Όλο και περισσότεροι Αθηναίοι ανακαλύπτουν τη χαρά του γραψίματος, την απόλαυση να δημιουργούν τη δική τους ιστορία από τη στιγμή που θα τη συλλάβουν στο μυαλό τους, θα την καταγράψουν στο χαρτί ή σε μια οθόνη υπολογιστή, θα τη διορθώσουν, θα τη δώσουν σε φίλους να τη διαβάσουν και θα ονειρευτούν κάτι μεγαλύτερο όπως είναι η έκδοσή της.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που ανθίζουν στην πόλη σεμινάρια δημιουργικής γραφής, ένα τέτοιο είχα παρακολουθήσει κι εγώ πριν λίγα χρόνια στο Ε.ΚΕ.ΒΙ κι αν κρίνω από τη δική μου εμπειρία ίσως το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι να ξέρει ο ενδιαφερόμενος γιατί πηγαίνει και να διαλέγει με βασικό γνώμονα τον διδάσκοντα.
Έτσι λοιπόν βρέθηκα στο εργαστήρι μικρής φόρμας –ή bonsai stories αν προτιμάτε να σκέφτεστε τις ιστορίες σαν δέντρα με ρίζες στο μυαλό του κάθε συγγραφέα που όμως τους καρπούς τους μπορεί να τους γευθεί ο κάθε αναγνώστης.
Στο κτίριο των εκδόσεων Πατάκη ο συγγραφέας Μισέλ Φάις διδάσκει κάθε Δευτέρα τους συμμετέχοντες πώς να ξεκλειδώσουν τους τρόπους και τους μηχανισμούς της μικρής φόρμας μέσα από την επαφή με εμβληματικά κείμενα μικρομυθοπλασίας (Κάφκα, Μπρεχτ, Μπόρχες, Καουαμπάτα, Γονατά, Παπαδημητρακόπουλου, Κυριακίδη, κ.ά.). Βρέθηκα στη δεύτερη συνάντηση όπου οι μαθητές είχαν πάρει ήδη σαφείς οδηγίες για το πώς θα δουλεύουν τις ασκήσεις και αυτό μου έδωσε να καταλάβω ότι στο μάθημα τίποτα δεν κυλά στην τύχη αλλά υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος διδασκαλίας και ανάπτυξης των θεμάτων, κάτι που σίγουρα τους βοηθά να βάλουν την όλη διαδικασία σε ένα πρακτικό πλαίσιο και να συνειδητοποιήσουν ότι κανείς δε γίνεται συγγραφέας χωρίς να γράφει, δηλαδή χωρίς να δουλεύει πολύ και να εφοδιάζεται συνεχώς με ερμηνευτικά όπλα.
Στο συγκεκριμένο μάθημα που παρακολούθησα οι μαθητές είχαν ήδη κληθεί να διαβάσουν τα «Διηγήματα και μικρά πεζά» του Κάφκα και να γράψουν μια ιστορία που να βασίζεται σε κάποιο όνειρο που τους αναστάτωσε, τηρώντας κατά τη συγγραφή της κάποιες προϋποθέσεις που είχε θέσει ο κ. Φάις. Ο κάθε μαθητής είχε διαβάσει τις ιστορίες των υπολοίπων και έπρεπε να την κρίνει με βάση το τι ζητούσε η άσκηση συνεπώς έπρεπε να εξετάσουν περισσότερο τον τρόπο και το ύφος παρά το ίδιο το περιεχόμενο της ιστορίας.
Οι οκτώ συμμετέχοντες είχαν πράγματι γράψει όλοι από μία ιστορία και αυτό που μου έκανε θετική εντύπωση ήταν ότι ένιωθαν άνετα να εκτεθούν -μια και οι περισσότερες ιστορίες αφορούσαν προσωπικούς τους φόβους και ανησυχίες- στα μάτια των υπολοίπων αλλά ότι ήταν πολύ ευγενικοί αλλά ταυτοχρόνως ειλικρινείς όταν έκριναν τις ιστορίες των υπολοίπων.
Ο συγγραφέας Μισέλ Φάις διδάσκει στο εργαστήρι μικρής φόρμας των εκδόσεων Πατάκη
Στο διάλειμμα βρήκα την ευκαιρία να μιλήσω με τα παιδιά που παρακολουθούν το εργαστήριο και να τους θέσω κάποια βασικά ερωτήματα όπως για ποιο λόγο επέλεξαν να παρακολουθήσουν το συγκεκριμένο σεμινάριο; Ιδιαίτερη εντύπωση μου κάνει η απάντηση της Μαρίνας που μένει μόνιμα στην Πάτρα και στην αρχή είχε πάρει το μάθημα διήγημα εξ αποστάσεως και «ενθουσιάστηκα τόσο πολύ ώστε όταν τελείωσε και μέχρι να ξαναρχίσει ο εαρινός κύκλος, σκέφτηκα να κάνω την μικρή φόρμα. Δεν ήθελα να το αποχωριστώ όλο αυτό», ο Γιάννης από την πλευρά του μου εξηγεί «μ’ αρέσουν τα σεμινάρια γραφής, τα βλέπω λίγο ως ακριβό χόμπι, όμως θέλω να μάθω όσα γίνεται περισσότερα για την τέχνη του γραπτού λόγου. Θέλω να γράψω και να ολοκληρώσω διάφορες ιδέες που έχω στο μυαλό μου ανεξάρτητα αν θα εκδώσω. Για μένα έχει αξία η ενασχόληση με τη λογοτεχνία γιατί νομίζω αυξάνει το βαθμό κατανόησης του ανθρώπου για τον άνθρωπο» ενώ η Νατάσα είναι πιο συγκεκριμένη «επέλεξα το συγκεκριμένο σεμινάριο γιατί δίδασκε ο κ. Φάις και σίγουρα είχα πολλά να μάθω σχετικά με τα μικροδιηγήματα». Όταν τους ρωτώ ποιος είναι ο στόχος που έχουν θέσει σχετικά με τη γραφή οι απαντήσεις ποικίλλουν. Η Νατάσα δεν διστάζει να μου πει ότι γι’ αυτήν η συγγραφή είναι τρόπος ζωής και συμπληρώνει «δεν γίνεται να αντιληφθώ τον κόσμο χωρίς αυτήν» ενώ η Κική παραδέχεται ότι «ο στόχος μου σχετικά με τη γραφή είναι ευκαιριακός καθώς συνειδητοποιώ ότι είναι έργο δύσκολο και επίπονο να γίνει κανείς συγγραφέας. Δεν φιλοδοξώ κάτι τέτοιο». Η Κατερίνα πάλι ξέρει ακριβώς τι θέλει κι αυτό ακριβώς μου λέει «να γράφω συνεχώς καλύτερα, πιο συγκροτημένα, πιο συνοπτικά στη δουλειά μου και στον Τύπο, εφόσον συνεχίσω.
Κοινό στοιχείο πάντως όλων των παιδιών είναι ότι αγαπούν πολύ την ανάγνωση, είναι πραγματικοί βιβλιοφάγοι. Τους ρωτώ ποιο είναι το αγαπημένο τους βιβλίο και παίρνω απαντήσεις όπως «Αναφορά στον Γκρέκο» του Νίκου Καζαντζάκη, όλα τα βιβλία του Bertrad Russel, «Η μεγάλη πομπή» του Αλέξη Πανσέληνου, «Η χαμένη άνοιξη» του Στρατή Τσίρκα και «Η διαθήκη της Μαρίας» του Colm Tóibín. Μου αρέσει αυτή η ποικιλία απαντήσεων, ενισχύει την πεποίθηση μου ότι υπάρχει ένα βιβλίο μοναδικά υπέροχο για τον καθένα μας, το πιστεύω πολύ περισσότερο από το ιδανικό ταίρι.
Εκδόσεις Πατάκη, Παν. Τσαλδάρη 38, τηλ. 210.36.50.010
