Οι πολλές ταυτότητες της Kate Bornstein

Δεν αυτοπροσδιορίζεται ούτε ως άντρας, ακόμη κι αν γεννήθηκε με ανδρικά γεννητικά όργανα, ούτε ως γυναίκα, ακόμη κι αν πραγματοποίησε επαναπροσδιορισμό φύλου. Η πρώην ακόλουθος της σαϊεντολογίας έχει εργαστεί στη βιομηχανία του σεξ, δηλώνει μαζοχίστρια, έχει υπάρξει ανορεξική, έχει περάσει έναν καρκίνο, είναι πολυγαμική αλλά σε σταθερή σχέση. Η Kate Bornstein, σήμερα συγγραφέας και περφόρμερ έχει πολλές ιστορίες να διηγηθεί κι άλλες τόσες ταυτότητες να εξερευνήσει. 

Όταν την ρωτάω τι σημαίνει για αυτή η διαδεδομένη άποψη του δυαδικού φύλου, που υποστηρίζει η σημερινή κοινωνία ως επί το πλείστον, δηλαδή ότι είμαστε είτε θηλυκά είτε αρσενικά, μια άποψη που η 68χρονη Kate δεν ενστερνίζεται, μου απαντάει μ’έναν παραλληλισμό: «Φαντάσου έναν κύκλο. Οτιδήποτε και τα πάντα βρίσκονται μέσα σ’αυτό τον κύκλο. Τώρα χώρισε τον κύκλο σε δύο ισομερή κομμάτια. Τα πάντα σχετικά με το φύλο βρίσκονται και πάλι μέσα στον κύκλο, μόνο που τώρα ανήκουν αποκλειστικά στο ένα ή στο άλλο φύλο. Αν αυξήσουμε το χώρο της μίας πλευράς, η άλλη αντιστέκεται. Αυτό είναι το δυαδικό σύστημα. Είναι ένα πεδίο μάχης. Τώρα φαντάσου έναν κύκλο, και αντί να τον χωρίσεις σε δύο κομμάτια, φτιάχνεις πολλά μικρά κομμάτια, επομένως γίνεται ένας διάλογος. Ο κύκλος σου λοιπόν είναι ένα παιχνίδι», λέει η Kate, η οποία υποστηρίζει όχι μόνο πως δεν υπάρχουν μόνο δύο φύλα, αλλά επιπλέον το φύλο το οποίο επιλέγεις δεν έχει να κάνει με τον σεξουαλικό σου προσανατολισμό. Στην περίπτωση της Kate, παρόλο που είναι τρανς, συνεχίζει να έλκεται σεξουαλικά από τις γυναίκες.

Ολες οι παραπάνω ιδέες εμφανίζονται στα βιβλία της Kate και πιο πρόσφατα στο πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ του Sam Feder, Kate is a Queer and Pleasant Danger: Ο Sam έχει κι αυτός ένα ενδιαφέρον ταξίδι να διηγηθεί, εφόσον στο πιστοποιητικό γέννησής του γράφει γένος θηλυκό. Όταν τον ρωτάω ποιο μήνυμα, αν υπήρχε μόνο ένα μήνυμα, θα ήθελε να περάσει στην τρανς κοινότητα, απαντάει πως θα χρησιμοποιούσε το μήνυμα της Κate: «Κάνε ό,τι μπορείς για να έχει αξία η ζωή σου, μόνο κάντο χωρίς κακία».

Η Κate, ψάχνοντας την ταυτότητα της, πέρασε 12 χρόνια στα υψηλά κλιμάκια της σαϊεντολογίας. Εισχώρησε στην αμφιλεγόμενη θρησκεία με την τότε σύζυγό της, και κατά τη διάρκεια της «διαμονής» της έγινε πατέρας ενός κοριτσιού. Αυτό που την τράβηξε στην εν λόγω θρησκεία ήταν ότι οι άνθρωποι είναι μόνο ψυχές και όχι αρσενικά-θηλυκά. Ομως αυτή η εξήγηση δεν αρκούσε. Όταν έφυγε από την κλειστή κλίκα της θρησκείας, 10 χρόνια πριν, αποχαιρέτησε για πάντα την κόρη της και τη γυναίκα της, εφόσον οι σαϊεντολόγοι δεν μπορούν να επικοινωνούν με άτομα εκτός της κοινότητας. Μέχρι και σήμερα δεν έχει τη δυνατότητα να επικοινωνήσει μαζί της.

Φεύγοντας από τη σαϊεντολογία αποφάσισε να κάνει εγχείρηση επαναπροσδιορισμού φύλου. «Πριν την εγχείρηση, όλα ήταν ένα ψέμα. Προσποιούμουν ότι ήμουν ένα αγόρι, έπειτα ένας άντρας. Μελετούσα τα αγόρια και τους άντρες για να δω πώς κινούνταν, πώς μιλούσαν, πώς συναναστρέφονταν άλλους ανθρώπους – και στη συνέχεια τους μιμούμουν. Δε λέω ότι όλη μου ζωή ήταν δυσάρεστη – υπάρχουν ευχάριστες στιγμές σε κάθε φύλο, αλλά πάντοτε έμοιαζε ένα ψέμα, μια προσποίηση, ένας ρόλος. Και αυτή η ζωή στο ψέμα έμελλε να είναι η ίδια ακόμη και μετά τον επαναπροσδιορισμό φύλου – έπρεπε να μελετάω τις γυναίκες για να δω πώς κινούνταν, μιλούσαν, συναναστρέφονταν. Και τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι το να είμαι είτε άντρας είτε γυναίκα ήταν και τα δύο ένα ψέμα.»

«Τα πάντα σχετικά με το φύλο βρίσκονται και πάλι μέσα στον κύκλο, μόνο που τώρα ανήκουν αποκλειστικά στο ένα ή στο άλλο φύλο. Αν αυξήσουμε το χώρο της μίας πλευράς, η άλλη αντιστέκεται. Αυτό είναι το δυαδικό σύστημα. Είναι ένα πεδίο μάχης. Τώρα φαντάσου έναν κύκλο, και αντί να τον χωρίσεις σε δύο κομμάτια, φτιάχνεις πολλά μικρά κομμάτια, επομένως γίνεται ένας διάλογος.»

Το ντοκιμαντέρ έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον διότι δεν είναι ένα γραμμικό, κλασικό ταξίδι στο χρόνο, στη ζωή της πριν την αλλαγή. «Απέφυγα τα κλισέ, από το να δείξω το ταξίδι μέχρι την αλλαγή φύλου, μέχρι την παρουσίαση των τρανς ως θύματα ή να δώσω έμφαση στο σώμα των τρανς. Ήθελα ο θεατής να δει μαζί με την Kate, όχι την ίδια την Kate», θα πει ο Sam. Το αποτέλεσμα είναι ένα ψηφιδωτό πορτραίτο που δεν απευθύνεται στην πλατιά μάζα, αλλά σε ανθρώπους που είναι ήδη εξοικειωμένοι με την LGBT κοινότητα. Αυτή είναι μια συνειδητή επιλογή του Σαμ, που υποστηρίζει ότι “τα περισσότερα μίντια εξαιρούν την LGBT κοινότητα. Η δουλειά μου εξετάζει την ιστορία της Kate από την πλευρά της LGBT κοινότητας και καλωσορίζει όσους άλλους θέλουν να συμμετάσχουν στο ταξίδι”.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το ΣΙFestival είναι ο λόγος που η Σίφνος θα είναι τον Αύγουστο το μέρος που πρέπει να πας.

Όσο κι αν μιλάμε για μια κοινωνία ανεκτικότητας, για ελευθερία έκφρασης, για gay pride και για τόσες διαφορετικές ταυτότητες (στρέιτ/γκέι, τρανς, butch/femme, lady/gentleman), δεν παύουμε κάθε φορά που κάνουμε ένα βήμα μπροστά να ακολουθεί κι ένα βήμα πίσω. Είτε αυτό έχει να κάνει με τον άδικο χαμό 49 ανθρώπων στο Ορλάντο, είτε με την αδυναμία απόφασης σχετικά με τη χρήση κοινόχρηστων τουαλέτες (μπορεί μια τρανς να χρησιμοποιήσει τις τουαλέτες του επαναπροσδιορισμένου της φύλου;) στις ΗΠΑ, είτε με το απαγόρευση χρήσης του facebook τρανς καλλιτέχνιδος επειδή χρησιμοποίησε την έκφραση shemale και tranny (Jayne County).  Ο Sam είναι σκεπτικιστής σχετικά με το κίνημα: “Οι τρανς έχουν πολύ δύναμη πλέον, και αυτό είναι απαραίτητο για την επιβίωση μας. Αλλά το να μπορούμε να στρατολογηθούμε ή να παντρευτούμε δεν είναι η δική μου έννοια της προόδου”.

Παρ’όλα αυτά άνθρωποι σαν την Kate, που έχουν περάσει μια ζωή γεμάτη εμπειρίες αλλά και πολύ πόνο, παρουσιάζουν κάπως έτσι το ταξίδι τους: «Ξέρω ότι οι άνθρωποι πιστεύουν ότι έζησα μια δύσκολη ζωή, όμως όλοι μας ζούμε δύσκολες ζωές – η φύση της ζωής είναι πολύ, πολύ δύσκολη. Υπάρχει ένα εβραϊκό απόφθεγμα σχετικά με το Δέντρο της Δυστυχίας. Την ημέρα της Κρίσης, κάθε άνθρωπος που έζησε θα έχει τη δυνατότητα να βάλει την δυστυχία και τον πόνο του σε μια τσάντα και να την κρεμάσει σ’ένα μεγάλο δέντρο. Όταν θα έχουν κρεμάσει όλοι τις τσάντες τους, θα ελευθερωθούν από τον πόνο τους για μια ολόκληρη μέρα! Το βράδυ, ο Θεός θα τους ζητήσει να περπατήσουν γύρω απ’αυτό το επιβλητικό δέντρο και να παραλάβουν τις δυστυχίες που μπορούν να αντέξουν να κουβαλήσουν. Οπότε όλοι περπατούν γύρω-γύρω και προσπαθούν να επιλέξουν τον πόνο κάποιου άλλου, αλλά στο τέλος τι συμβαίνει; Οι άνθρωποι είναι τόσο αναστατωμένοι από τον ξένο πόνο που επιλέγουν τη δική τους τσάντα πόνου και δυστυχίας. Ξέρω ότι το να ζεις στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολο αυτήν την εποχή. Λυπάμαι για το βάσανό σας. Μπορεί να πιστεύεις ότι οι δυσκολίες και ο πόνος μου είναι τεράστιοι. Σε διαβεβαιώ, αν μου έλεγες την ιστορία σου, θα έκλαιγα για σένα. Με το να μοιραζόμαστε τις ιστορίες μας, βλέπουμε πόση δυστυχία υπάρχει στον κόσμο, και συνειδητοποιούμε ότι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να βοηθούμε ο ένας τον άλλο για να σταματήσει αυτή η δυστυχία. Πιστεύω ότι αφιερώνοντας τη ζωή μας στο τέλος της δυστυχίας μπορεί να μας κάνει πολύ σοφούς και συμπονετικούς».