Ευρωεκλογές 2024: Η άνοδος της ακροδεξιάς, προκάλεσε πολιτικό σεισμό στη Γαλλία
Μια νέα προεκλογική εκστρατεία αρχίζει στη Γαλλία για τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που ανακοινώθηκαν από τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν μετά την ιστορική νίκη της άκρας δεξιάς στις ευρωεκλογές χθες, Κυριακή, μια κίνηση πόκερ που βυθίζει τη χώρα σε βαθιά πολιτική ασάφεια.
Τρεις εβδομάδες αστραπή αρχίζουν πριν από τον πρώτο γύρο στις 30 Ιουνίου και έπειτα το δεύτερο στις 7 Ιουλίου, ακριβώς πριν από τους Ολυμπιακους Αγώνες του Παρισιού (26 Ιουλίου – 11 Αυγούστου).
Μπροστά στην «άνοδο των εθνικιστών», ο αρχηγός του κράτους εξήγησε ότι θέλει «να ξαναδώσει» στους Γάλλους τη δυνατότητα «να επιλέξουν δια της ψήφου το κοινοβουλευτικό μέλλον μας» ανακοινώνοντας τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, της κάτω βουλής του κοινοβουλίου.
Είναι ένας «κεραυνός», όσο και «κίνηση πόκερ», τη στιγμή που «υπάρχει πολύ ισχυρή βούληση εκ μέρους των Γάλλων να τιμωρήσουν τον πρόεδρο της Δημοκρατίας», υπογραμμίζει η δημοσκόπος Σελίν Μπρακ, γενική διευθύντρια του ινστιτούτου Odoxa.
Διότι η τιμωρητική ψήφος έφθασε σε ποσοστά ρεκόρ. Με επικεφαλής τον Ζορντάν Μπαρντελά, το ψηφοδέλτιο του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού (RN) θριάμβευσε με 32% των ψήφων, μακράν μπροστά από την υποψήφια του Μακρόν Βαλερί Αγιέ (14,5%) και το ψηφοδέλτιο του σοσιαλιστή Ραφέλ Γκλυκσμάν (14%).
Με τη διάλυση της βουλής, ο Εμανουέλ Μακρόν βάζει «ένα εξαιρετικά παρακινδυνευμένο στοίχημα», έστω κι αν «θα υπάρξουν ασφαλώς πολύ διαφορετικές συμπεριφορές των ψηφοφόρων» ανάμεσα στις βουλευτικές και τις ευρωπαϊκές εκλογές, εκτιμά ο ιστορικός Ζαν Γκαρίγκ. «Αυτές οι εκλογές θα θέσουν τους Γάλλους ενώπιον του τετελεσμένου: θέλουμε μια κυβέρνηση RN;».
Ο Συναγερμός είναι «έτοιμος να ασκήσει την εξουσία», υποστήριξε χθες, Κυριακή, η Μαρίν Λεπέν, πριν από μια συνεδρίαση του εκτελεστικού γραφείου με τον Ζορντάν Μπαρντελά σε σχήμα που μιμείται ένα υπουργικό συμβούλιο.
Ο Εμανουέλ Μακρόν από την πλευρά του συγκάλεσε το βράδυ την κυβέρνηση. Ο αρχηγός του κράτους πρόκειται να μεταβεί σήμερα σε εκδηλώσεις στο κέντρο της χώρας, όμως υποσχέθηκε να μιλήσει αυτή την εβδομάδα σχετικά με «τον προσανατολισμό» που θεωρεί «σωστό για το έθνος».
«Ο πρόεδρος πήρε την πρωτοβουλία για κάτι που έμοιαζε σε όλους αναπόφευκτο», είπε ένα μέλος της κυβέρνηση, εξαιτίας της επίδοσης σχεδόν «40%» για «την άκρα δεξιά», υπογράμμισε προσθέτοντας τα ποσοστά του RN και του κόμματος Reconquête! (5,3%).
«Χτύπημα με ρόπαλο»
Ο Στεφάν Σεζουρνέ, υπουργός Εξωτερικών και επικεφαλής του κόμματος Αναγέννηση, απηύθυνε έκκληση για «την κινητοποίηση όλων των δημοκρατικών δυνάμεων».
«Πληρώνουμε και εδώ το λογαριασμό του μακρονισμού, απάντησε μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ο επικεφαλής των σοσιαλιστών Μπορίς Βαλό.
Ο πρώτος γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ολιβιέ Φορ δήλωσε από την πλευρά του ότι «αναπτύχθηκε μια σχέση δυνάμεων» ανάμεσα στα κόμματα της αριστεράς μετά τις ευρωεκλογές με τη θέση που απέσπασε ο Ραφαέλ Γκλυκσμάν μπροστά από την υποψήφια της Ανυπότακτης Γαλλίας (LFI, ριζοσπαστική αριστερά) Μανόν Ομπρί (9,1% ως 10,1%).
Οι δηλώσεις θα εξετασθούν εξονυχιστικά στους κόλπους της αριστεράς η οποία το 2022 είχε εκλέξει 151 βουλευτές χάρη σε μια συμμαχία, τη Nupes, η οποία κατέρρευσε το περασμένο φθινόπωρο.
Θα μπορούσε άραγε να υπάρξει κάποια παρόμοια συνεννόηση; Η εξίσωση θα είναι δύσκολο να επιλυθεί καθώς η γαλλική αριστερά κατέρρευσε σ’ αυτές τις ευρωεκλογές με ανταλλαγές πυρών ανάμεσα σε σοσιαλιστές και «ανυπότακτους» και με τους τελευταίους να έχουν ήδη αρχίσει από χθες, Κυριακή, την προεκλογική εκστρατεία τους με μια απρογραμμάτιστη συγκέντρωση στο Παρίσι.
Μερικοί στην LFI ελπίζουν σε μια συνεννόηση στην αριστερά για να επανεκλεγούν κατ’ ελάχιστον οι απερχόμενοι βουλευτές της Nupes.
«Θα κάνουμε εκστρατεία για να πάμε στο Ματινιόν», το γαλλικό πρωθυπουργικό μέγαρο, δήλωσε ο συντονιστής της LFI Μανουέλ Μπομπάρ, ο οποίος υποστηρίζει τη συνέχιση «της πορείας συσπείρωσης που άρχισε» το 2022, μολονότι κατηγορεί το Σοσιαλιστικό Κόμμα ότι του «γύρισε την πλάτη».
Αναμένονται και άλλες τοποθετήσεις, ιδιαίτερα από το προεδρικό στρατόπεδο. Η απερχόμενη πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης Γιαέλ Μπρον-Πιβέ είναι προσκεκλημένη σήμερα το πρωί σε τηλεοπτικό σταθμό και ο πρώην πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ, εν δυνάμει υποψήφιος για το 2027, εξακολουθεί να μην έχει αντιδράσει στις συνέπειες αυτών των εκλογών.
Στο μεταξύ, στην Εθνοσυνέλευση τα πάντα έχουν ανασταλεί. «Όλο το πρόγραμμα ακυρώθηκε. Είναι λίγο σαν χτύπημα με ρόπαλο. Κανένας δεν το είχε δει να έρχεται», λέει μια κοινοβουλευτική πηγή.
Ακροδεξιά επέλαση στην Ευρώπη
Οι ευρωπαϊκές εκλογές, που σημαδεύτηκαν από άνοδο της άκρας δεξιάς σε αρκετές χώρες, προκάλεσαν πολιτικό σεισμό στην Γαλλία, χωρίς ωστόσο να διαταράξουν τις πολιτικές ισορροπίες στις Βρυξέλλες.
Οι πρώτες εκτιμήσεις επιβεβαιώνουν σαφή άνοδο των εθνικιστικών και ριζοσπαστικών δεξιών παρατάξεων και την ήττα των ηγετών των δύο μεγαλύτερων ευρωπαϊκών δυνάμεων, του γερμανού καγκελαρίου Ολαφ Σολτς και του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ανακοίνωσε την διάλυση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης.
Η ψηφοφορία των ευρωεκλογών, κατά την οποία 360 εκατομμύρια ψηφοφόροι κλήθηκαν στις κάλπες για να εκλέξουν 720 ευρωβουλευτές, πραγματοποιήθηκε σε κλίμα βεβαρυμμένο από την δυσχερή οικονομική συγκυρία, τον πόλεμο στην Ουκρανία, την στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται αντιμέτωπη με στρατηγικές προκλήσεις απέναντι στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στην Γαλλία, ο Εθνικός Συναγερμός υπό τον Ζορντάν Μπαρντελά κυριάρχησε με το 31,5% των ψήφων (31 έδρες), έναντι του κόμματος Αναγέννηση του προέδρου Μακρόν (15,2%), σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των exit polls.
Στην Γερμανία, παρά τα σκάνδαλα που κλόνισαν τον επικεφαλής της λίστας, η ακροδεξιά Εναλλακτική για την Γερμανία ( AfD) καταλαμβάνει την δεύτερη θέση με 16,5%-16% των ψήφων, πίσω από τις χριστιανικές ενώσεις CDU-CSU (29,5-30%), αλλά πολύ μπροστά από τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, τους Σοσιαλδημοκράτες (14%) και τους Πράσινους (12%).
Στην Αυστρία, το ακροδεξιό FPÖ καταλαμβάνει την πρώτη θέση (27%), ενώ οι Ολλανδοί ενίσχυσαν σημαντικά το ακροδεξιό κόμμα του Γκερτ Βίλντερς.
Στην Πολωνία, το κεντρώο φιλοευρωπαϊκό κόμμα του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ είναι ο νικητής των εκλογών έναντι του εθνικιστικού, λαϊκιστικού Κόμματος του Δικαίου και της Δικαιοσύνης (PiS), το οποίο ωστόσο διατηρεί υψηλό ποσοστό, ενώ η ακροδεξιά Konfederacja στέλνει 6 ευρωβουλευτές στο Στρασβούργο.
Ωστόσο, η άκρα δεξιά παραμένει διαιρεμένη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε δύο ομάδες, (Ταυτότητα και Δημοκρατία, Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές) η προσέγγιση των οποίων παραμένει εξαιρετικά αβέβαιη εξαιτίας των σοβαρών διαφωνιών τους, κυρίως ως προς την Ρωσία.
Οι ψήφοι των ακροδεξιών ομάδων δεν συγκεράζονται
Οι ψήφοι των δύο αυτών ομάδων δεν συγκεράζονται και αυτό θα περιορίσει το βάρος τους στο κοινοβουλευτικό έργο, εξηγεί ο Sébastien Maillard του Ινστιτούτου Jacques Delors.
«Ομως, το φαιό κύμα, βροντερό ειδικά στην Γαλλία, θα αφήσει τα ίχνη του στο πολιτικό κλίμα εντός του οποίου θα λειτουργήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η πλειοψηφία θα πρέπει να το λαμβάνει υπ’ όψιν», προσθέτει. «Αν δεν επηρεάσει άμεσα, η άκρα δεξιά θα μπορεί να επηρεάζει υπούλως», προειδοποιεί.
Την στιγμή που οι ευρωβουλευτές υιοθετούν τις προτάσεις νόμου σε συμφωνία με τα κράτη μέλη, η ριζοσπαστική δεξιά μπορεί να υψώσει την φωνή της στα σημαντικά θέματα: άμυνα κατά μίας επεκτατικής Ρωσίας, αγροτική πολιτική, μετανάστευση, κλιματικοί στόχοι 2040, συνέχιση της εφαρμογής περιβαλλοντικών μέτρων απέναντι στα οποία τηρεί εχθρική στάση.
Οι ομάδες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και η Renew Europe (κεντρώοι και φιλελεύθεροι) διατηρούν από κοινού την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, παρά την άνοδο των δυνάμεων της ακροδεξιάς, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ευρωκοινοβουλίου.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα καταλαμβάνει 181 έδρες, οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες 135 και η Renew Europe 82 έδρες. Με τις 398 έδρες, επί συνόλου 720, που οι τρεις ομάδες συγκεντρώνουν από κοινού σχηματίζεται ο «μεγάλος συνασπισμός» στο πλαίσιο του οποίου οικοδομούνται οι συναινέσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι Πράσινοι θα περιορισθούν 53 έδρες, έναντι 70 σήμερα.
«Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα είναι η ισχυρότερη πολιτική ομάδα (…) Και είναι σημαντικό να οικοδομήσουμε ένα τείχος απέναντι στα άκρα της Αριστεράς και της Δεξιάς. Θα τα ανακόψουμε», διαβεβαίωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.