Αν θες να καταλάβεις μια κοινωνία σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, αρκεί να δεις το σινεμά της στην αγνότερή του μορφή: η μικρού μήκους παραγωγή, ευέλικτη και σβέλτη καθώς είναι στο να αρπάζει τα σημεία των καιρών και να τα κάνει αφηγήσεις, είναι το καλύτερο εργαλείο που έχει η ελληνική κινηματογραφική σκηνή στο να σερβίρει πολαρόιντ των καταστάσεων μέσ’ στις οποίες προσπαθεί ν’ αναπτυχθεί. Κι αν υπάρχει μια κοινή θεματική στη φετινή παραγωγή, αυτό είναι η μαύρη μοναξιά μας: η αλυσίδα της διαφορετικότητας, της προβληματικής αφομοίωσης, της αλλοτρίωσης και της περιθωριοποίησης αναδεικνύεται σε επαναλαμβανόμενο μοτίβο σε πολλές απ’ τις ελληνικές συμμετοχές του φετινού Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκος της Δράμας. Κι αν σχηματίζει μια εικόνα το μωσαϊκό, αυτό είναι πως το αλλιώτικο δύσκολα βρίσκει θέση σ’ έναν κόσμο όλο νεύρα.
Ethnophobia, του Γιάννη Ζιόγκα.
Την πιο ναΐφ κι ευθύβολη εκδοχή τη βρίσκεις στο Ethnophobia, το πολύχρωμο κι ανάλαφρο claymation του Γιάννη Ζιόγκα, παιδικό στο ύφος και τη γλώσσα του, που αναγάγει το ζήτημα στην απαρχή: τα χαριτωμένα πλασματάκια από πλαστελίνη τριγυρνάνε στους αγρούς του παρθένου τους πλανήτη κυνηγώντας την τροφή τους, και το μόνο που χωρίζει τις φυλές είναι το χρώμα τους. Αυτό βέβαια είναι παραπάνω από αρκετό για να τους περιχαρακώνει στα κάστρα τους, αλλά κι ο κυνικότερος πουρίστας στα παιδικάτα του θα τις είχε κάνει τις μαλαγανιές στις πλαστελίνες του, μπερδεύοντας τα χρώματα για να γεννήσει νέα. Έτσι, όταν μια βραδιά κεφιού δημιουργεί προσμίξεις, η αναμπουμπούλα που προκύπτει είναι ικανή να προκαλέσει πυρηνική καταστροφή. Στο σύμπαν από πλαστελίνη του Ζιόγκα, οι ήρωές του έχουν την ευελιξία να τιναχτούν από τις στάχτες τους και να πιάσουν τα πράγματα από την αρχή, ξαναφτιάχνοντας τον κόσμο τους σαν πίνακα του Jackson Pollock. Στη δικιά μας περίπτωση όμως, τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα δυστυχώς.
Βίβιαν Παπαγεωργίου / Inner Land
Το ζήτημα της αφομοίωσης αγγίζει και το Inner Land, μια απ’ τις πιο ιδιαίτερες ταινίες του φετινού φεστιβάλ, όπου η Βίβιαν Παπαγεωργίου μάς μεταφέρει σ’ ένα μακρινό χωριό με πολύ παράξενους κατοίκους. Μέσα απ’ τα μάτια μιας νεόφερτης δασκάλας, η σκηνοθέτις παρακολουθεί μια κοινωνία που διδάσκει την ομογενοποίηση, και προφυλάσει την αγνότητά της με τον πιο βίαιο κι ωμό τρόπο που μπορεί: ό,τι δεν αφομοιώνεται, κατασπαράσσεται. Κυριολεκτικά. Εύπλαστο απ’ τη φύση του, το genre των ζόμπι γίνεται καμβάς συμβολισμών, σε μια ταινία που μπορεί να μην δρέπει δάφνες στο horror κομμάτι της, και δύσκολα ξεπερνά τις ελλείψεις στη δημιουργία και τη διαχείριση του σασπένς που προσπαθεί ν’ απλώσει στα ομιχλώδη καδραρίσματά της, η παραβολή όμως αναδεικνύεται αποτελεσματικά από την αφήγήση της, με τρόπο αρκετά δυναμικό ώστε να σε ακολουθεί και παραπέρα απ’ την αίθουσα.
Σωκράτης Αλαφούζος / Ανάμεσα στο Μαύρο και το Άσπρο
Από κοντά σε παίρνει κι η νέα σκηνοθετική απόπειρα του Σωκράτη Αλαφούζου, το Ανάμεσα στο Άσπρο και το Μαύρο. Επανερχόμενος στη θεματική της προηγούμενης μικρού μήκους του, ο δημοφιλής ηθοποιός επιστρέφει στην παιδική ηλικία μέσα απ’ την ιστορία ενός παιδιού που μεγαλώνοντας σ’ ένα διαλυμένο σπιτικό μ’ ένα αρπακτικό για πατριό, προέκυψε κάπως διαφορετικό απ’ τα υπόλοιπα αγόρια, προσελκύοντας το χλευασμό, το μίσος και την αναπόφευκτη περιθωριοποίηση. Αφαιρετικό οικογενειακό δράμα, Brecht-ικό στην προσέγγιση και Lynch-ικό στις αισθητικές αναφορές, το φιλμ του Αλαφούζου δοκιμάζει γόνιμα τα όρια του μέσου, μετατρέποντας με ευρηματικότητα σε ατού τους τεχνικούς περιορισμούς του, ενώ την ίδια ώρα πραγματεύεται ένα θέμα ιδιαζόντως ζόρικο για τα μέτρα του, καταφέρνοντας όμως να χωρέσει μέσα στα κάδρα ικανοποιητική μερίδα απ’ τις φιλοδοξίες του.
Νίκος Τσεμπερόπουλος / Simon says
Την αστική μοναξιά στα γραφειάκια της corporate καθημερινότητας σκιαγραφεί το Simon Says, η δεύτερη δουλειά του Νίκου Τσεμπερόπουλου, που παρακολουθεί αυτόν τον κλασικό υπάλληλο γραφείου που κανείς δεν θυμάται στ’ αλήθεια τ’ όνομά του, απλά γιατί είναι λίγο λιγότερο όμορφος, λίγο λιγότερο κομψός, λίγο λιγότερο ευνοημένος στη μοιρασιά της αυτοπεποίθησης απ’ ό,τι οι γύρω του. Την αδικία προσπαθεί να ισορροπήσει στο παρανοημένο του μυαλό, εισβάλλοντας στην οικογενειακή γαλήνη αγνώστων, κι αναγκάζοντάς τους να τον βάλουν στο κάδρο της καθημερινότητάς τους έστω και για μια βραδιά: για όσο χρειάζεται να τραβήξει άλλη μια φωτογραφία για το άλμπουμ με τις φανταστικές παρέες του. Σα σκηνές από άλλη ταινία, το φιλμάκι θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί εναρκτήρια σεκάνς κλασικής αστυνομικής θριλεριάς, αν τα κάδρα του Τσεμπερόπουλου δεν ήταν μπολιασμένα με αυτά που λείπουν απ’ τον χαρακτήρα του: αγάπη, κατανόηση κι αποδοχή. Αυτά που λείπουν κι εκτός αιθούσης δηλαδή.
