Η γυναίκα που σιγοψιθυρίζει το Message In A Bottle

Τι κοινό έχουν ένας καταδικασμένος ένοπλος ληστής, μια γιαγιά που πριν καιρό αποτέφρωσαν την αδερφή της και ένας επτάχρονος που θέλει μεγαλώνοντας να γίνει Power Ranger; Και οι τρεις, κάποια στιγμή στη ζωή τους πήραν ένα στυλό, έγραψαν μήνυμα σε λευκή κόλλα, την τύλιξαν σε μπουκάλι και το πέταξαν στην θάλασσα. Ένα μήνυμα όμως που σέβεται τον εαυτό του, οφείλει να καταλήγει και σε έναν δέκτη με ανοιχτή οπτική ζωής. Στις περιπτώσεις μας, η Νιcola White έτυχε να είναι ο ιδανικός παραλήπτης που περιφερόταν στις όχθες του Τάμεση αναζητώντας φθαρμένα αντικείμενα για την ξυλόγλυπτη τέχνη της. Όταν όμως άρχισε να βρίσκει πλαστικά μπουκάλια με μηνύματα ανάμεσα στα σκουπίδια, το ενδιαφέρον της μετατοπίστηκε. Σήμερα, μάλιστα, όχι μόνο ανασύρει τα πλαστικά μπουκάλια με μηνύματα από τη λάσπη αλλά κάνει και το επόμενο βήμα. Εντοπίζει τους ανθρώπους που τα έγραψαν. Με τη σειρά μας την εντοπίσαμε και εμείς και έχει πολλά να μας πει. 

Γιατί οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να αποτυπώσουν τη σκέψη τους σε μηνύματα και να τα κλείσουν σε πλαστικά μπουκάλια; Ένα μήνυμα σε μπουκάλι συνήθως εκφράζει ένα συναίσθημα σε απτή μορφή, μπορείς να αγγίξεις το συναίσθημα και να το δεις κατάματα αν το αποτυπώσεις σε χαρτί. Μου αρέσει να πιστεύω ότι η ίδια η πράξη του να τοποθετείς ένα μήνυμα μέσα σε μπουκάλι και να το σφραγίζεις είναι όμοια διαδικασία με το να σφραγίζεις ένα συναίσθημα με ασφάλεια μέσα στον χρόνο. Αν τώρα το συναίσθημα περικλείει μια οδυνηρή μνήμη, τότε η ίδια η πράξη της καταγραφής γίνεται διαδικασία κάθαρσης και μέρος της διαδικασίας αποδέσμευσης από τον πόνο. Σαν μια ιεροτελεστία δηλαδή. Έτσι, τα μηνύματα αυτά μετατρέπονται σε ένα τρόπο αποδέσμευσης από τις επίπονες αναμνήσεις.

Γιατί όμως να πετάξεις μια επίπονη μνήμη στην θάλασσα; Και να καταλήξει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον ποταμό Τάμεση; Σκεφτείτε όλες τις τελετουργίες που εμπεριέχουν το νερό. Οι προσφορές στον Θεό σε πολλές θρησκείες αφήνονται στο νερό και συνοδεύονται με προσευχές. Πέρα όμως από τη θρησκεία, σύμβολα αγάπης μετά από μια αποτυχημένη σχέση πετιούνται στο νερό σε μια απόπειρα να προχωρήσει κανείς παρακάτω ενώ και λουλούδια αφήνονται στην θάλασσα ως απόδειξη θύμησης σε εκείνους που έχουν πεθάνει. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Σαν παιδιά εξάλλου πόσοι από εμάς δεν πετάξαμε κέρματα στο νερό κάνοντας μια ευχή; Αν το καλοσκεφτείς, με όλους αυτούς τους τρόπους απελευθερωνόμαστε από κάτι. Από προσδοκίες, θλίψεις, ελπίδες και ευχές. Το μέλος του Κοινοβουλίου, John Burns κατά τον 19ο αιώνα είχε περιγράψει τον ποταμό Τάμεση ως την «Υγρή Ιστορία» του τόπου. Όντως, υπάρχει καλύτερο μέρος να απελευθερωθείς από τις επίπονες μνήμες από τα κύματα; Εκεί ενώνεσαι με τις ελπίδες, τις προσευχές, τα μυστήρια τα όνειρα όλων μα και με τα χαμένα ψήγματα ιστορίας που στροβιλίζουν κάτω από την επιφάνεια του ποταμού. Σαν τελετουργία λοιπόν, αυτή η συμβολική απευλευθέρωση από τον πόνο που γίνεται με το πέταγμα του μπουκαλιού μας βοηθά να αποκτήσουμε αίσθηση εσωτερικής γαλήνης. Το να γράψει κανείς τη σκέψη του, να την βάλει σε μπουκάλι και να το πετάξει είναι ήδη το πρώτο βήμα. Φυσικά η επίπονη ανάμνηση δεν ξεχνιέται, απλώς με την απομάκρυνση του μπουκαλιού στον ορίζοντα απαλύνεται, γίνεται σταδιακά λιγότερο ορατή στο μάτι και χάνεται στον ορίζοντα. Όμοια ο πόνος μετατρέπεται σε συμπόνια προς τον εαυτό μας και τελικά αποδοχή του. Μετά απ’ όλη αυτή τη διαδικασία, απλώς προχωράμε.

Θυμάσαι πως εντόπισες το πρώτο μήνυμα; Άρχισα να συλλέγω μηνύματα σε μπουκάλια εντελώς τυχαία. Περπατούσα στις όχθες του ποταμού με τον φίλο μου και τον σκύλο μας όταν ο σκύλος ήρθε στο μέρος μας κουβαλώντας ένα μήνυμα σε ένα πλαστικό μπουκάλι από ένα μικρό κορίτσι. Το είχε γράψει 3 χρόνια πριν. Και κάπως έτσι άρχισα να ψάχνω μηνύματα σε πλαστικά μπουκάλια στον ποταμό. Ενδεχομένως γιατί πια είναι πολύ σπάνιο να πέφτεις πάνω σε χειρόγραφα γράμματα. Στην εποχή των μέιλ και των κινητών τηλεφώνων, πόσο συχνά λαμβάνει κανείς γράμματα; Υπάρχει κάτι συναρπαστικό στο να γίνεσαι παραλήπτης σε μια τέτοια διαδικασία.

Πως όμως πέρασες από την διαδικασία εντοπισμού των μηνυμάτων, στην αναζήτηση των αποστολέων τους; Πρόσεξε, προσπαθώ να επικοινωνώ με ανθρώπους που στέλνουν μηνύματα σε μπουκάλια αλλά μόνο αν το ζητούν οι ίδιοι στο μήνυμα τους. Είναι πραγματικά ενδιαφέρον όχι μόνο να περιμένεις να ακούσεις νέα από τον άνθρωπο που θα βρει το μήνυμα αλλά και το να επικοινωνείς με τον αποστολέα. Ξέρεις τι νομίζω; Ότι και στις δύο περιπτώσεις βγαίνει στην επιφάνεια το πιτσιρίκι από μέσα μας. Νομίζουμε ότι θα κάνουμε έναν καινούριο φίλο. Είναι σαν το μήνυμα στο μπουκάλι να είναι ο κοινός δεσμός με τον άγνωστο άλλο. Θα στο εξηγήσω να το καταλάβεις διαφορετικά. Πρόσφατα σκεφτόμουν αρκετά τη ζωή μου και τι θέλω να αλλάξω σε αυτή. Οι αλλαγές όμως θα σήμαιναν και ταυτόχρονη απώλεια χρημάτων. Το σκεφτόμουν όλη μέρα. Πήγα μια βόλτα στον ποταμό, και βρήκα ένα μήνυμα που ένιωσα σαν να προοριζόταν για μένα. Έλεγε «ο πλούτος είναι σημαντικός αλλά δεν είναι το παν. Ο δικός σου πλούτος είναι η οικογένεια, οι φίλοι και η ψυχή σου. Μοιράσου την αγάπη σου μαζί τους και θα μοιραστείς τα πλούτη σου. Πλούτη που θα επιστρέψουν σε εσένα στο δεκαπλάσιο. Ας είναι οι ευχές μου πάνω σου.» Ταρακουνήθηκα ειλικρινά όταν το διάβασα.

Πως αντιδρούν όμως αυτοί οι άνθρωποι αυτοί όταν τους βρίσκεις; Κοίτα να δεις. Βρήκα κάποια στιγμή ένα μπουκάλι που έλεγε «αυτό το μήνυμα θα σου φέρει καλοτυχία και ευτυχία.» Υπήρχε σε αυτό ένα τηλέφωνο και ένα όνομα στη βάση της σελίδας. Κάλεσα και άφησα μήνυμα. Λίγες μέρες μετά, άνδρας με κάλεσε και μου εξήγησε ότι στο παρελθόν ήταν οπλισμένος ληστής που υπήρξε στη φυλακή για δέκα χρόνια. Τώρα πια, μόνος στόχος του ήταν να να αλλάξει τρόπο ζωής. Εντάξει, δεν είναι όλες οι περιτπώσεις σαν και αυτή. Για παράδειγμα κάποια στιγμή επικοινώνησα με αποστολέα μηνύματος που έγραφε «πετώ το μπουκάλι ενώ κάθομαι στην Tower Bridge του Λονδίνου πίνοντας κρασί με τον έρωτα της ζωής μου». Στο μήνυμα ζητούσε να επικοινωνήσει όποιος το βρει μαζί του. Ε, τον κάλεσα και τον ρώτησα αν θυμόταν να κάθεται στη γέφυρα και να τα πίνει με τον έρωτα της ζωής του. Υπήρξε αμήχανη σιωπή, στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής και όταν τελικά το θυμήθηκε το μόνο που μου είπε ήταν: « Ωχ, πόσο μεθυσμένος πρέπει να ήμουν όταν το έκανα όλο αυτό. Πρέπει να ντράπηκε, αφου μετα βίας το θυμόταν. Εντάξει αυτό ήταν αστείο. Το ίδιο αστείο με το μήνυμα μικρού κοριτσιού που προσποιούνταν ότι είναι κάτοικος του Άρη και λέγεται Zib Zob.

Τα παιδιά, στέλνουν μόνο ζωγραφιές ή έχουν και απαιτήσεις; Στέλνουν σημαντικά μηνύματα, αν μη τι άλλο. Ένα από αυτά, ήταν από ένα 8χρονο αγόρι που έγραφε «Μακάρι να ήμουν ένας κόκκινος Power Ranger.»

Έχεις αναλογιστεί ποτέ, γιατί οι άνθρωποι προτιμούν να περπατούν στη θάλασσα όταν θέλουν να βρουν τα «πατήματα» τους; Η συναισθηματική επούλωση ανέκαθεν ήταν συνδεδεμένη με το νερό, μιας και το νερό με την πνευματικότητα πηγαίνουν χέρι χέρι. Ακόμα και αν κάποιος δεν εχει πνευματικές αναζητήσεις, με το να είναι κοντά στην θάλασσα αφυπνά τις πρωτόγονες αισθήσεις του. Σε μενα λειτουργεί με απλό τρόπο. Με κάνει να αντιληφθώ ότι υπάρχει μια ανώτερη δύναμη εκει έξω στο σύμπαν. Εξάλλου η θάλασσα υπήρξε πάντα πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες. Όχι πείτε μου, ποιος δεν νιώθει καλύτερα όταν περπατά ξυπόλητος στην άμμο, με τον ανεμο στα μαλλιά του και με τη μυρωδιά του αλατιού στον αέρα; Μερικές φορές χρειάζεται να παρακολουθήσεις τους γλάρους για να αντιληφθείς πόσο μικροί είμαστε στο σύμπαν μπροστά στη δύναμη της θάλασσας. Εκει, θα βρεθώ λοιπόν, όποτε απλώς θέλω να «φορτίσω τις μπαταρίες μου»

Το δικό σου «εκεί» όμως είναι κάθε φορά ο ποταμός Τάμεσης; Ανέκαθεν αναζητούσα σε αυτόν τον ποταμό κομμάτια της ιστορίας αυτής της χώρας. Υπάρχει και αντίστοιχος αγγλικός όρος ξέρετε σε αυτό που κάνω. Καλείται mudlarking και προκύπτει από την βικτωριανή λέξη mudlark που αναφερόταν στα φτωχά παιδιά που έψαχναν αντικείμενα αξίας στη λάσπη για να τα πουλήσουν και να βγάλουν χρήματα από αυτά. Ο ποταμός Τάμεσης είναι παλιρροιακός και κάθε παλίρροια του αφήνει πίσω αντικείμενα – θησαυρούς που έχουν χαθεί για χρόνια. Φυσικά αφήνει και σκουπίδια όπως πλαστικά μπουκάλια. Μόνο που και αυτά έχουν τις εκπλήξεις τους. Ο λόγος, λοιπόν που αγαπώ τόσο τον ποταμό αυτό, είναι γιατί υπάρχουν τόσα πολλά κομμάτια της ιστορίας μας εκει. Κάθε αντικείμενο που βρίσκω όταν ψάχνω τις λάσπες, έχει τη δική του ιστορία και ενδεχομένως αυτή να μην την μάθουμε ποτέ. Ένα δαχτυλίδι, ένα κουμπί, μια πίπα, ένα περιδέραιο. Όλα έχουν κάτι να πουν.

 Ειλικρινά τώρα, πιστεύεις ότι με την αποστολή μηνυμάτων στη θάλασσα ή με την απομάκρυνση των παιδικών παιχνιδιών, μπορείς να απελευθερωθείς; Να νιώσεις ελέυθερος; Η απόκτηση της ελευθερίας δεν είναι εύκολο πράγμα. Δεν είναι ευκολο να απελευθερωθεις από τις αναμνήσεις, να συμφιλιωθείς και να τις αποδεχτείς. Αυτό θέλει χρόνο και περιλαμβάνει πολλά ταξίδια πίσω στην παιδική ηλικία όπου καταλήγεις να προσπαθείς να αγαπάς και να αναθρέψεις σωστότερα το παιδί που είναι μέσα σου. Ειλικρινά πιστέυω ότι αν αγαπάμε τον εαυτό μας και τον συμπονούμε, μπορούμε να συγχωρήσουμε ευκολότερα τα λάθη μας και όσους μας έχουν πονέσει. Όλοι έχουμε οδυνηρές μνήμες αλλά αν τις βάλουμε σε ένα μπουκάλι και τις πετάξουμε στη θάλασσα, ίσως να έχουμε κάνει μια καλή αρχή ενός άλλου ταξιδιού ζωής. Το να ελευθερώσεις τον εαυτό σου από τον πόνο των αναμνήσεων και των συναισθημάτων, αφήνει χώρο για όμορφα συναισθήματα για να τον αντικαταστήσουν.

 Εσύ, έχεις πετάξει τα δικά σου μπουκάλια στη θάλασσα; Ναι έχω γράψει αρκετά μηνύματα σε μπουκάλια και κάποια έχουν εντοπιστεί. Άλλα όχι, αλλά αυτό είναι το αξιόλογο πράγμα. Μπορεί να βρεθούν μετά από 10 χρόνια ή μπορεί και ποτέ. Είναι μαγικό πράγμα να στέλνεις τις σκέψεις σου στο σύμπαν και να καταλαβαίνεις ότι αυτές επιστρέφονται σε σενα. Έχω μάλιστα στείλει και ένα μήνυμα σε μπουκάλι μαζί με την κόρη μου Grace από την Ελλάδα όταν ήμασταν τον Αύγουστο 2013 στους Παξούς. Λίγο καιρό μετά λάβαμε ένα μέιλ από τους ανθρώπους που το βρήκαν και μάλιστα μας έστειλαν μια φωτογραφία τους μαζί με το μήνυμα που είχε γράψει η κόρη μου. Βλέπετε, δεν είμαι η μόνη που εντοπίζει μηνύματα στις παραλίες, διπλα στη θάλασσα!

 Περισσότερες πληροφορίες στο blog της: http://www.tidelineart.com/