Adiyaman: 11.000 νεκροί χωρίς όνομα

Εικόνες βιβλικής καταστροφής. Με επιζώντες περιπλανόμενους ανάμεσα σε ερείπια. Χωρίς σκηνή, χωρίς φαγητό, χωρίς νερό, χωρίς ρεύμα, χωρίς δρόμους, χωρίς την παρουσία σωστικού συνεργείου για την ανεύρεση επιζώντων. Ακόμη και δύο εικοσιτετράωρα μετά τον φονικό σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου.

Κι όχι μόνο. Νεκροί που έχουν θαφτεί σε ομαδικούς τάφους, χωρίς προηγουμένως να ταυτοποιηθούν. Ο αριθμός των αγνοούμενων παραμένει άγνωστος, ενώ, έως και σήμερα, δύο εβδομάδες μετά τον όλεθρο, δεν υπάρχει ούτε επίσημος αριθμός νεκρών, παρότι ανεπισήμως φέρεται να αγγίζουν τους 11.000 (!). Στο Adiyaman, την πόλη στη νοτιοανατολική Τουρκία και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, όπου ο ανανεωμένος χάρτης ενεργών ρηγμάτων, που μόλις δημοσιεύτηκε από τη Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Εξερεύνησης Ορυκτών, κατατάσσει στις επαρχίες παραγωγής επικίνδυνων σεισμών, οι κάτοικοι κατήγγειλαν ότι ο κρατικός μηχανισμός τους αγνόησε.

«Το Adiyaman ξεχάστηκε. Δυο εικοσιτετράωρα αγνοήθηκε πλήρως από την κυβέρνηση. Οι κάτοικοι των γύρω πόλεων, της Urfa, του Mardin και του Diyarbakir, που είναι επίσης σεισμογενείς ζώνες, έσπευσαν να βοηθήσουν. Αν δεν ήταν αυτοί οι άνθρωποι, οι απλοί πολίτες, που γέμιζαν τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά τους με τρόφιμα, ψωμί, κουβέρτες, νερό, οι κάτοικοι του Adiyaman υποστηρίζουν ότι δεν θα είχαν επιβιώσει» λέει στην Popaganda η Feride Eralp, μέλος φεμινιστικής κολεκτίβας από την Κωνσταντινούπολη, που έφτασε για να προσφέρει εθελοντικά τη βοήθειά της στην πληγείσα, αγνοημένη τουλάχιστον για 78 ώρες από τον κρατικό μηχανισμό περιοχή.

«Εθελοντές, συνδικάτα και το συντονιστικό του HDP ήταν οι πρώτοι που μπόρεσαν κι έστησαν μια οργανωμένη κατασκήνωση για τους σεισμόπληκτους, διανέμοντας βοήθεια στις γειτονιές του Adiyaman και στα γύρω χωριά», προσθέτει.

Μέρος της κάκιστης κρατικής οργάνωσης ή ενδεικτικό της ανυπαρξίας στοιχειώδους οργάνωσης σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης είναι ότι το Adiyaman δεν έχει ακόμη επίσημο αριθμό νεκρών. «Δεν είναι ενημερωμένος ακόμα, αλλά ο ανεπίσημος αριθμός των νεκρών, για την ώρα, αγγίζει τους 11 χιλιάδες», αναφέρει η συνομιλήτριά μας, σοκάροντας για τον αριθμό. «Ο αριθμός αυτός δεν περιλαμβάνει αγνοούμενους, που ο αριθμός τους παραμένει άγνωστος», διευκρινίζει η Feride Eralp, περιγράφοντάς μας έναν εφιάλτη, που δεν έχει τέλος.

«Πολλοί άνθρωποι που διασώθηκαν μεταφέρθηκαν σε νοσοκομεία στις γύρω πόλεις, ενώ νεκροί έχουν θαφτεί σε ομαδικούς τάφους, χωρίς προηγουμένως να ταυτοποιηθούν, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μην γνωρίζουν εάν τα αγαπημένα τους πρόσωπα είναι ζωντανά και αγνοούνται ή νεκρά σε έναν ομαδικό τάφο σε μια άγνωστη πόλη».

Ο δολοφονικός σεισμός της 6ης Φεβρουαρίου στην Τουρκία, με τους μέχρι στιγμής καταγεγραμμένους νεκρούς να πλησιάζουν τους 50.000, την ώρα που έχουν σταματήσει οι επίσημες έρευνες στα συντρίμμια και η ελπίδα για επιζώντες έχει τερματιστεί, είχε και σεισμική συνέχεια, βυθίζοντας τη χώρα σε μεγαλύτερο χάος και τους πολίτες σε πανικό, όπως λέει η Τουρκάλα ακτιβίστρια. Μια έντονη σεισμική ακολουθία 6,4, 5,8 και 5,2 Ρίχτερ, που σημειώθηκε την Δευτέρα (20/2), με επίκεντρο κοντά στην Αντιόχεια, στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας. Τουλάχιστον έξι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 294 τραυματίστηκαν και κατεστραμμένα κτίρια κατέρρευσαν ολοσχερώς.

Adiyaman, μετά τον καταστροφικό σεισμό. 19 Φεβρουαρίου 2023. Περισσότεροι από 45.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους  στην Τουρκία και χιλιάδες άλλοι τραυματίστηκαν. Οι αρχές φοβούνται ότι ο αριθμός των νεκρών θα συνεχίσει να αυξάνεται καθώς οι διασώστες αναζητούν επιζώντες σε όλη την πληγείσα περιοχή. EPA/ERDEM SAHIN

«Το επίκεντρο των νέων σεισμών ήταν το Χατάι, επομένως το Χατάι επλήγη περισσότερο τώρα. Το Adiyaman επηρεάστηκε λιγότερο, αλλά η σεισμική ακολουθία προκάλεσε πολύ μεγάλο φόβο, ειδικά σε άτομα που έχουν υποστεί το τραύμα του προηγούμενου δολοφονικού σεισμού. Σύμφωνα με γεωλόγους και σεισμολόγους, η κίνηση των πλακών υποδηλώνει έναν επερχόμενο μεγάλο σεισμό προς τα νότια των Αδάνων και βόρεια της περιοχή Elbistan του Maraş», προϊδεάζει η Feride Eralp, η οποία πρώτο προορισμό στην ανθρωπιστική αποστολή της, αναχωρώντας από την Κωνσταντινούπολη, ανήμερα κιόλας της 6ης Φεβρουαρίου, προτού προσεγγίζει το ξεχασμένο Adiyaman, είχε την Antep.

«Μας πήρε περίπου 36 ώρες για να φτάσουμε ως ομάδα εθελοντών έρευνας και διάσωσης στο Antep. Προσγειωθήκαμε στο Maraş και περάσαμε τη νύχτα σε ένα κέντρο έρευνας και διάσωσης στην περιοχή Islahiye του Antep, όπου μείναμε για μια εβδομάδα». Από εκεί κατάφερε να μεταβεί στο Adiyaman στις 13 Φεβρουαρίου. «Το να φτάνεις και στις δύο αυτές περιοχές είναι συνώνυμο του να φτάνεις σε μια πόλη-φάντασμα ή να πέφτεις στο μέσο μιας μετα-αποκαλυπτικής ταινίας», αναφέρει. «Δεν υπάρχει ρεύμα, ούτε νερό, ούτε φωτισμός δρόμων, ούτε καν δρόμοι. Απλά άνθρωποι, που περιβάλλουν τα κατεστραμμένα κτίρια και προσπαθούν να βρουν ζωντανούς ή νεκρούς. Το 70% της Islahiye είχε αφανιστεί. Το κέντρο της πόλης Adiyaman υπέστη σοβαρές ζημιές».

Έφτασε με την ομάδα εθελοντών και στο Cemevi (τόπος λατρείας των Αλεβιτών) στο Yenimahalle, μητροπολιτική συνοικία κεντροανατολικά της Τουρκίας – «μια γειτονιά που επλήγη σοβαρά από τον σεισμό» – όπου γινόταν διανομή βοήθειας, υπήρχε παρουσία υγειονομικών και εθελοντών και λειτουργούσε ένα αυτοσχέδιο ιατρείο. «Οι εθελοντές αυτοί προέρχονται από διαφορετικές κουρδικές πόλεις, από τη δυτική Τουρκία, από το φιλοκουρδικό κόμμα HDP. Είχε επίσης κόσμο από συνδικάτα, ιατρικά επιμελητήρια, οργανώσεις Αλεβιτών, φεμινίστριες, διάφορες οργανώσεις και απλούς ιδιώτες που ήρθαν ως εθελοντές να βοηθήσουν». Μια βδομάδα μετά τον φονικό σεισμό, «είδαμε ότι δεν υπήρχε ακόμα καμία κατάλληλη κρατική υποδομή ή σύστημα στην περιοχή που να παρέχει τα αναγκαία για τις ζωτικές ανάγκες στους επιζώντες του σεισμού, όπως τροφή, στέγη και πρόσβαση στην υγιεινή», συνεχίζει η Feride Eralp. Τι κάνουν σήμερα οι επιζώντες της περιοχής; «Έχουν στήσει ως επί το πλείστον σκηνές στις δικές τους γειτονιές, χωρίς να υπάρχουν τουαλέτες ή ντους, εξακολουθώντας να περιπλανώνται ανάμεσα στα συντρίμμια -μάλιστα δυο άτομα βγήκαν έξω από αυτά την 9η ημέρα!- ή έχουν πάει στα γειτονικά χωριά. Το κράτος είναι απασχολημένο με άλλη δουλειά: να εμποδίζει τις εθελοντικές προσπάθειες και να προσπαθεί να μας κάνει να φύγουμε από το Cemevi όπου εργαζόμαστε εθελοντικά».

Παρόλο που ο κρατικός μηχανισμός δεν ανταποκρίθηκε άμεσα στις εκκλήσεις για βοήθεια, όταν προσέγγισε την περιοχή «εμπόδιζε τις προσπάθειες έρευνας και διάσωσης πολιτών και καθάριζε τα ερείπια μόνο με βαριά μηχανήματα, σε βάρος της σωματικής ακεραιότητας των νεκρών και δημιουργώντας τεράστιο κίνδυνο για τους ζωντανούς κάτω από τα συντρίμμια», αποκαλύπτει η Τουρκάλα φεμινίστρια.

Και όχι μόνο. «Την ημέρα που φτάσαμε, εθελοντές έρευνας και διάσωσης είχαν συλληφθεί, αντιμέτωποι ακόμη και με κατηγορίες για λεηλασίες και βασανιστήρια».

Η μεγάλη πλειοψηφία του Adiyaman, όπως και συνολικότερα των πληγεισών από το σεισμό περιοχών, ψηφίζει Ερντογάν. Εντούτοις, παρότι η Τουρκία έχει εισέλθει σε προεκλογική περίοδο «το AFAD (Κρατική Υπηρεσία Διαχείρισης Καταστροφών και Έκτακτης Ανάγκης) δεν έχει καταφέρει να φτάσει σε περιοχές-προπύργια του κυβερνώντος ΑΚΡ», επισημαίνει η Feride Eralp. Το AFAD διαθέτει πάντως μόλις 7000 εργαζόμενους. Ο σεισμός έπληξε 11 επαρχίες της Τουρκίας. «Δεν υπάρχει το επαρκές δυναμικό για το έργο διάσωσης, τη δημιουργία πόλεων σκηνών και τη διανομή βοήθειας. Δεν υπάρχουν οι απαραίτητοι ανθρώπινοι και υλικοί πόροι, αφού τα κρατικά χρήματα είχαν κύρια προτεραιότητα εδώ και 20 χρόνια τον πλουτισμό των κυβερνόντων και των φίλων τους».

Αεροφωτογραφία. Γενική άποψη κτιρίων που κατέρρευσαν στο Adiyaman, 15 Φεβρουαρίου 2023 ΕΠΑ/ TOLGA BOZOGLU

Η Feminist Solidarity for Disaster Relief, όπως αυτοπροσδιορίζει την συλλογικότητα στην οποία ανήκει η συνομιλήτριά μου (η οποία έχει δραστηριοποιηθεί και κατά τη διάρκεια του σεισμού του Βαν, στα σύνορα με τη Συρία, μετά την έναρξη του πολέμου), οργανώνει αποστολές  8-10 γυναικών στο Adiyaman, εκ περιτροπής. «Ήμουν μέλος της πρώτης ομάδας. Τώρα βρίσκεται εκεί η δεύτερη ομάδα μας».

Αυτή την εβδομάδα θα αποστείλει ένα “Purple Truck”. «Είκοσι από εμάς θα βρισκόμαστε εκεί για τη διανομή του  ανθρωπιστικού υλικού», δηλώνει η Feride Eralp, η οποία επιβεβαιώνει όλες τις καταγγελίες που έχουν έρθει στο φως για το σύστημα κρατικής χωροταξικής αμνηστίας, που έχει αναδρομικά νομιμοποιήσει κτίρια και μεταγενέστερες παρεμβάσεις σε οικοδομές, αντίθετα με τους αντισεισμικούς κανονισμούς.

«Οι ευθύνες για την καταστροφή και την απώλεια τόσων ζωών ανήκουν 100% στο κράτος. Το κράτος είναι ο μοναδικός ένοχος», τονίζει η ακτιβίστρια. «Οι δήμοι της επικράτειας έχουν εγκρίνει σχέδια που είναι αντίθετα με τους κανονισμούς. Είναι σύνηθες να αφαιρούνται κολώνες για να δημιουργηθεί χώρος για καταστήματα και εργολάβοι και κατασκευαστικές εταιρείες να χρησιμοποιούν φθηνότερα και λιγότερα υλικά από αυτά που προέβλεπαν τα σχέδια», προσθέτει η συνομιλήτριά μας, η οποία στην Antep αντίκρυσε ένα συγκρότημα κατοικιών, όπου «μονάχα ένα κτίριο στεκόταν όρθιο, επειδή ήταν το πρωταρχικό, δηλαδή εκείνο που κατασκευάστηκε σύμφωνα με το σχέδιο και τις προδιαγραφές, κατά τη διάρκεια των ελέγχων. Δηλαδή, οι υπάλληλοι της πολεοδομίας έλεγξαν μόνο αυτό το ένα και μοναδικό κτίριο. Τα υπόλοιπα του συγκροτήματος, όπου είχαν χρησιμοποιήσει φθηνότερα και λιγότερα υλικά, έχουν όλα καταρρεύσει».

Καθημερινή ζωή στο Adiyaman μετά τον καταστροφικό σεισμό, 19 Φεβρουαρίου 2023 EPA/ERDEM SAHIN

Υπάρχει γενική κατακραυγή κατά της κυβέρνησης στην Τουρκία. Για τις χιλιάδες οικοδομές που κατέρρευσαν καταπλακώνοντας δεκάδες χιλιάδες ψυχών. Για την αργοπορία των σωστικών συνεργείων να φτάσουν εγκαίρως στις πληγείσες περιοχές. Για τη σημερινή αδυναμία να προσφέρει η κυβέρνηση τα αναγκαία στους επιζώντες. Όλα αυτά προαλείφουν αναβολή των εκλογών της 14ς Μαίου; «Αυτό είναι δύσκολο να απαντηθεί. Ανέφεραν την αναβολή εκλογών, αλλά κάτι τέτοιο θα ήταν παράνομο. Μόνο σε κατάσταση πολέμου μπορούν να αναβληθούν νομίμως οι εκλογές. Αν αναβληθούν σήμερα, αυτό θα ισοδυναμεί με πραξικόπημα».

Για την συμπεριφορά του εκλογικού σώματος  στην κάλπη, «θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει», απαντά η Feride Eralp.

«Υπάρχει πολλή οργή, γιατί ο κόσμος, κυρίως οι οπαδοί της κυβέρνησης, περίμεναν να σπεύσει άμεσα η Πολιτεία προς βοήθειά τους. Περάσαν όμως και 3 και 4, ακόμη και 5 μέρες, σε κάποιες περιοχές, και κανένας άλλος, εκτός από εθελοντές πολίτες, δεν βοήθησε. Όταν τελικά εμφανίστηκε το επίσημο κράτος, απλώς προσπάθησε να αποτρέψει τους εθελοντές να συνεχίσουν να προσφέρουν βοήθεια στους πληγέντες».