Μια συζήτηση με της Εύας Κέκου με τον Δημήτρη Αγαρτζίδη με αφετηρία την παράσταση Η Κυρά της Θάλασσας του Ερρίκου Ίψεν, ενός κλασικού έργου που συστήνεται εκ νέου στο αθηναϊκό κοινό γιατί όπως λέει και ο σκηνοθέτης του: «Όταν δημιουργείς μια παράσταση μιλάς για το τώρα που αντιμετωπίζεις, για τα πράγματα που σε απασχολούν στη δεδομένη συνθήκη και χρονική στιγμή.»
Ποια ήταν η αφορμή και ποιο το κριτήριο επιλογής της παράστασης αυτής; Διάβασα την Κυρά της Θάλασσας σε μια περίοδο που με απασχολούσε η λειτουργία της ψυχοθεραπείας και η επίδρασή της. Το έργο, χωρίς να είναι καθαρά ψυχαναλυτικό ενέχει στη γραφή του πολλούς ψυχοθεραπευτικούς μηχανισμούς και θίγει κάτι πολύ ουσιαστικό, το θέμα της ατομικής ελευθερίας σε ένα δεσμευτικό και απειλητικό κοινωνικό πλαίσιο και περαιτέρω το θέμα της προσωπικής ευθύνης στην ελευθερία του ατόμου.
Θεωρείτε ότι στην εποχή μας έχει δημιουργηθεί μία μόνιμη συνθήκη επείγουσας ανάγκης; Aν ναι, πώς αναδεικνύεται αυτό στη συγκεκριμένη παράσταση; Έχω μια αίσθηση ότι επιδιώκουν να μας δημιουργήσουν ένα αίσθημα επείγουσας ανάγκης και ένα αίσθημα απειλής, με αποτέλεσμα έναν αποπροσανατολισμό προς ό,τι είναι, ή μπορεί να είναι αληθινά επείγον. Το έργο και η παράσταση εστιάζουν στο άτομο και στο κατά πόσο αναλαμβάνουμε πραγματικά την ευθύνη των επιλογών μας. Αν δεν αναλάβεις την ευθύνη του εαυτού και των πράξεων σου, είναι αδύνατο να αλλάξεις κάτι δραστικά σε σένα και, κατ’ επέκταση, και στους γύρω σου.
Με ποιο τρόπο μία κατάσταση-συνθήκη μπορεί τόσο να παγιδεύσει όσο και να αποτελέσει η ίδια κάθαρση -το «νερό» στη προκειμένη περίπτωση εδώ; Η Ελίντα ονειρεύεται τη θάλασσα ως ένα τόπο φυγής και ελευθερίας. Η αλήθεια είναι ότι εμείς οι ίδιοι επινοούμε και δημιουργούμε τους τόπους της ελευθερίας μας. Το ιδανικότερο μέρος μπορεί να γίνει φυλακή και αντίστροφα. Αυτό μου φαίνεται και το πιο ελκυστικό στοιχείο στο έργο, το ότι επικεντρώνεται στο άτομο σε αντιδιαστολή με το περιβάλλον, φυσικό, οικογενειακό, κοινωνικό.
Με ποιο τρόπο το συγκεκριμένο έργο διαφέρει από άλλα του Ίψεν; Η Κυρά της Θάλασσας, επειδή έχει ως πρώτο υλικό ένα παραμύθι, τη Μικρή Γοργόνα, έχει τη γοητεία, το σκοτάδι και το φως των παραμυθιών. Σε μια κουβέντα με τη μεταφράστρια του έργου, Μαργαρίτα Μέλμπεργκ, μου είπε για την πρωταγωνίστρια του έργου, ότι την Ελίντα δε θα την καταλάβουμε ποτέ, όποιο στοιχείο και να μας φανερώνει, κρατάει πολλά μυστικά και μυστήρια. Έχει τη γοητεία του προσιτού και του απρόσιτου μαζί. Το ίδιο και όλο το κείμενο του Ίψεν.
Με ποιο τρόπο η παράσταση αυτή προσομοιάζει της κατάστασης/συνθήκης που ζούμε στην Ελλάδα σήμερα; Όταν δημιουργείς μια παράσταση μιλάς για το τώρα που αντιμετωπίζεις, για τα πράγματα που σε απασχολούν στη δεδομένη συνθήκη και χρονική στιγμή. Για μένα θίγει κάτι πολύ καίριο, την οικογένεια ως πηγή καλών και κακών για το άτομο και το προσωπικό μας μερίδιο στην ευτυχία ή στη δυστυχία μας.
Η κυρά της θάλασσας” του Χ. Ίψεν, Δραματουργική επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου. Παίζουν: Βίκυ Κατσίκα, Άρης Μπαλής, Δημήτρης Αγαρτζίδης, Τατιάνα Άννα Πίττα, Μαρία Μοσχούρη. Ομάδα Elephas tiliensis. Θέατρο του Νέου Κόσμου.
