Η Δάφνη Ξουράφη δεν μπορούσε να φανταστεί πως κάποτε θα έφτιαχνε μία ταινία animation

Με τη Δάφνη Ξουράφη μας συνδέουν πολλές κοινές εμπειρίες από την περίοδο που φοιτούσαμε στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ. Αν και ποτέ δεν γνωρίσαμε η μία την άλλη, το φλογερό κόκκινο χρώμα των μαλλιών της «φιγουράρει» από τότε στα social media μου. Εγώ, ακολούθησα τον δρόμο της Δημοσιογραφίας – η Δάφνη, συνειδητοποίησε μεγαλώνοντας πως δεν ήταν προορισμένη γι’ αυτόν.

Το Animation κέρδισε την καρδιά της. Τόσο πολύ, που κατάφερε ούσα αυτοδίδακτη να διεκδικήσει τη θέση της σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα για animation στην Σκωτία, παίρνοντας μάλιστα υποτροφία. Σήμερα, στα 28 της χρόνια, η πρώτη μικρού μήκους animation ταινίας της με τίτλο “Mine” και διάρκεια 8 λεπτών, έχει αποσπάσει το βραβείο της καλύτερης ταινίας animation στο Cannes – World Film Festival, για τον μήνα Δεκέμβριο, ανοίγοντάς της τον δρόμο για τον ετήσιο διαγωνισμό του φεστιβάλ.

Τη συνάντησα ένα μεσημέρι με ήλιο στη Φωκίωνος, εκεί όπου πίνοντας τον καφέ μας συζητήσαμε για την ψυχική υγεία με την οποία καταπιάνεται η ταινία της, για τις ημέρες που ο εγκλεισμός στο σπίτι νιώθει να της ρουφάει το μυαλό, αλλά και για την αξία της επιμονής ακόμη κι όταν το budget ενός animator κάνει τη δημιουργία μιας ταινίας να μοιάζει ακατόρθωτη.

«Το 2020, πήρα μέρος στον διαγωνισμό “Ειδικό Πρόγραμμα Χρηματοδότησης της Κινηματογραφικής Κοινότητας” στην κατηγορία του ελληνικού animation. Διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και αφορούσε τη στήριξη του κινηματογραφικού κόσμου εν μέσω covid», λέει η Δάφνη με ενθουσιασμό.

Η ταινία πήρε ζωή εν μέσω πανδημίας, ενώ λόγω χαμηλού budget η δημιουργός της αναγκάστηκε να αναλάβει όλους τους ρόλους μιας παραγωγής. «Συνήθως στις παραγωγές animation, άλλος είναι ο σκηνοθέτης, άλλος σχεδιάζει τα backgrounds, άλλος τα animation. Αυτό που έκανα ήταν πολύ απαιτητικό γιατί παρόλο που υπάρχει μεγάλη δημιουργική ελευθερία, όταν αναλαμβάνεις διαφορετικούς ρόλους, πρέπει να βλέπεις το κάθε πράγμα αντικειμενικά και από τη σκοπιά του. Πήγαινα στα τυφλά, αγχωνόμουν, δεν είχα καθοδήγηση. Έφτασα να δουλεύω περίπου 15 ώρες τη μέρα και να κάνω δύο μήνες να βγω από το σπίτι».

Χωρίς να διαθέτει ανάλογη εμπειρία μέχρι εκείνη τη στιγμή, η νίκη της στον διαγωνισμό και η χρηματοδότηση που της δόθηκε, της ώθησαν να κυνηγήσει το όνειρό της και να στείλει το “Mine” σε πολυάριθμα Φεστιβάλ σε Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική. Σε αυτά, βρέθηκε και το Cannes – World Film Festival, στο οποίο και διακρίθηκε ανάμεσα σε καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο, αφότου πέρασε από πολλά στάδια. Το “Mine” απέσπασε το πρώτο βραβείο για τον μήνα Δεκέμβρη, ενώ στη συνέχεια όσες και όσοι κερδίζουν κάθε μήνα παίρνουν μέρος στον ετήσιο διαγωνισμό.

«Το σπίτι που νοίκιασα με το ποσό της χρηματοδότησης είναι η νίκη μου. Η χρηματοδότηση είναι απαραίτητη για να καταφέρει ένας animator να κάνει ταινίες και να τις προωθήσει σε διεθνείς διαγωνισμούς. Είναι από τις λίγες φορές που γίνεται ντόρος με κάποια ταινία animation στην Ελλάδα και αυτό κυρίως διότι έφτασε μέχρι τις Κάννες. Μακάρι να υπάρξουν αντίστοιχα προγράμματα και να δικαιωθούν κι άλλα ικανά παιδιά, να μπορέσουν ακόμη και να ζήσουν από αυτό που αγαπούν».

https://www.youtube.com/watch?v=_qhk3veI0OE

Ρωτάω τη Δάφνη τι πραγματεύεται το animation της, γνωρίζοντας ήδη πως στον πυρήνα του βρίσκονται τα ζητήματα ψυχικής υγείας. «Μικρή είχα έρθει αντιμέτωπη με αρκετά θέματα ψυχικής υγείας τα οποία έχουν αφήσει απομεινάρια. Ένα από αυτά είναι η κατάθλιψη. Όταν δημιούργησα λοιπόν το animation – που ήταν και το πρώτο μου – ήθελα να κάνω κάτι πολύ προσωπικό, πολύ δικό μου. Αποφάσισα να γράψω ένα love letter στον εαυτό μου. Ενώ δεν σχετίζεται με τον Covid, η ιστορία αφορά τον εγκλεισμό. Επειδή στη βασική μου δουλειά εργάζομαι από το σπίτι ως freelancer, θέλησα να αποτυπώσω δημιουργικά αυτή την εμπειρία. Σκεφτόμουν κυριολεκτικά και μεταφορικά τη λέξη “βαλτώνω”. Έτσι, δημιούργησα ένα σπίτι που πλημμυρίζει. Παράλληλα, με ενέπνευσε πολύ μία αγαπημένη μου φίλη που ζει στην Αμερική, η οποία στο παρελθόν αντιμετώπιζε κι εκείνη ζητήματα ψυχικής υγείας. Θέλησα να δείξω πώς είναι οι αγαπημένοι σου άνθρωποι να προσπαθούν να βοηθήσουν, όμως στο τέλος εσύ μόνο μπορείς να σώσεις τον εαυτό σου. Εσύ είσαι αυτός που θα αποφασίσει αν θα ανοίξει την πόρτα του σπιτιού ή όχι, όπως η Αμίνα, η ηρωίδα μου».

Η συζήτησή μας φτάνει στην εποχή που η Δάφνη ήταν προπτυχιακή φοιτήτρια, τότε που δεν μπορούσε ακόμη να πιστέψει ότι μια μέρα θα έφτιαχνε animations. «Κοιτώντας πίσω, παρά τις σπουδές μου στα ΜΜΕ, όλα με οδηγούσαν στον κινηματογράφο και στην ταινία. Σε όλες τις διαλέξεις και τα μαθήματα με έπιανα να ζωγραφίζω. Θεωρούσα ωστόσο ότι στην Ελλάδα δεν μπορούσα να κάνω κάτι τέτοιο, δεν ήξερα πώς να κινηθώ. Ήμουν πολύ μπερδεμένη και μέχρι σήμερα πιστεύω ότι δεν όλοι έχουμε γεννηθεί ξέροντας τι θέλουμε να ακολουθήσουμε. Μέχρι να αρχίσω να πειραματίζομαι με το animation, είχα μάθει να είμαι “καταναλώτρια” αυτών των προϊόντων, όχι δημιουργός και παραγωγός. Έβλεπα animated ταινίες, έπαιζα games, διάβαζα comics. Πρόκειται για κάτι εξολοκλήρου διαφορετικό. Όσο ήμουν λοιπόν στη σχολή άρχισε να διαμορφώνεται στο μυαλό μου η ιδέα της δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ για το Προσφυγικό, το οποίο θα συνδύαζε και το animation. Έστειλα την ιστορία σε ένα πρόγραμμα της ΕΡΤ που λεγόταν Μικροφίλμ – ωστόσο η διοργάνωσή του συνέπεσε με την αλλαγή κυβέρνησης και δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Την ιστορία την έχω ακόμη και τη σκέφτομαι συχνά-πυκνά».

Πραγματοποιώντας το Master της στο 3D animation στη Σκωτία και επιστρέφοντας στη συνέχεια στην Ελλάδα, η Δάφνη αποφάσισε με αυτοπεποίθηση να απευθυνθεί σε ένα από τα καλύτερα Studio Animation της χώρας μας. «Τους είπα ότι θέλω να παρακολουθώ τη δουλειά τους χωρίς πληρωμή, γιατί αγαπώ πολύ αυτό που κάνω. Έκανα λοιπόν για έξι μήνες πρακτική και έχοντας αυτή την εμπειρία άρχισα να στέλνω σε διαφημιστικές για να αναζητήσω μία σταθερή δουλειά. Έκτοτε εργάζομαι ως freelancer στο κομμάτι του storytelling και των storyboards. Στον χώρο αυτό, για να χτίσεις σταθερές συνεργασίες είναι βασικό να κερδίσεις την εμπιστοσύνη των ανθρώπων».

Καθώς την ακούω να μιλάει για τη δουλειά της, αναρωτιέμαι πώς είναι οι σχέσεις μεταξύ των animators στην Ελλάδα και αν υπάρχει αλληλεγγύη στο επάγγελμα. «To community μας είναι υπέροχο, υπάρχει αλληλεγγύη. Δεν μας χωρίζει το privilege, το “γιατί εσύ κι όχι εγώ”. Η ηλικία επίσης δεν παίζει ρόλο, ούτε το φύλο. Δεν έχω νιώσει σεξισμό, υπάρχει σεβασμός. Είμαστε όλοι ίσοι και στέλνουμε ισότιμα τις δουλειές μας σε διαγωνισμούς. Υπάρχει μια άτυπη αξιοκρατία και θα νικήσει αυτός με το καλύτερο story και τα καλύτερα skills. Επίσης είμαστε λίγοι στην Ελλάδα, περίπου 50, οπότε γνωριζόμαστε σχεδόν όλοι μεταξύ μας». 

Λίγο πριν ολοκληρώσουμε την κουβέντα μας, η Δάφνη θέλει να απευθυνθεί στους νέους ανθρώπους που αγαπούν το animation. «Είναι πολύ σημαντικό να πω ότι για να δημιουργήσεις κάτι όμορφο δεν χρειάζεται απαραίτητα καθοδήγηση. Κι εγώ είμαι αυτοδίδακτη στο στοιχείο μου, δεν διέθετα βασικές σπουδές. Το animation θέλει να κάτσεις μπροστά από τον υπολογιστή, να δεις editorials και να “λιώσεις” στην προσπάθεια. Είναι κάτι που μπορεί να μάθει πραγματικά όποιος έχει τη θέληση. Στο επάγγελμά μας άλλωστε έχουμε να συναγωνιστούμε μικρά παιδιά από την Κίνα, που είναι ασύλληπτα ικανά. Είναι όμως θέμα progress, δεν πιστεύω στην έννοια του ταλέντου», καταλήγει.