Θα μπορούσε να είναι επεισόδιο του Black Mirror ή σκηνή από το Gotham City στην ταινία Joker, είναι όμως κομμάτι της πραγματικότητας. Το είδαμε να συμβαίνει – με διαφορετικό υπόβαθρο – στην περίπτωση του λιντσαρίσματος του Ζακ Κωστόπουλου, αλλά και στις τοπικές κοινωνίες όπου κάτοικοι έσπρωχναν βάρκες με προσφυγόπουλα, για να μην προσαράξουν στο νησί «τους». Αυτή τη φορά, ο όχλος συγκεντρώθηκε έξω από το σπίτι της Ρούλας Πισπιρίγκου στην Πάτρα, της μητέρας των τριών κοριτσιών που μέχρι αυτή τη στιγμή της έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση, αναφορικά με τον θάνατο της μικρής Τζωρτζίνας.
Η Ψυχολογία των μαζών έχει ασχοληθεί αρκετά με την καρικατούρα της βίας και της οργής, αλλά και με την «διάθεση» της απονομής δικαιοσύνης στα χέρια του πλήθους. Στον πυρήνα της, αναρωτιέται: Ποια είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη διαμαρτυρία του πλήθους και τη δράση του ως ανεγκέφαλος όχλος; Σύμφωνα με την θεωρία, οι άνθρωποι τείνουν να χάνουν την αίσθηση του εαυτού, τη λογική, την ψυχραιμία και τον ορθολογισμό τους, δρώντας διαφορετικά όταν βρίσκονται ανάμεσα σε μία μάζα, απ’ ότι θα δρούσαν μεμονωμένα, ως άτομα.
Αυτά τα συμπεριφορικά γνωρίσματα της δράσης του πλήθους συνδέονται σημαντικά με τα όρια της κοινωνικής ταύτισης, που διαμορφώνονται όταν αναπτύσσεται το αίσθημα ύπαρξης μιας συλλογικής ταυτότητας και ενός κοινού σκοπού. Είναι τότε που ο δημόσιος χώρος μετατρέπεται σε αίθουσα δικαστηρίου και ξεκινούν οι διαδικασίες για την απόδοση της «λαϊκής δικαιοσύνης».
Ας επιστρέψουμε στην υπόθεση της Πάτρας. Λίγο αφότου γνωστοποιήθηκε η σύλληψη της Ρούλας Πισπιρίγκου, ο κόσμος συγκεντρώθηκε μαζικά έξω από το σπίτι της δράστριας. Ο αγανακτισμένος λαός της τοπικής κοινωνίας, θέλησε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Κάποιος από το πλήθος, απεφάνθη: «Θάνατος» – όπως και έγραψε έξω από το παράθυρο της οικείας της Πισπιρίγκου. Οι συγκεντρωμένοι ντόπιοι δεν αντέδρασαν σε αυτή την κίνηση, αντίθετα την επαίνεσαν. Ύψωσαν τα κινητά τους για να απαθανατίσουν το θέαμα και ύστερα να το δημοσιεύσουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν ξέρω πόσο απέχει από την πραγματικότητα, αλλά το πρώτο πράγμα που μου ήρθε ως εικόνα στο μυαλό, είναι οργισμένοι άνθρωποι να υποστηρίζουν θερμά εκείνη τη στιγμή την «ωδή» του Τραμπ στην θανατική ποινή.
Όσο κι αν δεν θέλουμε να πιπιλίζουμε σαν καραμέλα τη λέξη «νοικοκυραίος», τα γεγονότα αφήνουν γι’ ακόμη μια φορά λίγα περιθώρια. Ο επί δύο μήνες ξάγρυπνος θεατής των εξελίξεων στην υπόθεση της Πάτρας, πήρε ξαφνικά τη μορφή του ανθρωποφάγου τιμωρού. Στην αρχή άκουσε και σοκαρίστηκε, στην πορεία βαρέθηκε και σώπασε. Τώρα επανέρχεται δυναμικά, μιλώντας για θάνατο και εκδίκηση. Και είναι ενδιαφέρον το πόσο πιο εύκολη μοιάζει η λύση αυτή, από το να απαιτήσουμε με ψυχραιμία και νηφαλιότητα να αποδοθούν ευθύνες, να αποδοθεί δικαιοσύνη στο τρομακτικό αυτό έγκλημα.
