Κάτω Από Το Δέρμα (Under The Skin) *****
Ηνωμένο Βασίλειο, 2013, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Jonathan Glazer
Πρωταγωνιστούν: Scarlett Johansson, Paul Brannigan, Michael Moreland
Διάρκεια: 108’
Στη νυχτερινή άσφαλτο της Σκωτίας καραδοκεί μια ανώνυμη σαγηνευτική οδηγός ενός βαν. Καλεί στο φορτηγάκι της τους άνδρες που βρίσκει να κυκλοφορούν μόνοι και προσφέρεται να τους μεταφέρει στον προορισμό τους. Χρησιμοποιώντας τη γοητεία της, τους καλεί σπίτι της για να κάνουν μαζί της ό,τι επιθυμούν. Μόνο που η ανώνυμη γυναίκα δεν είναι κάτοικος της γης, μα μια εξωγήινη από έναν πλανήτη, στον οποίο η ανθρώπινη σάρκα θεωρείται απαραίτητη για τη διατροφή των γηγενών του. Ο οίκτος θα εισβάλλει στην ψυχή της και θα προσπαθήσει να αποφύγει τις επιπτώσεις, γνωρίζοντας τη σκληρότητα του είδους που αποφάσισε να προστατέψει. Μια οπτική, σιωπηλή πανδαισία, με μοναδική ατμόσφαιρα και μια εξαιρετική ερμηνεία από πλευράς Johansson.
Συχνά όταν θέλουμε να μιλήσουμε για μια ταινία ενός διαστημικού, ανθρωπόμορφου επισκέπτη που προσεδαφίζεται στον βασανισμένο μας πλανήτη, αναφερόμαστε στο κλασικό διαμάντι του Ανθρώπου Που Έπεσε Στη Γη, με έναν ερμαφρόδιτο David Bowie να ψάχνει νερό για τον πλανήτη του και τελικά να γίνεται έρμαιο της ανθρώπινης απληστίας. Sex symbol της γενιάς του ο Bowie, sex symbol της δικής της η Johansson, κοινές σεναριακές συνισταμένες, δε θέλει και πολύ για να προβούμε πριν καν την προβολή σε μια υπόθεση συγγένειας των δύο. Μεγάλο θέλγητρο (και βαυκάλισμα για ορισμένους) και το δέλεαρ μιας ολόγυμνης Johansson να επιδίδεται σε ακολασίες με το ανδρικό καστ, όπως υπονοείται από τα τρέιλερ, μόνο με την παρακολούθηση μπορεί να διαλευκανθεί το μυστήριο
Μου αρέσει να φαντάζομαι την αντίδραση που πιθανώς θα έχει κάποιος που θα μπει στην αίθουσα με προσδοκίες σεξουαλικού περιεχομένου. Σε αυτή την περίπτωση δύο τινά ενδέχεται να συμβούν: ή θα του ανοιχτεί ένα νέο φάσμα εικονοπλασίας μπροστά στα μάτια του και θα γουστάρει, ή θα βγει, βρίζοντας τους «κουλτουριάρηδες με τις φούσκες τους», που θεωρούν κάτι τέτοιο ως καλό και ποιοτικό. Και αυτό λέγεται, διότι Κάτω Από Το Δέρμα περιέχονται όλα τα κόκκινα πανιά που μπορούν να κάνουν έναν ταύρο έξαλλο.
Βασικό συστατικό της ταινίας του Jonathan Glazer, ο αργός ρυθμός της. Η σχεδόν μυστικιστική αύρα μιας ακαθόριστης απειλής που ναι μεν γίνεται αντιληπτή, μα δεν μπορεί να ονομαστεί. Η σιωπή των χαρακτήρων που αντικαθίσταται από ηχητικές ατμόσφαιρες και μουσική η οποία θυμίζει τις μέρες που ο William Bennett κοπάναγε το Casio αρμόνιό του και έβγαζε τους πρώτους δίσκους των Whitehouse. Οι πληθωρικοί (και σε χρήση και σε νοήματα) συμβολισμοί που θέλουν προσήλωση για να αναγνωσθούν. Τα εμβόλιμα αφηρημένα πλάνα που άλλοτε θυμίζουν τις ψυχεδελικές στιγμές του Kubrick (2001), άλλοτε τη σκοτεινή ψυχεδέλεια του Lynch και άλλοτε την πένθιμη, καταθλιπτική ποιητική του Bergman (η εισαγωγή με τη Johansson σε άσπρο φόντο να ετοιμάζεται να βγει παγανιά για πρώτη φορά διαλέγεται έντονα με την Περσόνα).
Όλα τα παραπάνω, συνθέτουν ένα κείμενο που δε βασίζεται σε ένα αφελώς απλό σενάριο, μα σε μια ατμόσφαιρα πυκνή σαν μόλυβδο που βυθίζει με μαζοχιστικά ευχάριστα αποτελέσματα το θεατή στα γεγονότα της πλοκής. Δεν δίνει απαντήσεις, μα αυξάνει τις ερωτήσεις, αφήνοντας το θεατή να ερμηνεύσει με την υποκειμενική του ανάγνωση τι θέλει να πει ο ποιητής. Αλλά δεν το αφήνει στην τύχη, παραμένοντας ένα πλήρως κρυπτικό παζλ που χρειάζεται πτυχίο διερμηνείας για να λυθεί, είναι δομημένο με τέτοιον τρόπο που, ενώ παραμένει ανοιχτό σε ερμηνείες, ένα κεντρικό νόημα το έχει. Και μια φλυαρία (από πλευράς οικονομίας χρόνου) έχει προς το τέλος, μα όχι τόσο μεγάλη ώστε να καταστρέψει το σύνολο.
Τέλος, η πρωταγωνίστρια. Η γυναίκα που όλοι βιάζονται να ξεγράψουν λόγω του φαίνεσθαί της και ξεχνάνε να εξετάσουν το ποιόν της (και εγώ σε αυτούς, δεν είμαι ο ξύπνιος και οι άλλοι ωραία κοιμωμένη). Η Scarlett Johansson, λοιπόν, το κερδίζει το στοίχημα. Καταφέρνει να γίνει πιο έκδηλα από ποτέ αντικείμενο ονειρώξεων, μα και να χρησιμοποιήσει το ταλέντο της για να εκφράσει με τρόπο μινιμαλιστικό συναισθήματα και καταστάσεις που ειδάλλως θα χάνονταν σε υπερβολές. Με δύο ματιές και ένα κενό υπόλοιπο πρόσωπο, έχει καταφέρει να πει όσα χρειάζονται για να αποδείξει πως έχει και τα άλλα προσόντα, εκτός των προφανών.
Γενικώς, ένα είναι σίγουρο από τώρα: πως πρόκειται για ταινία που θα ξαναδιχάσει επικίνδυνα χωρίς μια μέση οδό. Ή για αριστούργημα θα ακούσετε να μιλάνε, ή για πολύ ντόρο για το τίποτα. Μαντέψτε με ποια πλευρά τάσσομαι. Οπλιστείτε με υπομονή, αδειάστε από τις προσμονές μιας συμβατικής σκηνοθεσίας και αφήστε το να σας κυριεύσει. Αργά, ύπουλα και υποχθόνια.
Στην επόμενη σελίδα: Να Κάθεσαι Και Να Κοιτάς
