Τα «κλασσικά» είναι βιβλία που όλοι έχουμε διαβάσει, ξανά και ξανά. Το να διαβάζουμε όμως τα ίδια κάθε φορά μας στερεί την ευκαιρία να τολμήσουμε και κάτι διαφορετικό. Υπάρχουν όμως και εκείνα τα βιβλία που είναι γεμάτα αποφθέγματα, ιστορίες και εμπειρίες ζωής, μυθοπλασίες, έρευνες και περιπέτειες, που ναι μεν είναι λιγότερο δημοφιλή σε σχέση με άλλα, ο πλούτος όμως που κρύβουν στο εσωτερικό τους, μπορεί να αλλάξει ολόκληρο τον τρόπο σκέψης μας.
Ο Ryan Holiday, ο συγγραφέας του «The Obstacle Is the Way: The Timeless Art of Turning Trials into Triumph», είναι ένας «αχόρταγος βιβλιοφάγος». Ισχυρίζεται πως έχει διαβάσει πάνω από 1000 βιβλία, σύμφωνα με δική του λίστα που δημοσίευσε το 2009.
Ο Holiday έχει χαρίσει 24 υπέροχα έργα, τα οποία αναφέρονται κυρίως στην αρχαία φιλοσοφία, τον πεζό λόγο καθώς και την ξεχασμένη λογοτεχνία, χαρίζοντας μοναδικές και αξιοσημείωτες απόψεις για την ζωή. «Όταν διαβάζεις τα ίδια βιβλία με όλους, δεν μαθαίνεις τίποτα. Το διάβασμα εμβαθύνει στις ανθρώπινες εμπειρίες, στην κατανόηση. Μην ακολουθείς τον ήδη στρωμένο δρόμο, χάραξε μια νέα πορεία». Ας εξερευνήσουμε μερικά από τα μη προσδοκώμενα, υποτιμημένα και συχνά ανεύρετα αγαπημένα, σύμφωνα με τον ίδιο όπως τα δημοσίευσε στον Independent.
«Κύρου παιδεία » του Ξενοφώντα
Ο Ξενοφώντας όπως και ο Πλάτωνας ήταν μαθητές του Σωκράτη. Σε αυτό το έργο υπάρχουν τόσα πολλά μαθήματα, που θα έπρεπε περισσότεροι άνθρωποι να το είχαν διαβάσει. Το βιβλίο αυτό αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και δημιουργίας για τον Μακιαβέλι συνθέτοντας το έργο του ο «Ηγεμόνας».
« Οι ηθικές ρήσεις του Publius Syrus: Ένας ρωμαίος σκλάβος» από τον Publius Syrus
Η καλύτερη φιλοσοφία έρχεται από ανθρώπους που δεν ήταν φιλόσοφοι. Ο Syrus ήταν ένας σκλάβος και οι ηθικές του ρήσεις, ξεπερνούν ίσως αυτές των πιο γνωστών βιβλίων αυτής της κατηγορίας, όπως για παράδειγμα του Due de la Rochefoucauld.
«Διαλογισμοί» του Marcus Aurelius.
Περίπου το 170 π.Χ.,ο μοναδικός ισχυρός άνδρας του κόσμου έκατσε και κατέγραψε ένα προσωπικό βιβλίο με διδάγματα και νουθεσίες για τον ίδιο του τον εαυτό για να γίνει καλύτερος, πιο ευγενικός και ταπεινός άνθρωπος.
«Οι ζωές των σπουδαιότερων ζωγράφων, γλυπτών και αρχιτεκτόνων» του Giorgio Vasari
Στην ουσία ένας φίλος και ισάξιος του Μιχαήλ Άγγελου, του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, του Τιτσιάνο και όλων εκείνων των μεγάλων προσωπικοτήτων της αναγέννησης, έκατσε το 1550 και έγραψε βιογραφικά σκετς για τους ανθρώπους που γνώρισε και των επηρέασαν. Υπάρχουν τόσα πολλά σπουδαία αποφθέγματα για την τέχνη και την ψυχολογία σε αυτό το βιβλίο. Το καλύτερο όμως; Ήταν γραμμένο από κάποιον που γνώριζε πραγματικά τι έγραφε και όχι για κάποιον υπερόπτη αρτίστα ή κριτικό, αλλά για έναν αληθινό καλλιτέχνη και αρχιτέκτονα της ίδιας εμβέλειας με τους ανθρώπους για τους οποίους διηγείται.
«Ο άνθρωπος δίχως πατρίδα» του Edward E. Hale
Ο πατριωτισμός δεν είναι ένα θέμα που κερδίζει και πολλή αγάπη σήμερα. Αυτό το βιβλίο όμως σε κάνει να σκεφτείς και λίγο. Εκδόθηκε το 1863 κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και το θέμα είναι απλό: ένας αθώος άνθρωπος συλλαμβάνεται στο Aaron Burr για προδοσία, περιμένοντας την δίκη για τα ατοπήματα του. Για τους λάτρεις της ιστορίας, θα είναι μια απόλαυση μεταφανταστικού το βιβλίο αυτό, ενώ γι αυτούς που δεν σχετίζονται με το αντικείμενο παραμένει μια βαθιά ματιά στην πρώιμη Αμερική.
«Δώδεκα χρόνια σκλάβος» του Solomon Northup
Αν χρειάζεται να διαβάσεις ένα βιβλίο σχετικά με την σκλαβιά στην Αμερική, αυτό είναι. Πρόκειται για την αληθινή ιστορία ενός απελευθερωμένου ανθρώπου από το Βορρά, που ενώ ταξίδευε ως μουσικός, εκδιώχθηκε από το σπίτι του με δόλο, προκειμένου να συλληφθεί, να απαχθεί και να πουληθεί ως σκλάβος. Το έργο αυτό είναι εξίσου καλό με αυτό του Frederick Douglass’ memoir και χαρακτηρίζεται πως αποτυπώνει τον τρόμο της σκλαβιάς με έναν αδιαμφισβήτητο τρόπο. Έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο όπου κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας.
«Ιστορίες εμφυλίου πολέμου» του Ambose Bierce
Ο Mark Twain ήταν περισσότερο διασκεδαστικός για τον μέσο αναγνώστη από τον Ambrose Bierce, κυρίως για την ειρωνεία που φέρει και τον σαρκασμό του. Ωστόσο ο Bierce είναι ο μόνος που κατέγραψε αληθινά τον Εμφύλιο πόλεμο – μια φρικτή και απαίσια διαμάχη, στην οποία ο θάνατος, η καταστροφή και η ηλιθιότητα ήταν μακράν πιο εμφανείς από την στρατηγική και τον ηρωισμό. Πολλά είναι τα βιβλία για τον Εμφύλιο στα οποία δεν έχουμε πρόσβαση, λόγω μυστικών συνωμοσιών ανάμεσα στις χώρες που διεξήχθησαν.
«Σαράντα χρόνια τζογαδόρος στο Μισισίπη» του George Devol
Τα αποφθέγματα ενός επαγγελματία χαρτοπαίχτη και εγκληματία που διασχίζει τους πρόποδες του Μισισίπι και των Κόκκινων ποταμών. Είναι μια ρεαλιστική εικόνα, μιας περιόδου της αμερικανικής ζωής, που δεν μπορούμε πουθενά αλλού να εντοπίσουμε. Όπλα, μάχες, καυγάδες, είναι όλα εδώ. Φανταστικό, ιδιόμορφο και πολύ εύκολο στην ανάγνωση.
«Sult» του Knut Hamson
Ένα σκοτεινό και ταυτόχρονα συγκινητικό αφηγηματικό έργο για τις εσωτερικές διαμάχες που οδηγούν στην εσωτερική συντήρηση και αυτοθυσία μέσα μας. Η πείνα έχει να κάνει σχέση με έναν συγγραφέα που λιμοκτονεί ο ίδιος. Δεν μπορεί να γράψει εξαιτίας της λιμοκτονίας του και δεν μπορεί να φάει, επειδή το γράψιμο είναι ο μόνος τρόπος επιβίωσης. Πρόκειται για ένα ζωντανό φαύλο κύκλο που βιώνει καθημερινά και το βιβλίο αυτό είναι η προσωπική του καθοδήγηση μέσα σ’ αυτή την κατάσταση.
«Γράμματα από έναν αυτοδημιούργητο έμπορο στο γιο του» του Georhe Horace Lorimer
Το βιβλίο αυτό είναι μια συνεχής αλληλογραφία ανάμεσα στο γέρο George Graham, έναν αυτοδημιούργητο εκατομμυριούχο στο Σικάγο και τον γιο του που έφτασε πλέον σε ηλικία να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση. Τα γράμματα χρονολογούνται στα 1890 αλλά θα μπορούσαν να είχαν γραφεί σε κάθε εποχή. Ειλικρινές, γνήσιο και εξοπλισμένο με καλές συμβουλές, ότι πρέπει για να σας συναρπάσει.
«Η ζωή μου και οι αγώνες» του Jack Johnson
Αυτό είναι το χαμένο και μεταφρασμένο βιβλίο που προέκυψε από τα επεισόδια της ζωής του Johnson – του ίσως σπουδαιότερου μποξέρ που υπήρξε ποτέ- τα οποία και έγραψε για μια γαλλική εφημερίδα το 1911, ο ίδιος. Δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο αλλά είναι γεμάτο από ενδιαφέρον στρατηγικές και ανέκδοτα. Όπως το έθεσε ο John London μετά τον δημοφιλέστατο αγώνα του Johnson: «Κανείς δεν τον καταλαβαίνει αυτόν τον άνδρα που χαμογελά. Η ιστορία του αγώνα είναι και η απόρροια του γέλιου. Αν κανένας άνδρας μέχρι σήμερα δεν έχει κερδίσει με τίποτα περισσότερο κοπιαστικό από ένα χαμόγελο, το κατάφερε σήμερα ο Johnson».
«Company K » του William March
Με εξαιρετική διαφορά το καλύτερα γραμμένο βιβλίο για τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Αυτό όμως είναι και το πρόβλημα – ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος ήταν απαίσιος, ίσως το χείριστο πράγμα που συνέβη τον 20ο αιώνα. Και αυτό το βιβλίο είναι σκόπιμα ξεχασμένο, επειδή ακριβώς δίνει το πορτρέτο αυτού του πολέμου και την αχρηστία του, όσο πιο ρεαλιστικά μπορεί να ειπωθεί. Θέλουμε δηλαδή να ξέρουμε τι συνέβη, αλλά και δεν θέλουμε.
«Babbitt» του Sinclair Lewis
Δεν πιστεύω πως υπήρχε κανείς την περίοδο των ’20s που θα πίστευε πως το βιβλίο αυτό θα ξεχνιόταν. Ακόμα, εδώ είμαστε 80-90 χρόνια αργότερα και ίσως να μην είχες ακούσει ποτέ τον τίτλο του. Ίσως επειδή η ιδιαίτερη σάτιρα των επαρχιωτών Αμερικανών της μεσαίας τάξης απασχολεί περισσότερο τώρα από ότι τότε. Δεν έχει σημασία αν το βιβλίο είναι παλιό, εξακολουθεί να είναι ευχάριστο ενώ στον πυρήνα του, μας αγγίζει η κριτική συμμόρφωση και αυτό που ο Thoreau ονομάζει «η ζωή της σιωπηρής απελπισίας».
«Άσυλο: ένας αλκοολικός δέχεται τη θεραπεία» του William Seabrook
Το 1934 ο William Seabrook ήταν ένας από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους στον κόσμο. Ήταν ωστόσο και αλκοολικός. Δεν υπήρχε όμως θεραπεία στην περίπτωση του. Έτσι αποφάσισε να δοκιμάσει τον εαυτό του μέσα σε ένα άσυλο για άτομα με ψυχικές διαταραχές. Εκεί, από την οπτική ενός ταξιδιώτη, περιγράφει το δικό του ταξίδι μέσα σε αυτό το περίεργο και ξένο μέρος. Δεν είναι δυνατόν διαβάζοντας το κείμενο αυτό να μην μας αγγίξει το τραύμα που προκάλεσε ο ίδιος στον εαυτό του, κατά τη διάρκεια της ειδικής θεραπείας του που του επέτρεψαν εξειδικευμένοι γιατροί, να πιει ξανά. Σου ραγίζει την καρδιά, πως μερικά χρόνια αργότερα οι θετικές εξελίξεις στην ψυχοθεραπεία, που θα μπορούσαν να του δοθούν άλλαξαν τόσο πολύ (ο ίδιος ωστόσο πέθανε από υπερβολική δόση όπιου.)
«Ask the dust» του John Fante
Αυτή είναι η δυτική ακτή του Great Gatsby. Ο Fante για ένα διάστημα επωφελήθηκε μεγάλης προβολής – λόγω κυρίως του Bukowski που τον υπερασπίστηκε στα επόμενα του χρόνια- αλλά επειδή το βιβλίο αναφέρεται στο Λος Άντζελες και όχι την Νέα Υόρκη, είχε σαν αποτέλεσμα με τον καιρό να ξεχαστεί. Bandini, είναι το θέμα των επεισοδίων και είναι το παράδειγμα κάποιου που η ζωή του έχει εντελώς καταστραφεί από τις δικές τους ψευδαισθήσεις που γεννά το μυαλό του κάθε δύο δευτερόλεπτα. Είναι τόσο παγιδευμένος που είναι ανίκανος πια να συνειδητοποιήσει πως τα προβλήματα του είναι οι ψευδαισθήσεις του και ότι δεν μπορεί να ζήσει μέσα σε αυτές εφόσον δεν υφίστανται. Θα μπορούσε να έχει και να δημιουργήσει τα πάντα, εάν ηρεμούσε και ζούσε την πραγματικότητα για ένα λεπτό.
«Στρατηγική και γιατί δεν μαθαίνουμε από την ιστορία;» του H. Liddell Hart
Πρόκειται για δύο μικρά βιβλία, για τα οποία θα κατανοήσετε με εύκολο τρόπο το νόημα τους σε αντίθεση με άλλους συγγραφείς. Ο Hart είναι αδιαμφισβήτητα ο καλύτερος συγγραφέας σε θέματα στρατηγικής και ιστορίας. Οι θεωρίες του για την έμμεση προσέγγιση της ζωής που αλλάζει, είτε ασχολούμαστε με το τοπίο των επιχειρήσεων είτε απλώς με αυτό της πολιτικής, είναι οι πιο ρεαλιστικές.
«The crack up» του Scott Fitzgerald
Αν σου αρέσει το Άσυλο, διάβασε οπωσδήποτε το «Τhe crack up» του Fitzgerald, φίλου του Edmund Wilson, που ακολούθησε μετά τον θάνατό του. Είναι μια απόλυτα ειλικρινής και καλά κατατοπισμένη συλλογή κάποιου παραδομένου στην ίδια του την καταστροφή. Με έναν μοναδικό τρόπο οι σημειώσεις που κάνει ο Fitzgerald και οι ιδέες που πραγματεύεται στο κείμενο, αναδεικνύουν τι ιδιοφυΐα υπήρξε. Είναι λυπητερό αλλά οπωσδήποτε αξίζει να διαβαστεί.
«Πάνω στο βράχο: Είκοσι πέντε χρόνια στο Αλκατράζ» του Alvin Karpis
Τον John Dillinger υποδύθηκε σε ταινία ο Johnny Depp. Οι περισσότεροι τον έμαθαν για τον θάνατο του σε πεδίο μάχης, αλλά ξέχασαν πως ο άλλος «νούμερο 1» δημόσιος εχθρός την ίδια εποχή ήταν ο Alvin Karpis που δεν πέθανε. Στην ουσία, έζησε μέχρι την δεκαετία του 1980. Χρόνο δηλαδή αρκετό για να εκτίσει μερικές δεκαετίες στο Αλκατράζ μαζί με τον Αλ Καπόνε. Κατά τη διάρκεια μετάβασης σε άλλη φυλακή έμαθε ο Karpis σε ένα περίεργο νέο εν ονόματι Charlie Manson πώς να παίζει κιθάρα.
«Death be not proud» του John Gunther
Γραμμένο το 1949 από τον διάσημο δημοσιογράφο John Gunther για τον θάνατο του γιου του από καρκίνο στον εγκέφαλο, το βιβλίο αυτό είναι βαθιά συγκινητικό και βαθυστόχαστο. Κάθε νέος θα ευαισθητοποιηθεί και κινητοποιηθεί από την ιστορία αυτού του αγοριού που ενώ γνωρίζει ότι θα πεθάνει πολύ σύντομα επιθυμεί να ζήσει με αξιοπρέπεια.
«The harder they fall» του Budd Schulberg
Ο Budd Schulberg (έγραψε και το On the Waterfront) μας χαρίζει μια τριλογία φανταστική, όπου το κάθε ένα μέρος αναδεικνύει μια διαφορετική ιστορική περίοδο. Το μόνο που χρειάζεται να ξέρεις για αυτόν τον συγγραφέα είναι το το απόσπασμα του σχετικά με τον ρόλο του λογοτέχνη στην ζωή: «Είναι υποχρέωση του συγγραφέα να αντισταθεί σε αυτή τη δύναμη. Οι συγγραφείς είναι πραγματικά οι μόνοι, εκτός από ειλικρινείς πολιτικούς, που μπορούν να αντισταθούν σε αυτό το σύστημα. Το προσπάθησα και αυτό με επηρέασε σε όλη μου τη ζωή.»
«Χάνοντας τον πόλεμο» του Lee Sandlin
Αυτό είναι μια έκθεση και όχι ένα βιβλίο, αλλά αν χρειάζεται να διαβάσεις κάτι για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το βρήκες! Ο Sandlin είναι ειδικός και η έκθεση είναι δωρεάν, διάβασε την.
«Η δυστυχία της ζωής μου» της Florida Scott Maxwell
Πρόκειται για τις καθημερινές σημειώσεις μιας δυνατής ετοιμοθάνατης γυναίκας (γεννημένη το 1883, γραμμένο το 1968) παρατηρώντας την ζωή της να την εγκαταλείπει σιγά σιγά. Η σοφία που εντοπίζουμε εδώ είναι συγκλονιστική και το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση δεν έχουν ιδέα γι αυτό, με θλίβει πολύ.
«The power tactics of Jesus Christ and other essays» του Jay Haley
Ο τίτλος των δοκιμίων αυτών είναι φανταστικός και ασύλληπτος. Τα υπόλοιπα δοκίμια του Haley που αναφέρονται στην ιδιαίτερη του προσέγγιση στα θέματα ψυχοθεραπείας είναι επίσης καλά. Αν θέλετε να επισκεφθείτε έναν ψυχοθεραπευτή, ή γνωρίζεται κάποιον που θέλει ή κάποιον που πηγαίνει, το βιβλίο αυτό είναι ότι πρέπει.
«Η τίγρης: Μια αληθινή ιστορία εκδίκησης και επιβίωσης» του John Vaillant
Το τελευταίο βιβλίο γιατί είναι και το πιο πρόσφατο. Η (αληθινή) ιστορία είναι και απλή: ένας άνθρωπος στην Σιβηρία τραυματίζεται ενώ προσπαθεί να κυνηγήσει προκειμένου να εξασφαλίσει τροφή για την οικογένεια του. Η τίγρης προσπαθεί να σκοτώσει τον άνθρωπο ενώ εκείνος είναι στο κυνήγι. Η σωτηρία έρχεται όταν μια ρωσική ομάδα διάσωσης την σκοτώνει.
