Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στηρίζει την Αναβίωση της Βαμβακούς
Μπορεί ένα ορεινό χωριό μόλις εννέα κατοίκων να ξαναζωντανέψει; Να γεμίσει με επισκέπτες, μόνιμους κατοίκους και πρότυπες επιχειρήσεις, χωρίς να αλλοιωθεί ο παραδοσιακός χαρακτήρας του; Το στοίχημα αυτό προσπαθεί να κερδίσει μία ομάδα πέντε νέων ανθρώπων, αναβιώνοντας το χωριό της Βαμβακούς, που βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων, στις πλαγιές του Πάρνωνα, στη Λακωνία.
Στο πλαίσιο της υλοποίησης αυτού του φιλόδοξου εγχειρήματος, οι πέντε φίλοι, Χάρης Βασιλάκος, Ανάργυρος Βερδήλος, Ελένη Μάμη, Τάσος Μάρκος και Παναγιώτης Σουλιμιώτης, σύστησαν την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση “Vamvakou Revival” (Η Αναβίωση της Βαμβακούς), και αποφάσισαν να κάνουν το πρώτο βήμα, και να μετακομίσουν μόνιμα στον τόπο καταγωγής τους. Η ομάδα έχει στο πλευρό της το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), που στηρίζει ηθικά και οικονομικά την προσπάθεια, καθώς το χωριό, ως τόπος καταγωγής του Ιδρυτή του ΙΣΝ, Σταύρου Νιάρχου, έχει και ιδιαίτερη συμβολική και συναισθηματική αξία για τον οργανισμό.
Η ομάδα της Αναβίωσης της Βαμβακούς εργάζεται συστηματικά για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πενταετούς πλάνου, με σκοπό τη βιώσιμη ανάπτυξη του χωριού και την επιστροφή μόνιμων κατοίκων. Βασικό όχημα θα αποτελέσει η δημιουργία θέσεων εργασίας και η εξασφάλιση σύγχρονων συνθηκών διαβίωσης, ενώ ο απώτερος στόχος είναι, σε μερικά χρόνια στην Βαμβακού να ζουν νέοι, οικογένειες και παιδιά, ώστε να ανοίξει και πάλι το σχολείο του χωριού, το οποίο σταμάτησε τη λειτουργία του το 2008.
Ήδη, τα πρώτα βήματα για την Αναβίωση της Βαμβακούς βρίσκονται σε στάδιο υλοποίησης, αξιοποιώντας τον φυσικό πλούτο του βουνού του Πάρνωνα. Το καλοκαίρι που μας έρχεται, η ομάδα ετοιμάζεται να υποδεχθεί τους πρώτους επισκέπτες στο χωριό, οργανώνοντας υπαίθριες δραστηριότητες, όπως πεζοπορία σε μονοπάτια, ποδηλασία, ξεναγήσεις, και δωρεάν δράσεις δημιουργικής απασχόλησης για παιδιά, προσφέροντας στους επισκέπτες, νέους ή μυημένους, μια ολοκληρωμένη εμπειρία άθλησης και αναψυχής. Παράλληλα, πραγματοποιούνται ήδη οι απαραίτητες μελέτες για τη λειτουργία εστιατορίου–καφέ και παραδοσιακού ξενώνα, που θα πλαισιώσουν την ανάδειξη του χωριού ως ενός νέου προορισμού.
Η ομάδα της Αναβίωσης της Βαμβακούς είναι αποφασισμένη να κάνει το νέο ξεκίνημα, για τους ίδιους αλλά και για την επόμενη γενιά : «Η ζωή στο χωριό είναι από μόνη της μία πρόκληση. Κοινωνικό πείραμα, θα το χαρακτηρίζαμε. Σίγουρα θέλει δύναμη για να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες, αλλά έχουμε το όραμά μας, για να προχωράμε και να πιστεύουμε σε μία νέα Ελλάδα με αναβαθμισμένη ύπαιθρο. Όταν ακουστούν παιδικές φωνές… όταν ακουστεί το πρώτο κουδούνι στο σχολείο του χωριού, τότε θα μπορούμε να μιλάμε πια για μία νέα Βαμβακού και για ένα πλάνο αναβίωσης με μετρήσιμο αποτέλεσμα. Το χωριό δοκιμάστηκε από την ιστορία, χτυπήθηκε από τη μετανάστευση και την οικονομική κρίση, ζητάει τώρα τη δική μας συμμετοχή για να γράψει μία νέα σελίδα. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος μάς δίνει το χαρτί και την πένα».
Η ιδέα της Αναβίωσης της Βαμβακούς είχε την απόλυτη στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Προέδρου του, Ανδρέα Δρακόπουλου, από την πρώτη στιγμή, πριν ακόμη «ωριμάσει» και πάρει τη μορφή ενός οργανωμένου πλάνου: «Η αναβίωση της Βαμβακούς αποτελεί ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο έργο που εκφράζει, θεωρούμε, μία συλλογική ανάγκη, σήμερα
ίσως περισσότερο από ποτέ, για επιστροφή στις ρίζες μας με σεβασμό αλλά και με ελπίδα. Οι δικές μας ρίζες τυχαίνει να βρίσκονται στη Βαμβακού, καθώς πρόκειται για το χωριό από όπου κατάγεται ο θείος μου και Ιδρυτής μας, Σταύρος Νιάρχος. Σεβόμενοι την παράδοση και ιστορία της, ευελπιστούμε σταδιακά η Βαμβακού να ξαναγεμίσει ζωή, να εξελιχθεί σε χωριό-πρότυπο, χαράζοντας έναν νέο δρόμο, με την προσδοκία να ακολουθήσουν και άλλοι παρόμοιοι τόποι
στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς».
Η Βαμβακού Λακωνίας
Η Βαμβακού χτίστηκε στα μέσα του 15ου αιώνα.
Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 903 μέτρων, στις πλαγιές του Πάρνωνα.
Απέχει 36 χλμ από την Σπάρτη και 210 χλμ από την Αθήνα.
Γνωστά χωριά της περιοχής είναι οι Καρυές και η Βαρβίτσα.
Η Βαμβακού είναι ένα χωριό με ιδιαίτερη φυσική ομορφιά και μακρά ιστορία.
Πριν την επανάσταση, η Βαμβακού είχε 200 πολυμελείς οικογένειες. Δημογραφικά χτυπήθηκε
από την κατοχή, τον εμφύλιο, τη μετανάστευση και την αστυφιλία. Κυριότεροι προορισμοί των
Βαμβακιτών ήταν οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Αφρική.
Πριν το 1900, οι Βαμβακίτες ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία (35.000 βοοειδή), το κρασί και τα δημητριακά. Μετά το 1900 και την καταλυτική δραστηριότητα της Επιτροπής Πληρεξουσίων*, η Βαμβακού καταπιάστηκε οικονομικά με τα δέντρα (κεράσια, βύσσινα, μήλα, αχλάδια, καστανιά, καρυδιά), την πατάτα και τα βότανα, τα οποία μάλιστα αξιοποιήθηκαν ιατρικά. Άλλωστε, πολυάριθμοι ήταν εκείνοι που κατάγονται από τη Βαμβακού και ακολούθησαν στην πορεία το επάγγελμα του γιατρού. Οι Βαμβακίτες, βάσει και των στοιχείων για τον μέσο όρο ζωής τους, ήταν άνθρωποι που ζούσαν πολλά χρόνια.
Σήμερα, οι κύριες ασχολίες των κατοίκων της είναι η κτηνοτροφία και η αγροτική παραγωγή (πατάτες, καρύδια, κάστανα, κηπευτικά), ενώ η περιοχή είναι γνωστή για το μέλι, το αρωματικό τσάι και τη ρίγανη.
* Το 1898 οι Βαμβακίτες, παρά το υπάρχον διοικητικό σύστημα και παράλληλα προς αυτό, θέλοντας κάτι πιο σπουδαίο για το χωριό τους, συγκρότησαν μια επιτροπή από 20 μέλη, την οποία ονόμασαν «Ένωση των Πληρεξούσιων της Κοινότητας Βαμβακούς». Στόχος ήταν η διαμόρφωση ενός σύγχρονου δημογραφικά πληθυσμού. Όταν το 1914 ολοκλήρωσε τη δραστηριότητά του είχε πετύχει πολλά στην εκπαίδευση, την οργανωμένη κτηνοτροφία, τη γεωργία, τη δενδροκομία, την ηθική βελτίωση και την εκλογική ελευθερία. Μάλιστα, ο Νόμος ΔΝΖ (Περί Δήμων Και Κοινοτήτων) που εισήγαγε ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1912 στη Βουλή είχε ως πρότυπο το καταστατικό της Επιτροπής Πληρεξουσίων.
Σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης του έργου το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και η ομάδα της Αναβίωσης της Βαμβακούς θα παρέχουν τακτικές ενημερώσεις για την εξέλιξη των εργασιών, ενώ τον ερχόμενο Ιούλιο οι ΔΙΑΛΟΓΟΙ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος θα πραγματοποιηθούν στο χωριό της Βαμβακούς εστιάζοντας στη συλλογική αυτή προσπάθεια αναβίωσης του τόπου.