Πρωτοφανής, απαράδεκτη και αντίθετη στο διεθνές δίκαιο η αύξηση της εναλλακτικής υπηρεσίας για τους αντιρρησίες συνείδησης

Η πρόσφατη υπουργική απόφαση των Υφυπουργών Οικονομικών και Εθνικής Άμυνας για αύξηση της διάρκειας της εναλλακτικής υπηρεσίας κατά τρεις μήνες είναι πρωτοφανής στα 22 χρόνια που εφαρμόζεται ο θεσμός της εναλλακτικής υπηρεσίας στην Ελλάδα.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να ανακαλέσουν την απόφαση, η οποία αυξάνει τη διάρκεια από τους 12 στους 15 μήνες, και αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο και όλα τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα. Αν η απόφαση αυτή δεν ανακληθεί, η Ελλάδα κινδυνεύει να υποστεί νέες καταδίκες από διεθνή όργανα και δικαστήρια όσον αφορά τις ατομικές υποθέσεις των αντιρρησιών συνείδησης που ενδεχομένως προσφύγουν σε αυτά και να κληθεί να καταβάλει νέες αποζημιώσεις, όπως έχει συμβεί επανειλημμένα στο παρελθόν, για παραβιάσεις δικαιωμάτων αντιρρησιών συνείδησης από την Ελλάδα.

Η οργάνωση υπενθυμίζει πιο συγκεκριμένα ότι:

·         Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, από το 2015 έχει κρίνει ότι η διάρκεια 15 μηνών της εναλλακτικής υπηρεσίας σε σχέση με τους 9 μήνες που υπηρετεί η συντριπτική πλειονότητα των στρατευσίμων είναι τιμωρητική και συνιστά διάκριση, με την επιτροπή να παραπέμπει ευθέως σε παραβίαση εκ μέρους της Ελλάδας του Άρθρου 18 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα.

·         Ταυτόχρονα, η απόφαση περιφρονεί τα αλλεπάλληλα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο έχει ζητήσει τόσο γενικά όσο και συγκεκριμένα από την Ελλάδα «να θεσπίσει μορφές εναλλακτικής υπηρεσίας που δεν θα διαρκούν περισσότερο από την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία».

·         Περαιτέρω, η νέα διάρκεια με προσαύξηση 66,7% σε σχέση με τη στρατιωτική θητεία, παραβιάζει και το Άρθρο 1 παρ. 2 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, σύμφωνα με τα πρότυπα που έχει θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπως έχει επισημάνει στο παρελθόν, μεταξύ άλλων, και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ενώ το πρότυπο αυτό έχει υιοθετήσει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,[v] επομένως η απόφαση παραβιάζει και το Άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

·         Τέλος, η απόφαση περιφρονεί τις πρόσφατες συστάσεις του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο πλαίσιο νέας έκθεσής του για την αναγνώριση των αντιρρησιών συνείδησης η οποία δημοσιεύτηκε τον Μάιο και η οποία περιέχει πλήθος αναφορών στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων και για το ζήτημα της διάρκειας της εναλλακτικής υπηρεσίας.

Η μείωση της διάρκειας της εναλλακτικής υπηρεσίας, ώστε να μην είναι τιμωρητική και να μην συνιστά διάκριση, είναι υποχρέωση της Ελλάδας σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχει υπογράψει, και τις οποίες οφείλει να τηρεί ανεξαρτήτως κυβέρνησης. Σύμφωνα με το άρθρο 28 του Συντάγματος οι συμβάσεις αυτές «αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου».

Τον Ιούλιο ο Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για την ελευθερία θρησκείας ή πεποίθησης απέστειλε νέα επιστολή προς τις ελληνικές αρχές, όπου χαιρέτιζε την πρόσφατη μείωση της διάρκειας της εναλλακτικής υπηρεσίας, αλλά επεσήμαινε ότι οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις υπήρξαν ανεπαρκείς και ζητούσε περαιτέρω διευκρινίσεις.

Αντί η κυβέρνηση να αναιρεί τα όποια θετικά βήματα έγιναν την τελευταία περίοδο,  προς την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας για τους αντιρρησίες συνείδησης με το διεθνές δίκαιο, θα πρέπει να εργαστεί προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσής τους στο πλαίσιο των συστάσεων των διεθνών οργάνων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.