Το τυρί είναι χρόνος, ο χρόνος είναι χρήμα, χρήμα από monopoly
Το τυρί είναι χρόνος, ο χρόνος είναι χρήμα, χρήμα από monopoly: Τόσο στην τέχνη του, όσο και στους αφορισμούς του, ο Στέφανος Καμάρης διατυπώνει μια κριτική στην εμπορευματοποίηση του καπιταλισμού, επινοώντας αντ’ αυτού έναν συνεκτικό κόσμο δικής του, μη αναπαραστατικής λογικής, που ακολουθεί το μοτίβο μιας επαναστατικής ποιητικής γλώσσας. Αυτή η τέχνη συνεργάζεται με την ποίηση, τη σημειωτική και την πολιτική, για να δημιουργήσει μια ανατρεπτική, πανκ, ατομική και πρωτότυπη αλήθεια. Μια αλήθεια που δεν συναντάς πια πολύ συχνά στους καιρούς της μετα-αλήθειας και του influencing.
Η πρωτοτυπία ενοχλεί. Το να αποκαλέσεις το έργο του Καμάρη “πρωτότυπο” μοιάζει σχεδόν απλουστευτικό. Γύψινα Κουνελάκια, Ευτυχισμένες Τούρτες, Κουλοχέρηδες, Πιστωτικές Πέτρες, Χαλιά από Μπανανόφλουδες, Τηγανητά Αυγά, Πάκμαν, Χριστοδοχεία, Εκθαμβωτικά Σφουγγάρια, Δελφικοί Χρησμοί, Αδάμ κ Εύες, και ΠροπροπροΠαππούδες. Κάποια από αυτά τα έργα τέχνης είναι φτιαγμένα από μαξιλάρια και τσιγάρα, κάποια χρησιμοποιούν γύψο και μπετόν και νεκρά ψάρια, αλλά πολλά – πραγματικά πολλά – είναι φτιαγμένα από τυρί. Τυρί Babybel, τυρί Emmental – και ας μην ξεχνάμε το δανέζικο μπλε τυρί. Όλα αυτά τα είδη τυριών συντηρούνται χονδροειδώς σε ρητίνη: καλό για το τυρί, όχι και τόσο για τον καλλιτέχνη που δουλεύει με αυτό.
Ο συνδυασμός του τυριού και του βιντεοπαιχνιδιού arcade “Pac-Man” της δεκαετίας του 1980 στο “Pac Man Giga” – ένας βαρύς λαβύρινθος φτιαγμένος από τυρί Emmental, μπετόν και ρητίνη, όπου ένα μικρό Babybel PacMan προσπαθεί να βρει το δρόμο του μέσα από την πληθωρικότητα της διατροφής – μπορεί να διαβαστεί ως το σημαίνον για τη μεταμοντέρνα καταναλωτική κοινωνία και την αντιπαραγωγική κατανάλωσή της. Το όνομα “Pac-Man” προέρχεται από το ιαπωνικό “paku paku” για το “επανειλημμένο άνοιγμα και κλείσιμο του στόματος”. Στο παιχνίδι ο παίκτης ελέγχει τον Pac-Man, ο οποίος πρέπει να καταπιεί όλες τις κουκκίδες που βρίσκονται στην πίστα, αποφεύγοντας παράλληλα τα τέσσερα χρωματιστά φαντάσματα. Στο έργο του Καμάρη “Pac-Man Giga”, το Babybel δεν είναι συνδεδεμένο με το joystick στο κάτω μέρος του έργου, οπότε δυστυχώς δεν μπορεί να καταπιεί ουσιαστικά τίποτα. Είναι κολλημένο – κολλημένο ανάμεσα στον αστείρευτο αριθμό δυνατοτήτων και τις μηδενικές επιλογές αξιοποίησής τους. Μια στιγμή του χρόνου παγωμένη για πάντα μέσα σε άφθονη φρικιαστική ρητίνη, μια ισχυρή εικόνα για τη ριζική αναστολή του νοήματος, τη διαδικασία νοηματοδότησης που οδηγεί στο φάντασμα στον κόσμο του Ζακ Ντεριντά – και ίσως και στον κόσμο του Στέφανου Καμάρη: There is a ghost in my house.
Οι καταστασιακοί είχαν τη δική τους στρατηγική για να αντιμετωπίσουν τα συνθήματα και τα λογότυπα του καπιταλιστικού συστήματος της εποχής τους – τα αντέστρεψαν και τα γύρισαν εναντίον των διαφημιστικών εταιρειών και του πολιτικού status quo. Αυτό το détournement έγινε διάσημο με τους πανκς της δεκαετίας του 1970, όταν ο Sid Vicious εμφάνιζε μια σβάστικα στο σάπιο δερμάτινο μπουφάν του. Όταν ο Καμάρης κατασκευάζει ένα E-mail από μπετόν και κεραμικό, δουλεύει με αυτό το είδος της παράκαμψης, αποδομώντας το νόημα. Χαρτογραφώντας κάτι πάνω στον εαυτό του, πάνω σε κάτι που υπάρχει μόνο στην εικονική πραγματικότητα, και αναδιαμορφώνοντας με αυτόν τον τρόπο μια λειτουργία του ψηφιακού καπιταλισμού της εποχής μας ως πραγματικό αντικείμενο, δημιουργεί μια ειρωνεία που δουλεύει με την εκτροπή, αλλά και με τη σημειωτική και τα σύμβολα, αναπτύσσοντας περαιτέρω στρατηγικές των καταστασιακών και των υπερρεαλιστών. Αυτού του είδους η ριζοσπαστικοποίηση των αισθητικών μέσων και του αισθητικού νοήματος που έχει επίγνωση της ιστορίας του φαίνεται να είναι κάτι σαν σήμα κατατεθέν των γλυπτών του Στέφανου Καμάρη – δίπλα στην οργανική τους σύνθεση.
Ποιος θα απεικόνιζε τη φευγαλέα “Μπλε ώρα” με ένα ρολόι φτιαγμένο από μπλε δανέζικο τυρί, αν όχι κάποιος που θέλει πραγματικά να μάθει τι σημαίνει να είσαι υλιστής; Το είναι καθορίζει τη συνείδηση – το ήξερε ο Καρλ Μαρξ, και το ξέρει και ο Καμάρης. Ποιος θα επέλεγε να δουλέψει με την “Selaginella Lepidophylla”, ένα φυτό που ανασταίνεται, αν όχι κάποιος που θέλει να δείξει ότι ο χρόνος μπορεί να είναι κυκλικός; Η Ελέν Σιξού το ήξερε, και ο Καμάρης το ξέρει επίσης. Ο σουρεαλισμός θα μπορούσε ακόμα να ηγηθεί της επιστημικής πολιτικής της τέχνης : The Fish doesn’t think /The Fish is mute, expressionless/ The Fish doesn’t think because the fish knows everything (Το Ψάρι είναι μουγγό, ανέκφραστο/Το Ψάρι δεν σκέφτεται, γιατί το Ψάρι ξέρει τα πάντα) : Ο Iggy Pop το ήξερε όταν έγραψε το soundtrack για το Arizona Dream, και ο Στέφανος Καμάρης το ήξερε επίσης, όταν δημιούργησε το “Jesus Jar #1” (/Χριστοδοχείο #1) του από ψάρια, ρητίνη, πηλό και γύψο.
Όλοι είναι αρχάριοι στο ξεκίνημα του παιχνιδιού – αυτή είναι η σοφία των παικτών, και ο Στέφανος Καμάρης παίζει σκληρά, με τρόπο που δεν δείχνει κανένα έλεος, μόνο απεριόριστη φαντασία. Τα έργα του είναι σίγουρα κάτι περισσότερο από “απλή αναπαράσταση”, την κριτική παρατήρηση με την οποία ξεκίνησε ο Γκι Ντεμπόρ την “Κοινωνία του Θεάματος”- ο Καμάρης δεν προσθέτει στο θέαμα, τα γλυπτά του δημιουργούν νέα κρυπτογραφήματα για να το συλλογιστούμε. Κρυπτογραφήματα για τον χρόνο, για το να είσαι ενήμερος (να είσαι hip), κρυπτογραφήματα για την τύχη που μπορεί να είναι τόσο σχετική, όσο και η έννοια του χρήματος, κρυπτογραφήματα για τη ζωή ως ένα βιντεοπαιχνίδι όπου βάζεις χρήματα στον κουλοχέρη και εναποθέτεις τις ελπίδες σου. Ένα κρυπτογράφημα για το Λας Βέγκας – και ένα κρυπτογράφημα για να φύγεις από το Λας Βέγκας.
Κείμενο: Nadja Geer
Ο Στέφανος Καμάρης γεννήθηκε το 1977 στο Ηράκλειο, σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ της Νάπολης από το 1999 ως το 2003, ακολουθώντας μεταπτυχιακές σπουδές στο Λίνκολν (ΗΒ) το 2004
Εκθέσεις : Solus Ipse, Circuits & Currents, Aθήνα, 2021 – Exhibition in the Little Swimming Pool, Aθήνα, 2019 – CR 41&57 (με Kah Bee Chow), Caribic Residency, Aθήνα, 2015 – Poetry, Lifesport Rat, Aθήνα, 2019 – Universe 3 (με Filip Gilissen και Nissa Nishikawa), Lifesport Rat, Aθήνα, 2018 – Concertissimo Annulato, Thalys Βρυξέλλες-Παρίσι, 2019 – Paris Internationale, Lifesport, Παρίσι, 2018 – Ketchup, Alta Art Space, Mάλμο, 2017 – Universe 2, Lifesport, Bερολίνο, 2017 – The Memory of the Revolution, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, 2017 – A Cab. Athenian Symposium, Kunsthalle Athena, Aθήνα, 2014 – Trickster / The variable practice, Antonopoulou, Aθήνα, 2014 – Transition, Δημοτική Πινακοθήκη Αθήνας, Αθήνα 2013 – Thrills and Chills, Can, Aθήνα, 2013 – Medium as Narrative, Camp, Aθήνα, 2013 – Story of Klement Tchtatelnikov, Cheapart, Aθήνα, 2012
STEF KAMARIS : PLAY DEAD
Ατομική έκθεση (31/03-30/04)
Επιμέλεια: Florent Frizet και Nadja Geer
Εγκαίνια έκθεσης : Πέμπτη 31 Μαρτίου, 19:00 – 22:00
Ώρες λειτουργίας : Τετάρτη – Σάββατο, 16:00 – 20:00