The Atlas of Beauty: Ένας άτλας ομορφιάς κόντρα στους άτλαντες φόβου και πολέμου

 Στο κέντρο της φωτογραφίας στέκεται η μάνα, με ένα πρόσωπο σαν χάρτη, χάρτη του αθέλητου αλλά αναγκαστικού ταξιδιού απ’ τη Συρία. Δεξιά και αριστερά της, με τις πολύχρωμες μαντίλες τους, οι δύο νεαρές της κόρες. Τα μάτια και των τριών τόσο ίδια μεταξύ τους, καταπράσινα κι εκφραστικά, κι όμως ταυτόχρονα της μάνας τόσο διαφορετικά από εκείνα των κοριτσιών: μια ανησυχία για το μέλλον ανάμεσα σε δύο προσδοκίες θαρρείς. “Πρόθυρα” καλοκαιριού στην Ειδομένη. Το πέρασμα των τριών τους από τον προσφυγικό καταυλισμό κοντά στα ελληνικά σύνορα ίσως θα έμενε αποτυπωμένο μόνο ως τρία ονόματα στ’ αρχεία, αν η 31χρονη Ρουμάνα φωτογράφος Μιχαέλα Νόροκ (Mihaela Noroc) δεν ήταν εκεί για το “κλικ”, που κράτησε λίγα δευτερόλεπτα, αλλά έκανε τις τρεις γυναίκες και την ιστορία τους ορατές σε όλον τον κόσμο, δίνοντας πρόσωπο στη λέξη “πρόσφυγας”.

         Τις ίδιες μέρες του περασμένου Μαΐου, ο φακός της απαθανάτισε και το θλιμμένο πρόσωπο της νεαρότατης Μalak, Κούρδισσας από τη Συρία. Δεν έχει περάσει ούτε χρόνος από τότε που το κορίτσι αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την εστία του στο Χαλέπι, όταν η πόλη μετατράπηκε σε σκηνικό σφοδρών συγκρούσεων. Τέσσερις γυναίκες ανάμεσα στους δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, που γνωρίζουν και θυμούνται από πού ξεκίνησαν, αλλά αγνοούν πότε και πώς θα τελειώσει η δική τους οδύσσεια.

         Η Μιχαέλα Νόροκ βρέθηκε ανάμεσά τους στο πλαίσιο του δικού της ταξιδιού διαρκείας. Με έναν σάκο στην πλάτη και μια φωτογραφική μηχανή στο χέρι, έχοντας παρατήσει τη δουλειά της και επενδύσει τις μικρές της οικονομίες σε αυτό το ιδιαίτερο ταξίδι, έχει γυρίσει πάνω από 50 χώρες από το 2013 έως σήμερα, αποτυπώνοντας την ομορφιά σε όλες τις μορφές, τις ηλικίες, τα χρώματα και τις εθνικότητές της. Στόχος να δημιουργήσει έναν “Άτλαντα της Ομορφιάς” – αυτό είναι άλλωστε και το όνομα του πρότζεκτ της, “The Atlas of Beauty”- που θα μας θυμίσει το αυτονόητο: ότι είναι η διαφορετικότητα και η ποικιλομορφία, που δίνουν στην ομορφιά το νόημα και την αξία της.

   Πετύχαμε τη Μιχαέλα σε έναν ακόμη σταθμό του ταξιδιού της. Της ζητήσαμε μέσω e-mail ένα μήνυμα για όλες αυτές τις γυναίκες από τη Συρία. «Θα τους έλεγα να κρατήσουν την ελπίδα τους ζωντανή, να κάνουν φίλους ανάμεσα στους άλλους πρόσφυγες και τους εθελοντές, να μαθαίνουν καινούργια πράγματα από τους νέους φίλους τους καθημερινά, γιατί η γνώση είναι ο σπουδαιότερος πλούτος για τις ίδιες και τα παιδιά τους» λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ. Καθώς ταξιδεύει, αντί για τη συνέντευξη που της ζητήσαμε, μας έστειλε ένα γραπτό κείμενο.

   ‘Ατλας ομορφιάς κόντρα στους άτλαντες του πολέμου και του φόβου

   «Φωτογραφίζω γυναίκες σε όλον τον κόσμο για να δείξω ότι η ποικιλότητα είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός μας» γράφει και προσθέτει: «Κάθε μέρα βλέπουμε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης έναν Άτλαντα Πολέμων, Συρράξεων και Φόβου. Οι άνθρωποι πολεμούν μεταξύ τους μόνο και μόνο επειδή είναι διαφορετικοί, γιατί έχουν διαφορετική θρησκεία, πολιτισμό ή φυλή. Νομίζω πως περισσότερο από ποτέ, ο κόσμος μας χρειάζεται έναν Άτλαντα Ομορφιάς, που θα δείχνει ότι η διαφορετικότητα είναι κάτι όμορφο, όχι λόγος για συγκρούσεις. Νομίζω ότι οι άνθρωποι πρέπει να είναι περήφανοι για τον πολιτισμό τους και να τον συντηρούν, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να εκτιμούν και να σέβονται τις διαφορετικές κουλτούρες».

   Από τις φαβέλες της Βραζιλίας και τα οροπέδια Νεπάλ μέχρι το Δάσος του Αμαζονίου και την αριστοκρατική Οξφόρδη

   ‘Εχει φωτογραφίσει γυναίκες σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Ανταρκτική. Εντόπισε την ομορφιά κρυμμένη σε φαβέλες της Βραζιλίας, σε σκληρές γειτονιές της Κολομβίας, σε απομακρυσμένες περιοχές του Αφγανιστάν, σε ένα τζαμί στο Ιράν, στα οροπέδια του Νεπάλ, στη Βόρεια Κορέα, στο Δάσος του Αμαζονίου, στους προσφυγικούς καταυλισμούς στα σύνορα της Ελλάδας. Αλλά και στο κέντρο της Νέας Υόρκης, σε αριστοκρατικά προάστια της Οξφόρδης, στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα, τους Δελφούς και ουκ έσται τέλος στη λίστα. «Προτιμώ να φωτογραφίζω φυσικά πρόσωπα, χωρίς πολύ μακιγιάζ. Επικεντρώνω επίσης στο να “συλλάβω” τον περιβάλλοντα χώρο, γιατί είναι μέρος της ζωής τους. Πολλές φορές έχω στη διάθεσή μου μόλις ένα λεπτό, για να φωτογραφίσω μια γυναίκα που συνάντησα στο δρόμο. Άλλες, μπορεί να φωτογραφίζω τη γυναίκα ακόμη και επί μία ώρα ακούγοντας την ιστορία της», συμπληρώνει.

   Μια “μαχήτρια” ενάντια στον καρκίνο δίπλα στο Τείχος του Βερολίνου

   Κι οι ιστορίες αυτές, όταν υπάρχουν, μετατρέπουν την ομορφιά σε κάτι πολύ ισχυρότερο από ένα οπτικό ερέθισμα, σε μια διηγήσιμη ιστορία. Μπαίνοντας στην ιστοσελίδα της Μιχαέλα Νόροκ ο επισκέπτης μαθαίνει για την Κορνίλια, που η Ρουμάνα φωτογράφος φωτογράφισε πριν τέσσερις ημέρες, δίπλα στα απομεινάρια του Τείχους του Βερολίνου. Η δημοσιογράφος Κορνίλια επιβίωσε δύο φορές από χτυπήματα του καρκίνου του στήθους, μία πριν από οκτώ χρόνια και μία πριν από δύο. Σήμερα, λέει, νιώθει ότι κάθε δευτερόλεπτο της ζωής της είναι ένα προνόμιο.

   Με αφετηρία την “πολύ παλιά” φωτογραφική μηχανή μιας 16χρονης

   Πώς όμως ξεκίνησε το ιδιαίτερο αυτό ταξίδι της Ρουμάνας φωτογράφου; Στα 16 της, η Μιχαέλα απέκτησε την πρώτη της κάμερα, “μια πολύ παλιά” όπως γράφει. Ήταν πολύ ντροπαλή για να βγει στον δρόμο και να φωτογραφίσει ξένους, οπότε τα πρώτα της πορτρέτα ήταν αυτά της μητέρας και της αδερφής της. Στα επόμενα χρόνια το χόμπι εξελίχθηκε σε πάθος, αλλά όχι σε επάγγελμα γιατί όπως λέει “δεν είχε το περιθώριο να μπορεί να ζει από αυτό”. Το 2013, έπειτα από ένα ταξίδι στην Αιθιοπία, όπου ανακάλυψε, όπως διηγείται, ένα εκπληκτικό μωσαϊκό πολιτισμών και παραδόσεων, συνειδητοποίησε ότι θα μπορούσε να συνδυάσει για λίγο τα δύο μεγαλύτερα πάθη της, τη φωτογραφία και τα ταξίδια. Παράτησε τη δουλειά της και ξεκίνησε να ταξιδεύει με έναν σάκο στην πλάτη.

   «Στην αρχή ο ‘Ατλας της Ομορφιάς ήταν ένα μικρό προσωπικό πρότζεκτ, γνωστό μόνο στην πατρίδα μου τη Ρουμανία, που το χρηματοδότησα με μικρές προσωπικές αποταμιεύσεις. Έπειτα από λίγο όμως, και παρότι δεν το φαντάστηκα ποτέ, έγινε τεράστια επιτυχία σε όλον τον κόσμο. Ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι τις φωτογραφίες μου τις βλέπουν εκατομμύρια άνθρωποι. Το Inbox μου γέμισε με μηνύματα από όλον τον πλανήτη. Ένιωσα πολλή πίεση από αυτό, αλλά ταυτόχρονα αντιλήφθηκα ότι χρειάζεται να δουλέψω σκληρότερα, να συλλάβω μεγαλύτερη ποικιλομορφία, να βρω περισσότερες ιστορίες που εμπνέουν, να στείλω ένα μήνυμα που θα ακουστεί. Άνθρωποι από όλον τον κόσμο άρχισαν να κάνουν δωρεές για να μπορέσω να συνεχίσω» σημειώνει.

   Γιατί φωτογραφίζει μόνο γυναίκες

   «Βεβαίως και οι άντρες είναι επίσης όμορφοι, αλλά επέλεξα να φωτογραφίζω γυναίκες γιατί είμαι κι εγώ γυναίκα,αντιλαμβάνομαι καλύτερα τους αγώνες και τα όνειρά τους, οπότε κάθε φωτογραφία που τραβάω είναι επίσης ένα τρόπος για να γνωρίσω τον εαυτό μου καλύτερα». Το 2017 λέει, θέλει να έχει μαζέψει αρκετές φωτογραφίες, ώστε να “χωρέσει” ένα σύμπαν ποικιλομορφίας ανάμεσα σε δύο εξώφυλλα, εκδίδοντας τον ‘Ατλαντά της.

         Έως τότε, οι φωτογραφίες της μας φέρνουν μέσω διαδικτύου μπροστά στη θηλυκή πλευρά του πλανήτη: μπροστά στη γιαγιά Ταμάρα και την εγγονή της Σόνια, στο Ρόστοφ της Ρωσίας, που δημιουργούν αριστουργήματα με τα χέρια τους. Στην Αθηνά από την Αθήνα, φωτογραφημένη στο Παναθηναϊκό Στάδιο, επαγγελματία δρομέα, γεννημένη από Αιθίοπα μητέρα και ‘Ελληνα πατέρα, που αγαπά το τρέξιμο από παιδί και που θα χρειαστεί να περιμένει τέσσερα χρόνια για να κάνει πράξη την επιθυμία της να τρέξει σε Ολυμπιακούς Αγώνες, μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό που υπέστη. Μια νεαρή Βορειοκορεάτισσα ντυμένη στα κόκκινα σε μια λεωφόρο της Πιονγιανγκ. Μια 99χρονη κυρία από το Μουμπάι της Ινδίας, που στα γελαστά μάτια της διαβάζεις την πορεία ενός αιώνα. Την εθελόντρια ‘Αλις από το Ηνωμένο Βασίλειο και ένα κοριτσάκι κουρδικής καταγωγής από τη Συρία που σφιχταγκαλιάζονται χαμογελώντας μέσα στον προσφυγικό καταυλισμό της Ειδομένης (τον Μάιο), δίνοντας όπως λέει η Μιχαέλα, ελπίδα ότι με μεγαλύτερη ανοχή και κατανόηση για τη διαφορετικότητα, κάποια μέρα θα μπορούμε να ζούμε σε έναν καλύτερο κόσμο…

   *Αν θέλετε να υποστηρίξετε τη Μιχαέλα για να συνεχίσει το ταξίδι της αλλά και να δείτε περισσότερες φωτογραφίες, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της: http://theatlasofbeauty.com/