«Αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει τυφώνα στην Κίνα» λέει το φαινόμενο της πεταλούδας. Η παγκοσμιοποίηση των αγορών το έχει εντείνει αυτό; Βέβαια! Δεν βλέπεις τι γίνεται τώρα; Βγαίνει ο Αμερικάνος και λέει ότι θα μειώσει τις αγορές που κάνει σε ομόλογα και έχουν όλοι αρχίσει να τραβάνε τα κεφάλαια από τον υπόλοιπο κόσμο… Πρόσεξε, δεν τράβηξε τα χρήματά του ο Αμερικάνος. Απλά, είπε ότι σκέφτεται να τα μειώσει και τρέξανε όλοι να προλάβουν να τραβήξουν πρώτοι. Είναι αυτό που λέγαμε, ότι πρέπει να είσαι allert και να αντιλαμβάνεσαι τι σημαίνει το κάθε γεγονός!
Προλάβατε τις εποχές που οι μετοχές ήταν χάρτινες; Ναι… Έχουμε αρκετές και στο χρηματοκιβώτιό μας.Επίσης, υπάρχουν αρκετοί συνάδελφοι εδώ, οι οποίοι προέρχονται από τμήματα εκκαθαρίσεων και μαζεύανε στοίβες από χαρτιά! Καμιά φορά τους πιάνει η νοσταλγία για τις εποχές αυτές…Φαντάσου ότι τότε έκαναν συναλλαγές με τα χέρια. Μαζεύονταν μέσα στην αίθουσα της Σοφοκλέους… Όποιος ήθελε να πουλήσει κουνούσε το χέρι του σαν να έλεγε «ξεφορτώνομαι», ενώ όποιος ήθελε να αγοράσει το κουνούσε σαν να έλεγε «δώσε»!Τα έζησα όμως πιο έντονα στο Μόντρεαλ. Εκεί δεν υπάρχει χρηματιστήριο μετοχών, παρά μόνο παραγώγων και λειτουργεί με τον παραδοσιακό τρόπο. Όσο δίδασκα στο πανεπιστήμιο είχα έναν φίλο που ήταν Γαλλολιβανέζος και έκανε το διδακτορικό του. Αυτός ήταν trader και είχε μείνει χωρίς δουλειά την «μαύρη» Δευτέρα του ’87*, σε μεγάλη ηλικία. Είχε πάρει μια θέση που του γύρισε ανάποδα και καταστράφηκε. Τότε αποφάσισε να ξεκινήσει master και διδακτορικό. Αυτός τους γνώριζε όλους μέσα στο χρηματιστήριο και πηγαίναμε μαζί μερικές φορές. Μια μέρα είχαμε πάει και ένα τμήμα στο οποίο δίδασκα, να τους δείξουμε τι γίνεται εν ώρα συνεδρίασης που είναι ακόμα μεγαλύτερη η ένταση.
Είναι στο limit up η ζωή του χρηματιστή; Ο φίλος που σου είπα πριν (η πρώτη μου επαφή με τον χώρο του χρηματιστηρίου ήταν μέσω αυτού) μου έλεγε πως δεν είναι τυχαίο ότι όλοι αυτοί βγαίνουν στην σύνταξη στα 35! Εννοούσε ότι ανεβαίνουν σε μια πιο διοικητική θέση. Φαντάζομαι όμως ότι όπως πολλά πράγματα στην Ελλάδα είναι λίγο πιο «γιαλαντζί», έτσι και οι χρηματιστές είμαστε λίγο πιο «γιαλαντζί» από αυτούς του εξωτερικού, κάτι που είναι λογικό αν σκεφτεί κανείς τις μεγάλες διαφορές μεγεθών από αγορά σε αγορά.
Πόσο εύκολο είναι να προβλέπει κάποιος τις αγορές; Σχεδόν απίθανο! Αν μιλάμε για traders*, για κάθε χίλιους πελάτες που χάνουν, υπάρχει μόνο ένας που κερδίζει. Ειδικά στα παράγωγα είναι ακόμα πιο δύσκολο. Αν αγοράσεις μια μετοχή και αράξεις, δηλαδή αν κάνεις επένδυση, τότε σίγουρα έχεις πολλές πιθανότητες να κερδίσεις.
Είναι γλυκό το trading; Είναι πολύ γλυκό! Θυμάμαι μια μέρα που ήμουν ακόμα στην πρώτη χρηματιστηριακή που δούλεψα, έτυχε να βρίσκομαι στο dealing room*την ώρα των συναλλαγών. Εκείνη την ώρα βρισκόταν εκεί και ένας πελάτης, γυναικολόγος στο επάγγελμα. Ξεκινάει η συνεδρίαση, αρχίζουν αμέσως τα τηλέφωνα για τις συναλλαγές και γίνεται ένας χαμός εκεί μέσα από ένταση και φωνές. Μιλάμε για εποχή που κάναμε τρελούς τζίρους. Περνάει μια-μιάμιση ώρα χωρίς να προλάβουμε να μιλήσουμε με τον πελάτη.Κάποια στιγμή δεν θυμάμαι τι έγινε, κάποιο break ή έκανε κάποια «κοιλιά» το χρηματιστήριο και τον ρωτάω «τι έγινε, πώς το βλέπεις;». Μου απαντάει «Ρε παιδιά, ούτε την πρώτη φορά που μπήκα σε αεροπλάνο δεν συνάντησα τόση ένταση όση εδώ!»
Ποια είναι τα τρία χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας χρηματιστής; Το πρώτο είναι η καλή γνώση της αγοράς. Το δεύτερο να είναι επικοινωνιακός και το τρίτο, να έχει υπομονή.Όσον αφορά στα τυπικά προσόντα υπάρχουν οι πιστοποιήσεις που δίνει η επιτροπή κεφαλαιαγοράς και που πρέπει να τις έχουν όλοι όσοι θέλουν να εργαστούν σ’ αυτόν τον χώρο.
Ο Ηλίας Βόγγελης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Solidus Χρηματιστηριακής ΑΕΠΕΥ
Επεξήγηση Όρων
*Corporate= Τραπεζική Μεγάλων Επιχειρήσεων
*Άνοιγμα Κωδικού= Κάθε πελάτης χρηματιστηριακής έχει ένα κωδικό νούμερο με το οποίο κάνει συναλλαγές. Αυτό διευκολύνει τόσο στο απόρρητο όσο και στην ταχύτητα των συναλλαγών.
*Αέρας= Πίστωση που σου δίνει η χρηματιστηριακή για να κάνεις αγορές μετοχών χωρίς να έχεις χρήματα στον λογαριασμό σου. Παλιότερα, υπήρχαν άνθρωποι που αγοράζανε μετοχές χωρίς να έχουν ίχνος μετρητού στο χαρτοφυλάκιό τους.
*ΕΛΔΕ= Εταιρείες Λήψης και Διαβίβασης Εντολών.
*ECB= European Central Bank (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα)
*Market Making= Μια ομάδα ανθρώπων δημιουργεί, με μεταξύ τους συναλλαγές, τεχνιτή προσφορά και ζήτηση σε μια μετοχή. Με τον τρόπο αυτόν, καταφέρνουν να συμπαρασύρουν άλλους επενδυτές, οι οποίοι δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει, να αγοράσουν από αυτή την μετοχή. Οι πρώτοι που αναφέραμε έχουν αγοράσει σε πολύ πιο χαμηλές τιμές. Όταν δημιουργήσουν τεχνητή ζήτηση ανεβάζουν την τιμή της μετοχής μέχρι το σημείο που βγάζουν το επιθυμητό κέρδος. Εκεί ρευστοποιούν εις βάρος των δεύτερων. Η χαρακτηριστική φράση που λέγανε κάποτε ήταν «το θέμα είναι ποιος θα κλείσει την πόρτα».
*Ξεφορτώνω= Πουλάω με πολύ καλό κέρδος σε κάποιον που παρασύρεται και βγαίνει να αγοράσει σε υψηλές τιμές.
*Short Selling= Το να πουλάς μετοχές που δεν έχεις, πιστεύοντας ότι θα πέσουν, και να βγαίνεις να τις αγοράζεις χαμηλότερα. Είναι μια «ανάποδη» συναλλαγή, από την οποία πολλοί βγάζουν κέρδος.
*Χώσιμο= Η συνεχής πώληση μιας μετοχής σε τιμή όσο-όσο. Το χώσιμο των τραπεζών που αναφέρει ο χρηματιστής της συνέντευξης έγινε γιατί λόγω των μεγάλων ανοιγμάτων που είχαν τότε (και λόγω των κακών οικονομικών συνθηκών) καλούσαν όλους τους μετόχους να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να προχωρήσουν σε ανακεφαλαιοποίηση. Άρα, κανείς δεν ήθελε πλέον να είναι μέτοχος. Άρα, για να μην είναι μέτοχος έπρεπε να πουλήσει.
*Μαύρη Δευτέρα του ‘87= Στις 19/10/1987, ημέρα Δευτέρα, ο δείκτης του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης έχασε 22,6% σε μια μέρα.
*Traders = Όταν ο όρος χρησιμοποιείται για πελάτη εννοούμε εκείνον που αγοράζει για πολύ μικρό διάστημα μια μετοχή, με σκοπό το πολύ γρήγορο κέρδος. Μερικοί κάνουν και το λεγόμενο intra-day trading, όπου αγοράζουν και πουλάνε μια μετοχή μέσα σε μια συνεδρίαση μία ή περισσότερες φορές.
*Dealing Room= Ο χώρος όπου εκτελούνται οι εντολές των πελατών μιας χρηματιστηριακής.
