Αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στην Ισπανία

Η σκακιέρα της ισπανικής πολιτικής απέκτησε νέους παίκτες, μετά τις εντυπωσιακές επιτυχίες που πέτυχαν στις χθεσινές δημοτικές και περιφερειακές εκλογές οι υποψήφιοι του Podemos.

Οι «Αγανακτισμένοι» έκαναν ένα σημαντικό βήμα από τις πλατείες των πόλεων στα σαλόνια της εξουσίας. Και για του λόγου το αληθές, οι χθεσινές εκλογές ανέδειξαν για δήμαρχο της Βαρκελώνης μία ακτιβίστρια ενάντια στη λιτότητα. Η Ada Colau, 41 ετών, που συμμετείχε το προηγούμενο διάστημα ενεργά στο κίνημα ενάντια στις εξώσεις για χρέη προς τις τράπεζες, θα είναι η νέος «ηγέτιδα» της καταλανικής πρωτεύουσας. «Είναι μία νίκη του Δαυίδ ενάντια στον Γολιάθ», ανέφερε η ίδια λίγο μετά από τα πρώτα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών.

Οι πολιτικές λιτότητας, οι υψηλοί δείκτες ανεργίες και τα πολιτικά σκάνδαλα έκαναν πολλούς ψηφοφόρους να στραφούν στο αριστερό Podemos και το νεοπαγές κεντροδεξιό κόμμα «Πολίτες» (Ciudadanos).

Το καταλανικό κίνημα Barcelona En Comu, που αποτελείται από μικρότερα αριστερά κόμματα και χιλιάδες πολίτες, φιλοδοξεί να επανατοποθετήσει στο κέντρο λήψης αποφάσεων τους πολίτες, ενώ έχει υποσχεθεί να βάλει ένα τέρμα στις εξώσεις, να αυξήσει την κρατική μέριμνα στέγη και να αναδιανείμει τον πλούτο της πόλης.

Το κόμμα της Colau απέσπασε 11 από τις 41 έδρες του δημοτικού συμβουλίου της Βαρκελώνης, γεγονός που σημαίνει ότι η νέα δήμαρχος θα πρέπει να σχηματίσει συμμαχίες με σκοπό να κυβερνήσει. 

Στην πόλη της Μαδρίτης, πολιτικό «κάστρο» του Λαϊκού Κόμματος για περισσότερες από δύο δεκαετίες, το κυβερνών κόμμα του Ραχόι απέσπασε 21 από τις 57 έδρες. Ο συνδυασμός Ahora Madrid, που υποστηρίζετε από το Podemos, ήρθε οριακά δεύτερο, δεδομένο ωστόσο που του επιτρέπει να «αρπάξει» την εξουσία από το Λαϊκό Κόμμα σε περίπτωση που καταφέρει να σχηματίσει πολιτική συμμαχία με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο σε εθνικό επίπεδο ήρθε δεύτερο,  δύο ποσοστιαίες μονάδες πίσω από το Λαϊκό Κόμμα (25,03 % έναντι 27,03% αντίστοιχα). Η επικεφαλής του Ahora Madrid, Manuela Carmena, ανέφερε: «Η ψήφος αλλαγής κέρδισε την πλειοψηφία».

H Ada Colau, η νέα δήμαρχος της Βαρκελώνης που υποστηρίζεται από το Podemos (πηγή φωτογραφίας: El Pais)

Οι εντυπωσιακές εκλογικές επιδόσεις των αριστερών δυνάμεων σε Μαδρίτη και Βαρκελώνη μεταφράζονται πολιτικά σε ριζική αλλαγή της ατζέντας στα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα, ατζέντα που εν πολλοίς θα βασίζεται στις θέσεις ενάντια στη λιτότητα που έχουν υιοθετήσει τα κόμματα που είναι «ενάντια στο κατεστημένο», όπως λέγεται στην Ισπανία. Με το 99,5% των ψήφων να έχουν καταμετρηθεί, το Λαϊκό και το Σοσιαλιστικό Κόμμα συγκεντρώνουν μαζί το 52,06% των ψήφων, μία σημαντική μείωση από το 65% που είχαν συγκεντρώσει στις τοπικές εκλογές του 2011.

Παρότι το Λαϊκό Κόμμα διατήρησε την πρώτη θέση σε εννιά περιφέρειες, απέτυχε να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία έστω και σε μία εκλογική περιφέρεια. Οι πολιτικές λιτότητας, οι υψηλοί δείκτες ανεργίες και τα πολιτικά σκάνδαλα έκαναν πολλούς ψηφοφόρους να στραφούν στο αριστερό Podemos και το νεοπαγές κεντροδεξιό κόμμα «Πολίτες» (Ciudadanos).

Οι δύο αυτές νέες πολιτικές δυνάμεις ήρθαν τρίτη ή τέταρτη δύναμη σε πολλές περιφέρειες, γεγονός που σημαίνει πως θα διατηρήσουν τις ισορροπίες σε πολλές τοπικές κυβερνήσεις που θα σχηματιστούν το επόμενο διάστημα. «Θα επιθυμούσαμε η πτώση των παλαιών κομμάτων να έχει γίνει ταχύτερα», δήλωσε ο ηγέτης του Podemos, Pablo Iglesias. «Ωστόσο οι συνθήκες μας επιβάλλουν να δουλέψουμε πάνω σε αυτή την κατεύθυνση».

Καθώς το ισπανικό πολιτικό φάσμα αποκτά τέσσερις βασικούς πολιτικούς παίκτες, συνεργασίες και συμμαχίες θα αποτελέσουν βασική συνταγή για την διαμόρφωση βιώσιμων τοπικών ηγεσιών. Οι διαδικασίες για το σχηματισμό τοπικών κυβερνήσεων θα ξεκινήσουν τις επόμενες εβδομάδες και ενδέχεται να κρατήσουν μήνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ανδαλουσία, στην οποία πριν από δύο μήνες προέκυψε κυβέρνηση μειοψηφίας: η πολιτική παράλυση αποτέλεσε από τότε την ημερήσια διάταξη στην πολιτική ζωή της περιοχής, με την ηγέτιδα του Σοσιαλιστικού Κόμματος Susana Diaz να αποτυγχάνει τρεις φορές να αποσπάσει την ψήφο εμπιστοσύνης που απαιτείται για το σχηματισμό κυβέρνησης.