Εκείνο το απόγευμα το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ασυνήθιστα μεσογειακό. Το Εδιμβούργο ζούσε χειμερινές λιακάδες και στο Λονδίνο έβγαινες έξω με το κοντομάνικο. Δύο «Έλληνες του εξωτερικού» (έστω και προσωρινοί) κάθονταν μπροστά στους υπολογιστές τους, έτοιμοι για κουβέντα. Κύριες και κύριοι, το όνομά του είναι Συνίτος, Σωκράτης Συνίτος. Μπορεί να μην είναι πράκτορας της MI-6, αλλά είναι ένας επαγγελματίας του κινηματογράφου που έκανε τα οπτικά εφέ στη «Νιότη» του Πάολο Σορεντίνο και στον τελευταίο Τζέιμς Μποντ του Σαμ Μέντες. Πράγματα απλά, καθημερινά, δηλαδή.
Ο Σωκράτης μεγάλωσε την Αθήνα και σπούδασε Πληροφορική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Παράλληλα πήγαινα στην Ίριδα, την κινηματογραφική λέσχη, και είχα επαφές με διάφορους φίλους που λίγο ασχολιόντουσαν. Είναι εύκολο πια να πάρεις μια κάμερα. Άρχισα να δουλεύω στο αντικείμενο μου, χρησιμοποίησα κάποια λεφτά που είχα και με την βοήθεια των γονιών μου -προφανώς, όπως όλοι, γίνεται αλλιώς;- ξεκίνησα σπουδές κινηματογράφου στο New York College. Είχα καθηγητές όπως τον Παντελή Βούλγαρη, τον οποίο θεωρώ και ξεχωριστή περίπτωση ανθρώπου, σαν καλλιτέχνη και σαν προσωπικότητα. Από την σχολή ακόμα πάντα βοηθούσε και ήταν κοντά στους φοιτητές του», εξηγεί.
Λογικά, το επόμενο βήμα ήταν ένα μεταπτυχιακό στην σκηνοθεσία. Όμως ο ίδιος αποφάσισε να κάνει κάτι διαφορετικό. «Ήθελα να βρεθώ σε έναν χώρο που συμβαίνουν πράγματα και να κάνω κάτι πιο τεχνικό. Η μία μου επιλογή ήταν το μοντάζ, αλλά τελικά με τράβηξε η επεξεργασία της εικόνας. Αποφάσισα να έρθω στο Λονδίνο γιατί στο κομμάτι των ειδικών εφέ έχει πολύ περισσότερες ευκαιρίες, είναι πολύ πιο ζωντανό. Έχουν γίνει μάλιστα και διάφορες επιχειρηματικές κινήσεις λόγω της φοροαπαλλαγής που αποφασίστηκε, η οποία έφερε πολύ περισσότερες παραγωγές, τόσο για γυρίσματα, όσο και για post production». Σήμερα δουλεύει σε μια εταιρεία που συνεργάζεται με τα στούντιο παραγωγής και κάνει τα οπτικά εφέ σε διάφορες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές.
Απο τον τελευταίο Τζέιμς Μποντ. Οπτικά εφέ Σ.Συνίτος
Για την επόμενη μισή ώρα πάσχιζε να με κάνει να καταλάβω την διαφορά μεταξύ οπτικών και ειδικών εφέ. «Τα οπτικά εφέ (visual effects) γίνονται καθαρά μέσω υπολογιστή, ενώ στα ειδικά (special effects) μπορείς να πάρεις μια σκηνή κασκαντέρ, να την γυρίσεις στην κάμερα και να την επεξεργαστείς αργότερα. Αν πάρουμε το παράδειγμα μιας έκρηξης, που είναι από τα πιο κατανοητά, τα ειδικά εφέ ενισχύουν το πραγματικό γύρισμα, η έκρηξη όντως γίνεται. Όμως τα οπτικά εφέ δημιουργούν μια έκρηξη από την αρχή. Εσύ συνήθως δεν βρίσκεσαι στο γύρισμα και υπάρχει και το αστείο στον χώρο πως αν γίνει ένα λάθος “θα φτιαχτεί στο post”, δηλαδή αργότερα μέσω υπολογιστή. Υπάρχουν άνθρωποι που πηγαίνουν στο set και το οργανώνουν με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσει αργότερα να γίνει αποτελεσματική επεξεργασία, να επιτευχθεί η μέγιστη ποιότητα». Όμως τα οπτικά εφέ δεν είναι όλο εκρήξεις και δράκους. «Παρατηρώντας πώς κινούνται τα πράγματα, βλέπουμε πως όσο περνούν τα χρόνια υπάρχει μεγαλύτερη ανάπτυξη στην επεξεργασία της εικόνας και σε όσα μπορείς να κάνεις. Σιγά σιγά αρχίζει και αλλάζει ένα κομμάτι από αυτό που λέμε cinematography, διεύθυνση φωτογραφίας. Ακόμα και πιο απλά πράγματα γίνονται στο post, για παράδειγμα τα μεγάλα πλάνα που υπάρχει κόσμος στο background γυρίζονται σε green screen και συνθέτονται στο τέλος από μια εταιρεία ειδικών εφέ. Αυτό ξεφεύγει λίγο από όσα έχουμε συνηθίσει, ένα κομμάτι του στησίματος γίνεται ψηφιακά». Δηλαδή, ακόμα και μια πιο arthouse ταινία μπορεί να χρησιμοποιεί οπτικά εφέ; «Ακριβώς! Αυτό είναι για μένα το ενδιαφέρον. Για τα δικά μου αισθητικά κριτήρια, η «Νιότη» είναι η πιο ξεχωριστή ταινία στην οποία έχω δουλέψει. Όχι ότι οι άλλες ταινίες είναι κάτι λίγο, αλλά προσωπικά προτιμώ οι ταινίες να έχουν και τέτοια στοιχεία μέσα. Μ’ αρέσει το κομμάτι των εφέ που δεν χρησιμοποιείται μόνο για δράση, αλλά εξυπηρετεί περισσότερο τον αφηγηματικό και ονειρικό τόνο της ταινίας, όπως συνέβη στα σουρρεαλιστικά σημεία της ταινίας του Σορεντίνο».
Άλλο ένα οπτικό εφέ-δημιουργία του Σ.Συνίτου για τη «Νιότη»
Με ρωτάει αν έχω δει την Νιότη και του εξηγώ πως δεν έχω προλάβει ακόμα. «Να σου πω, ούτε εγώ την έχω δει τελειωμένη!», λέει γελώντας. «Έχω δει μόνο τα κομμάτια που έχω δουλέψει. Στην Αγγλία την φέρανε μόνο για τα BAFTA. Στην Ελλάδα πήγαν γονείς, φίλοι και την είδαν, με πήραν να μου πουν μπράβο και εγώ απαντούσα πως δεν την έχω δει! Έχω διαβάσει το σενάριο, έχω δει κάποιες σεκάνς, ξέρω τι γίνεται, αλλά το τελικό αποτέλεσμα δεν το ‘χω δει. Είναι αστείο. Η αγαπημένη μου σκηνή από όσες δούλεψα είναι (SPOILER) ο Michael Cane στην Βενετία, ο οποίος περνάει δίπλα από μια όμορφη και νέα γυναίκα. Κοιτιούνται και αυτό δημιουργεί στον ήρωα έναν συναισθηματισμό που κάνει τα νερά από το κανάλι να αρχίσουν να ανεβαίνουν και να τον πνίγουν. Αισθητικά και οπτικά, πέρα από το τεχνικό κομμάτι του φωτορεαλισμού αποτυπώνεται το χρώμα και ο ρυθμός της σκηνής».
Την ταινία όμως που είχα προλάβει να δω, δεν μου την είχε σχολιάσει ακόμα. Πώς γινόταν η δουλειά στον Τζέιμς Μποντ; «Σ’ αυτές τις ταινίες υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα ελέγχου. Συνήθως υπάρχει ένας supervisor από την μία εταιρεία και ένας από την άλλη. Προτού φτιάξεις κάτι για να το δει ο σκηνοθέτης (ο οποίος έχει και τον τελευταίο λόγο) περνάει πρώτα από τους επιβλέποντες. Εγώ θα φτιάξω μια έκδοση του πώς μπορεί να βγει η σκηνή και θα περιμένω έγκριση. Σε ταινίες μεγέθους Μποντ αυτά που ζητούνται είναι πολύ ελεγχόμενα. Μπορείς μεν να βάλεις την δική σου πινελιά, αλλά σε πολύ μικρότερη κλίμακα. Εκεί δούλεψα κυρίως σε περιβάλλοντα. Για παράδειγμα, σε κάποιες σκηνές που (SPOILER) ο Μποντ πάει σε μια καλύβα στην Αυστρία για να συναντήσει τον πατέρα της κοπέλας και κατεβαίνει σε ένα δωμάτιο με οθόνες· όλο αυτό το περιβάλλον είναι επεξεργασμένο ψηφιακά».
Τζέιμς Μποντ, Spectre, σκηνή επεξεργασμένη by S.Sinitos
Ακούγοντάς τον να μιλάει, καταλαβαίνεις πως αν είχε μείνει στην Ελλάδα, δεν θα είχε καταφέρει να κάνει όλα όσα έκανε. Και ο ίδιος, κατά μία έννοια, συμφωνεί. «Προφανώς τα πράγματα που έκανα και το επίπεδο των ταινιών δεν θα μπορούσα να τα βρω στην Ελλάδα-και από άποψη υποδομής. Ξέρω όμως ότι υπάρχουν άνθρωποι και εταιρείες που δουλεύουν στα ειδικά εφέ στην Ελλάδα, απλά σε διαφορετική κλίμακα. Για να καταλάβεις, ξεκινώντας εδώ έκανα σεμινάρια, δεν ήρθα έτσι, μόνο με τις σπουδές μου. Έτσι μπήκα πιο γρήγορα στα πράγματα και έτσι λειτουργεί και η Αγγλία, νομίζω. Σου παρέχει μια άλφα έκθεση σε ανθρώπους και εταιρείες που έπειτα θα σε βοηθήσουν. Ο ευρύς κύκλος στο Λονδίνο χτίζεται σιγά σιγά. Μην ξεχνάς ότι είμαι σε έναν χώρο που είναι λίγο διαφορετικός, δεν είναι σαν την Ελλάδα που όλοι κάνουν τα πάντα, οπότε έρχεσαι σε επαφή με άλλους που προσπαθούν να κάνουν τα πάντα». Θα ήθελε να ασχοληθεί ποτέ με μια ελληνική ταινία; «Ναι, θα ήθελα να κάνω κινήσεις στην Ελλάδα με ανθρώπους στην Ελλάδα που γυρίζουν πράγματα. Γενικά, αν με ρωτούσαν την κλισέ ερώτηση «πώς βλέπεις τον εαυτό σου σε 5-10 χρόνια», θα έλεγα να μπορώ να έχω την δική μου ομάδα, έναν κύκλο ανθρώπων με τον οποίο να κάνουμε πράγματα που ταιριάζουν περισσότερο στην αισθητική μου. Έχω κάποιες ιδέες, παράλληλα με το κομμάτι στο Λονδίνο. Όλο αυτό βέβαια θέλει ενέργεια και χρόνο».
‘Ενα παράδειγμα για τα περιβάλλοντα που γυρίστηκε στο city hall του Λονδίνου και φτιάχτηκε να μοιάζει με το Τόκυο να φαινεται εξω απο τα παράθυρα ( μαζι με αντανακλάσεις) -το ίδιο και οι εσωτερικοί χώροι
Η κουβέντα γυρνάει στο περασμένο καλοκαίρι, που η Ελλάδα βρέθηκε στο προσκήνιο και εκείνος βρέθηκε να απαντά ερωτήσεις για την κρίση. «Άκουσα πολλά. Ήμουν μέσα στο άγχος, συνέχεια σε μια ένταση. Νομίζω όλοι όσοι ασχολιόμασταν λίγο παραπάνω είχαμε φτάσει σ’ αυτό το σημείο. Κάποια στγμή, σε ένα πάρτυ γεματο Έλληνες λέγαμε ότι προτιμάμε πλέον να διαβάζουμε χιουμοριστικά σάιτ, αυτά που κάνουν και λίγο χαβαλέ. Από ένα σημείο και μετά μαθαίναμε τι συνέβαινε από εκεί. Προφανώς είναι λίγο άδικο για τους ανθρώπους που το βίωναν στην Ελλάδα, αλλά έπρεπε να δούμε και την αστεία πλευρά για να μην τρελαθούμε τελείως. Είχα αποφασίσει να απαντάω στις ερωτήσεις με διάθεση ανάλογη αυτής που με ρωτούσαν. Ήρθαν άνθρωποι που όντως ενδιαφερόντουσαν, άλλοι που ήθελαν να κάνουν χαβαλέ και άλλοι που ήταν πιο καυστικοί. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις αποφάσισα να μην απαντήσω, να αλλάξω το θέμα. Σαν γενικό σχόλιο μπορώ να πω ότι έχει περάσει σαν άποψη ότι οι Έλληνες δουλεύουν λίγο. Σ’ αυτό όμως αξίζει ν’ απαντάς».
«London has fallen» , η τελευταία δουλειά του Σ.Συνίτου
Τον ρωτάω σε ποιές ταινίες δουλεύει τώρα. Μπορεί να μου πει μόνο για αυτήν που έχει επίσημα ολοκληρωθεί, το «London has fallen» με τον Τζέραρντ Μπάτλερ, που θα βγει στις αίθουσες σε λίγους μήνες. «Αστείο, αν σκεφτείς την συγκυρία».
Κλείνοντας το Skype, που ένωσε Λονδίνο με Εδιμβούργο αλλά μας έκανε νερά απ’ την αρχή (ευχαριστούμε, νέα ψηφιακή τεχνολογία!), συνειδητοποιώ ότι σ’ αυτή τη συζήτηση ο Σωκράτης Συνίτος δεν αποκάλυψε πώς πίνει το μαρτίνι του και πως ντράπηκα να τον ρωτήσω αν έχει δει ποτέ τον Ντάνιελ Κρεγκ από κοντά. Όμως δεν πειράζει, άξιζε τον κόπο ούτως ή άλλως.
