Μέσα στην καρδιά της Βαρβακείου Αγοράς, ένα μικρό κατάστημα κρατάει τη θέση του εδώ και 58 χρόνια. Το Παντοπωλείο της Στοάς Αθανάτων άνοιξε το 1957 από το Σάββα Ψυχογιό, πέρασε στα χέρια της αδελφής του, Γεωργίας και τώρα το λειτουργεί η ανηψιά της, Λουίζα Ψυχογιού, με το σύζυγό της, Σταμάτη Φλαμπούρη. Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, το μικρό κατάστημα έχει εκσυγχρονιστεί, όμως κρατάει κάποια πράγματα παραδοσιακά σταθερά: την αγάπη για τα ελληνικά προϊόντα, τη στήριξη σε μικρούς έλληνες παραγωγούς και συνεταιρισμούς, και τη φροντίδα για την καλύτερη δυνατή ποιότητα.
Η Λουίζα Ψυχογιού με υποδέχεται στο μαγαζί και με ξεναγεί στα προϊόντα τους. Το μαγαζί φαίνεται μικρό αλλά η ποικιλία του είναι τεράστια. Το 90% των προϊόντων, με ενημερώνει, είναι ελληνικά προϊόντα -εξαίρεση είναι προϊόντα που δεν παράγονται στην Ελλάδα, όπως διάφορα τουρσιά, που εισάγονται από την Τουρκία, ή μπακαλιάρος, που τον φέρνουν από την Ισλανδία. «Το μαγαζί που ξεκίνησε η θεία μου, ειδικευόταν κυρίως στις ελιές και τα αλίπαστα. Γι’ αυτό κι εμείς τώρα, παρ’όλο που έχουμε εμπλουτίσει τον κατάλογο, δε σταματάμε να δίνουμε έμφαση σε αυτά. Έχουμε 15 ειδών ελιές και μεγάλη ποικιλία από παστά. Το πιο ξεχωριστό μας προϊόν είναι μάλλον η ταραμόγλωσσα, ένα συστατικό με το οποίο μπορείς να φτιάξεις ταραμοσαλάτα. Η ταραμόγλωσσα είναι συγκεκριμένα το αυγοτάραχο από το βακαλάο, είναι πολύ ιδιαίτερο συστατικό, όχι ευρέως γνωστό. Μπορείς ακόμα να χρησιμοποιηθεί σε πράσινη σαλάτα, τριμμένη, ή σε μακαρονάδα. Οι Ισπανοί αγαπούν ιδιαίτερα αυτό το συστατικό, φτιάχνουν με αυτό ένα είδος σαγανάκι».
Το μαγαζί μένει στα παραδοσιακά προϊόντα, όμως τα πηγαίνει σε άλλο επίπεδο, διαδικτυακό. O Σταμάτης και η Λουίζα δημιούργησαν ένα e-shop, ώστε να μπορεί κανείς να προμηθεύεται τα ιδιαίτερα προϊόντα τους ακόμα κι αν βρίσκεται μακριά από τη Βαρβάκειο. Με αγορές άνω των 20 ευρώ μάλιστα, δεν υπάρχει χρέωση για τα μεταφορικά. Το e-shop stistoa.gr παρουσιάζει όλα τα προϊόντα του καταστήματος, τους παραγωγούς που τους προμηθεύουν και έχει πληροφορίες για την ιστορία του καταστήματος.
Κοιτώντας τα ράφια, βλέπω πολλά προϊόντα που μου τραβούν την προσοχή, αφού για κάποια δεν ήξερα καν την ύπαρξή τους: λεμονάτο ή καπνιστό αλάτι Κύπρου αναμεμειγμένο με αλάτι Μεσολογγίου, ή μουστάρδα με εσπεριδοειδή. Η Λουίζα μου δείχνει και προϊόντα που δεν βρίσκονται αλλού στην Αθήνα, όπως είναι το ξεχωριστό ταχίνι Ξάνθης. «Έχουμε ακόμα πολλά προϊόντα από το συνεταιρισμό «Μανιτάρια Ξάνθης», όπως άρτυμα μανιταριών, ή αλάτι τρούφας. Μεγάλο μέρος των προϊόντων μας το φέρνουμε από τη Βόρεια Ελλάδα -στην Ξάνθη, στις Σέρρες, σε όλα αυτά τα μέρη υπάρχουν εξαιρετικοί παραγωγοί και ξεχωριστά προϊόντα που δεν έχουν την προβολή που τους αξίζει». Ακόμα, το μαγαζί προσφέρει όλα τα γνωστά όσπρια από τα μέρη όπου παραδοσιακά παράγονται -φασόλια Πρεσπών, φάβα Σαντορίνης (και Τουρκίας, γιατί της Σαντορίνης είναι αρκετά ακριβή) -το μάτι μου τραβάει το έντονο χρώμα από τις κόκκινες φακές Τουρκίας, ούτε αυτό το είχα ξαναδεί.
«Έχουμε επίσης κρασί, δικής μας παραγωγής, από την Πελοπόνησσο που έχουμε τα κτήματα των παππούδων μας -το ίδιο και ελαιόλαδο. Το κρασί το συσκευάζουμε για να το φέρνουμε εδώ: ονομάζεται Κτήμα Ιζαμπώ, και έχουμε λευκό και κόκκινο». Παρατηρώ μάλιστα πως είναι σε προσφορά για την Καθαρά Δευτέρα: η φιάλη του κόκκινου κοστίζει 2,20€, ενώ το λευκό 1,70€. Ενόψει της Καθαράς Δευτέρας, στην αγορά ολόκληρη γίνεται πανικός. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που θα γίνεται την Κυριακή το βράδυ. Η Λουίζα με ενημερώνει για ένα έθιμο που δεν γνώριζα: κάθε Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα, η αγορά ανοίγει στις δεκα το βράδυ και μένει ανοιχτή ως τις δύο το μεσημέρι της Δευτέρας. Η ιχθυαγορά και τα μαγαζιά, όπως είναι το Παντοπωλείο, με είδη για τα κούλουμα, προμηθεύουν έτσι τον κόσμο για το Καθαροδευτεριάτικο τραπέζι. Μπορεί να είναι αυτοί που γυρνάνε από Κυριακάτικο ξενύχτι -άλλωστε η Στοά Αθανάτων, στη γωνία της οποίας βρίσκεται το μαγαζί, είναι γεμάτη από ρεμπετάδικα. Μπορεί να είναι όσοι εργάζονται νύχτα στην περιοχή. Ή γύρω στις 6 το πρωί, που ξεκινούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, είναι κυρίως οι συνταξιούχοι, που έρχονται να προμηθευτούν με το ξεκίνημα της ημέρας ό,τι χρειάζονται για τα κούλουμα. «Είναι πολύ παλιό έθιμο και ακόμα οι άνθρωποι το τηρούν. Το μεγάλο λάθος βέβαια είναι να προσπαθήσεις να έρθεις με αμάξι: οι ουρές φτάνουν στη Σταδίου. Εκείνη τη μέρα, φεύγουν πολλοί χαλβάδες, ντολμαδάκια σε κονσέρβα, ελιές, ταραμάς, και βέβαια… πολλά ούζα», με ενημερώνει η Λουίζα. Φυσικά, η Καθαρά Δευτέρα το χρειάζεται το ουζάκι της.
Αφού μου έχουν ανοίξει την όρεξη -δεδομένης της αδυναμίας μου στα φαγητά της Καθαράς Δευτέρας- ετοιμάζομαι να φύγω. Παίρνω μαζί και ένα πακέτο χειροποίητες παπαρδέλες με σπανάκι και ντομάτα και ένα σαπούνι ελαιόλαδου με μέλι -και δίνω ραντεβού πάλι εκεί, την Κυριακή το βράδυ. Όταν όλη η Βαρβάκειος αγορά ξαγρυπνά.
Παντοπωλείο Στοάς Αθανάτων– Αρμοδίου 2, Κέντρο. Ώρες Λειτουργίας: Δευτέρα με Σάββατο, 8π.μ. με 4μ.μ.
