τα χρώματα. Το φορτηγό είναι σκουριασμένο, αλλά έχει κάποια “διαλείμματα” φωτός και χρώματος – ο ίδιος παραλληλισμός βρίσκεται και στα ρούχα. Και με αυτό τον τρόπο, επικοινωνήθηκε η αισιοδοξία σε μια σκληρή κατάσταση”, είπε στην Popaganda.
Τα Σεπτεμβριανά, το πογκρόμ της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης από τον τουρκικό όχλο το 1955, στοιχειώνουν τη μνήμη της κεντρικής ηρωίδας στο Μήνα με τις Κυριακές, το δεύτερο μέρος της τριλογίας της Θίσβης, της ελληνοαμερικανίδας σκηνοθέτη και σεναριογράφου Ευφροσύνης Λίλιος. “Ήξερα ότι ήθελα να αφηγηθώ την ιστορία σαν τριλογία στην οποία συναντάμε ένα χαρακτήρα σε τρία στάδια της ζωής του,” δήλωσε η σκηνοθέτης στην Popaganda. “Για να το κάνω, ένιωσα ότι δεν θα εξυπηρετούσε η παραδοσιακή γραμμική αφήγηση. Καθώς προχωράμε στη ζωή μας, και την αναλογιζόμαστε, οι σκέψεις και οι αναμνήσεις μας συνεχώς αλλάζουν και πηδούν από το ένα σημείο στο άλλο. Ήθελα το κοινό να ζήσει το ίδιο με το βασικό χαρακτήρα.” Στο Μήνα με τις Κυριακές, η κεντρική ηρωίδα παρουσιάζεται ως φοιτήτρια σε διακοπές στην Βοιωτία. Στην προηγούμενη ταινία, το Shared Balcony, ήταν μεσήλικας και στην επόμενη, το Huzun, που θα γυριστεί στην Ελλάδα τους ερχόμενους μήνες, η ηρωίδα θα επιστρέψει ως ηλικιωμένη. Ραχοκοκκαλιά της αφήγησης παραμένουν τα Σεπτεμβριανά, για τα οποία η Λίλιος έμαθε από τους γονείς της. “Η μητέρα μου και οι άλλοι συγγενείς μου που έζησαν το πογκρόμ φρόντισαν να μην ξεχάσουμε ποτέ αυτές τις 2 φρικιαστικές μέρες. Ειδικά οι αφηγήσεις της μητέρας μου διατρέχουν ολόκληρη την ταινία. Με ενδιαφέρουν οι ιστορίες που με κάνουν να εξερευνώ τις πολυπολιτισμικές ρίζες μου, και ειδικά αυτές της μετανάστευσης, της πατρίδας και του ξεριζωμού,” καταλήγει η Λίλιος.
Τέλος του Πόνου (Μια Πρόταση) της Ζακλίν Λέντζου
Πολυταξιδεμένο και πολυβραβευμένο (από το Φεστιβάλ της Δράμας και τις Νύχτες Πρεμιέρας ως το Φεστιβάλ του Σικάγο), το Τέλος του Πόνου (Μια Πρόταση) της Ζακλίν Λέντζου βρίσκεται κι αυτό σε οσκαρική τροχιά. Με το υπόγειο χιούμορ και τη φιλοσοφική ματιά που χαρακτηρίζουν τη δουλειά της, η Λέντζου σκηνοθετεί μια “πλανητική συμφωνία” γεμάτη συμβολισμούς και ξανασυναντά την πρωταγωνίστρια Σοφία Κόκκαλη (2 χρόνια μετά το θρίαμβό τους στο Φεστιβάλ Καννών με το Έκτορας Μαλό: Η Τελευταία Μέρα της Χρονιάς), που υποδύεται μια κοπέλα που μετά από μια κρίση πανικού στο τρένο, ανοίγει διάλογο με το Σύμπαν προκειμένου να λύσει τα προβλήματά της.
Καρτ Ποστάλ Από Το Τέλος Του Κόσμου του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου
Ανατριχιαστικά (και κάπως σαρδόνια) επίκαιρο είναι το Καρτ ποστάλ από το τέλος του κόσμου, γεγονός που μπορεί να του δώσει έξτρα πόντους με τα μέλη της Ακαδημίας. Η ταινία του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου παρακολουθεί μια τετραμελή οικογένεια που κάνει τις διακοπές της σε ένα απομονωμένο νησί της Μεσογείου όταν η έτσι κι αλλιώς καθόλου ειδυλλιακή τους απόδραση (οι γονείς βαριούνται ο ένας τον άλλον, οι κόρες φτύνουν αντιπάθεια) συμπίπτει με το τέλος του κόσμου. Το Καρτ ποστάλ από το τέλος του κόσμου εισέρχεται με ευκολία στο σύμπαν αξιοπρόσεκτων πρόσφατων κινηματογραφικών (Save Yourselves!) και λογοτεχνικών φαινομένων (Leave the World Behind του Ρουμάν Αλάμ) που θέτουν σε παράλληλη τροχιά τη σύγχρονη ανία και οικογενειακή ή συντροφική σήψη με μια παγκόσμια καταστροφή, και ήδη έχει αναδειχθεί ως αγαπημένο του κοινού στο πολυσυζητημένο My Darling Quarantine Short Film Festival του 2020. Μένει να δούμε πόσο οικουμενική είναι τελικά η ταύτιση.
